سایتهای شرطبندی چگونه روی زندگی ما قمار میکنند؟
بنماند هیچش الا...
داستان سایتهای شرطبندی از پیشبینی نتایج مسابقات فوتبال شروع شد و اکنون به قمارهای سنگین منجر شده. سرورهای این سایتها خارج از ایران اداره میشوند و ابزار اصلی آنها برای تبلیغ فقط «اینستاگرام» است؛ بنابراین، هر فالوئر برای آنان بوی «پول» میدهد و حکم «طلا» دارد. گردانندگان سایتهای شرطبندی فارسیزبان که بیشترشان در کشور ترکیه ساکن هستند، با مکیدن پول جیب جوانان و نوجوانان داخل کشور، زندگی پرتجملی برای خود تشکیل داده و با نمایش عکسها و تصاویر لوکس از زندگی خود، اینگونه ادعا میکنند که فعالیت دراینسایتها آنها را یکشب از فرش به عرش رسانده و این زندگی شیک و پر از تجملات، حاصل قمار آنلاین است! اغلب آنان برای تبلیغات سایتهای قمارشان استراتژی یکسانی بهکار میبرند: نمایش زندگی لاکشری و ماشینهای خاص و میلیاردی، استفاده از کارگران جنسی در کنار خود، نمایش دستههای دلار و یورو و خریدهای روزمره کلان؛ برنامه روزانه آنان برای جذب فالوئرهای بیشتر است. فالوئرهای که هرکدام، یک مشتری بالقوه هستند و تبلیغات و وعدهها میتواند آنان را به یک مشتری بالفعل و وفادار تبدیل کند. پرونده این شماره را بهبهانه حرکت نامتعارف شادمهر عقیلی که روزگاری اینسویِ آب و چندسالی میشود که آنسویِ آب، به حرفه موسیقی ادامه داده و خوب یا بد، اسمورسمی برای خود دستوپا کرده و حالا مبلغ یک سایت شرطبندی شده، به این موضوع اختصاص دادهایم.
از ابتدا مرسومترین کالایی که اجاره داده میشد، واحد مسکونی بود؛ اما رفتهرفته با افزایش نرخ تورم و کاهش ارزش پول ملی، خودروهای لوکس نیز به لیست کالاهای اجارهای افزوده شد. اخیراً هم اجاره گوشی تلفنهمراه گرانقیمت باب شده؛ و افراد، این کالا را بهمدت یکی،دوروز کرایه میکنند تا مثلاً در یک میهمانی، گوشی مدلبالا در دست داشته باشند. البته اجاره کارتهای بانکی، اجاره کارتهای بازرگانی، اجاره کارت ملی برای دریافت کارت بازرگانی یکبارمصرف و مواردی ازاینقبیل نیز طی سالهای اخیر بهکرات دیده شده است؛ اما اخیراً برخی سایتهای شرطبندی با اجاره درگاههای اینترنتی پرداخت، به فعالیت خود ادامه میدهند؛ موضوعی که به ورود بانک مرکزی و پلیس فتا به اینموضوع منجر شده تا با کسانیکه قانون را دور میزنند، برخورد شود. چندیپیش، ماجرای واردات ۷۰۰دستگاه خودروی پورشه به کشور ازسوی یک پیرزن روستایی، خبرساز شد. البته اینماجرا زمانی مشخص شد که سازمان امور مالیاتی برای دریافت حقوق دولتی خود سراغ واردکننده رفت و متوجه داستان عجیبوغریب این واردات شد. کارت ملی و شناسنامه این پیرزن روستایی برای واردات توسط یک سودجو اجاره؛ و بهازایآن، مبلغ یکمیلیونتومان به این خانم مسن پرداخت شده بود. ازایندست داستانهای واقعی در کشور کم نیست؛ موضوعاتی که با کاهش ارزش پول ملی و فقیرترشدن مردم، شاهد افزایش هرروزه اینقبیل اتفاقات هستیم؛ اما ماجرای این گزارش، از موضوعات مربوط به واردات پورشه ازطریق این خانم مسن و افراد ناآگاه گذشته و صحبت از افرادیست که آگاهانه اعتبار خود را دراختیار دیگران قرار میدهند تا هم خودشان سود ببرند و هم خلافکاران بتوانند به کارشان ادامه دهند. کسبوکارهای غیرمجاز مانند سایتهای قماربازی، شرطبندی و ... بهدلیل ماهیت غیرقانونی خود، اقدام به اجاره درگاههای پرداخت از افراد یا شرکتها کرده و بهاینترتیب، راههای شناسایی را سختتر کردهاند. سایتهای شرطبندی اگرچه هیچ درگاهی بهشکل مستقیم ندارند؛ اما با استفاده از ترفندهایی، از درگاه بانکی سایتهای دیگر بهصورت موقت و در بازههای زمانی مختلف استفاده میکنند. داشتن سایت رسمی و فعال جهت فروش خدمات یا کالا، اخذ نشان نماد اعتماد الکترونیکی کسبوکارهای اینترنتی (اینماد)، داشتن حساب بانکی نزد دستکم یکی از شعب بانکهای عضو شبکه شتاب و داشتن مدارک هویتی موردنظر جهت متقاضیان حقیقی و حقوقی، بخشی از مراحل دریافت مجوز برای درگاه اینترنتی را تشکیل میدهد.درگاه پرداخت فقط باید به کسبوکارهایی داده شود که نماد اعتماد الکترونیکی دارند. هرچند اینموضوع تازگی ندارد و در سال ۹۷ چندبار دادستانی کل کشور، پلیس فتا و بانک مرکزی دراینزمینه هشدار دادهاند کسبوکارهایی که درگاههای اینترنتی خود را به سایتهای شرطبندی و سایر سایتهای غیرمجاز اجاره دهند، مجوز فعالیت آنها باطل خواهد شد. احتمالاً ظاهراً این برخوردها نتوانسته مانع اینکار شود و اخیراً دوباره مسئولان بانک مرکزی دراینزمینه هشدار دادهاند.
مهران محرمیان در برنامهای تلویزیونی درباره سایتهای شرطبندی و فروشگاههایی با درگاه الکترونیک که پرداختهای شتاب در آنها انجام میشود، گفت: «عمدتاً درگاههایی که درحالاستفاده هستند، اجارهایاند که اینکار غیرقانونیست و متأسفانه افراد با دریافت مبالغی، این درگاهها را دراختیار دیگران قرار میدهند و ما با آنان برخورد میکنیم». معاون فناوریهای نوین بانک مرکزی ایران بابیاناینکه اینعمل مجرمانه؛ اعم از اینکه فیشینگ یا پولشویی یا قمار باشد، آن شخص در آن مسئولیت مستقیم دارد و باید تبعات آنرا بپذیرد، گفت: «متأسفانه بسیاریازافراد درگیر چنین مشکلاتی میشوند. ازاینرو، ما شناسایی هوشمند این درگاهها را در دستورکار قرار دادیم، گروههای قوی را دراینزمینه فعال کرده و درحالهمکاری با پلیس فتا دراینزمینه هستیم. درباره اینکه این درگاهها تا چهزمانی کاملاً غیرفعال میشوند؟ باید گفت دراینحوزه جنگی که بین متقلبان و متخلفان و کسانیکه میخواهند جلوی این امر ایستادگی کنند تا همیشه وجود دارد؛ چراکه روشهای تقلب درحالتغییر است و کسانیکه درحالپیگیری هستند، درتلاشاند خود را همزمان با آن ارتقا دهند؛ اما میتوانم این نوید را بدهم بهزودی شاهد فعالیت درگاههایی چنین نخواهیم بود».
یکی از بخشهایی که مستقیماً میتواند دراینزمینه ورود کند، پلیس فتاست. پلیس فتای ناجا بارها درمورد روشهای سرقتهای اینترنتی و هکِ کارت بانکی، سرقت رمز و مواردی ازاینقبیل هشدار داده؛ اما نگاهی به پروندههای تشکیلشده در این واحد انتظامی نشان میدهد که مجرمان هرروز شگردهای جدیدی را برای کلاهبرداری پیدا میکنند. اخیراً سایتهای شرطبندی که فعالیت آنها در کشور غیرمجاز است، با اجاره درگاههای پرداختی که دارای مجوز هستند، نقلوانتقال پول را انجام میدهند. سرهنگ مصطفی نوروزی؛ رئیس مرکز مبارزه با جرائم ملی و سازمانیافته پلیس فتای ناجا دراینباره گفت: «اخیراً بانک مرکزی، قوه قضائیه و پلیس فتای ناجا آئیننامه جدیدی برای پذیرندههای پرداخت تهیه و تدوین کردند که با اجرای آن، بحث سوءاستفاده و اجاره آن به سایتهای فاقد مجوز تاحدزیادی کاهش مییابد. در آئیننامه جدید، راههای مبارزه با اجاره درگاههای بانکی و همچنین پولشویی دیده شده و این پایش بهصورت مستمر ادامه خواهد داشت. سیستمهای متمرکز نظارت تقویت شدند و این دادهها دراختیار بانک مرکزی و شرکت شاپرک قرار میگیرد. یکیازاینموارد، تقویت روند احراز هویت افراد است که نسبتبهقبل با حساسیت بیشتری انجام میشود. با اجرای آئیننامه جدید واگذاری حسابهای پذیرنده با سختشدن احراز هویت امکانپذیر نیست و باتوجهبهاینکه اینموارد قبلاً خیلی جدی گرفته نمیشد، قطعاً بخشهای نظارتی با جدیت بیشتری با متخلفان برخورد خواهند کرد». بهگفته وی؛ برخی سایتهای شرطبندی با اجاره پذیرنده نقلوانتقال پول را انجام میدادند و برخیازآنها این پول را از کشور خارج میکردند؛ اما اکنون همه پذیرندهها، نظارت برخط میشوند و ما سعی بر کنترل پیش از وقوع جرم داریم.
تعداد کسبوکارهای غیرقانونی و غیرمجاز؛ بهویژه سایتهای شرطبندیهای آنلاین روزانه افزایش دارد و حتی سایتهایی که در خارجازایران نیز دراینزمینه فعالیت میکنند، عملیات نقلوانتقال پول را توسط درگاههای ایرانی انجام میدهند. شناسایی این کسبوکارها بهدلیل اجارهایبودن آنها مشکل شده و باید اقدامات پیشگیرانهای برای جلوگیری از تداوم و گسترش اینروند مخرب انجام شود. افراد و شرکتهای اجارهدهنده این درگاهها باعلمبهاینکه عمل مذکور موجب ایجاد مسؤولیت کیفری و مدنی برای صاحبان اصلی درگاههای بانکی کسبوکارهای اینترنتی میشود؛ اما ازآنجاکه مبالغ بالایی برای اجاره این درگاهها پیشنهاد میشود، موجب فراموشی اینموضوع ازسوی آنها شده است. محمدرضا رنجبر فلاح؛ کارشناس بانکی تصریح کرد: «بانک مرکزی باید ابتدا سایتهای شرطبندی را شناسایی کند؛ چراکه پس از واردشدن به مراحل پرداخت میتواند کد درگاه را با کدهایی که دراختیار دارد، تطابق دهد و اینگونه، درگاه اینترنتی متخلف شناسایی میشود. حالا درگاههای اینترنتی، یکی از روشهای پرداخت پول است که شرکتهای تجاری برای دریافت مجوز و فعالیت دراینزمینه اقدام میکنند و درظاهر هر عملیاتی اتفاق بیفتد، بانک تشخیص میدهد که این درگاه متعلق به کدام شرکت است. اجاره درگاه اینترنتی همانند یک دستهچک است که فرد بهنام خود از بانک دریافت کرده؛ اما دراختیار فرد دیگری قرار میدهد. شرکتهای متخلف و اجارهدهنده درگاه اینترنتی نیز عموماً شرکتهایی با گردش مالی بالا هستند که دارای چند درگاه از چندین بانک بوده که یکیازآنها را اجاره میدهند. برای برخورد با سایتهای متخلف شرطبندی، ابتدا باید این سایتها در رصد پلیس فتا و بانک مرکزی قرار گرفته و فعالیت سایتهای شرطبندی متخلف بررسی شود که انجام اینکار خیلیسخت نیست و خودشان دراینزمینه تبلیغات زیادی دارند و میتواند مراکز نظارتی را یکقدم به سرنخ نزدیکتر کند».
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دراینباره میگوید: «اخیراً سایتهای شرطبندی در کشور فعالیتهای زیادی داشتهاند که البته بانک مرکزی اقدامات مناسبی برای برخورد با این فعالیتهای غیرمجاز داشته است». محمدجواد آذری جهرمی افزود: «وزارت ارتباطات میتواند به بانک مرکزی درزمینه مقابله با فعالیت و شناسایی سایتهای غیرمجاز کمک کند که درصورت اعلام بانک مرکزی حتماً مساعدتهای لازم انجام خواهد شد؛ مثلاً وقتی رمز دوم توسط بانک مرکزی فعال شد، بسیاری از جرائم کاهش یافت و حتماً درگاههای اینترنتی هم باید ساماندهی شوند. بسیاری از تخلفات انجامشده در حوزههای مختلف توسط درگاههای اجارهای انجام میشود و برای جلوگیری از شیوع این تخلف، باید چند دستگاه همزمان به اینموضوع ورود کنند. وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات درصورت درخواست بانک مرکزی کمکهای لازم را انجام خواهد داد و اطلاعات و دادههای موردنیاز را دراختیار این نهاد پولی و مالی قرار میدهد».
تعداد سایتهای شرطبندی بیش از ۲۰۰ سایت تخمین زده میشود؛ اما گویا ۱۰درصد این سایتها، معروف هستند. روش پرداخت نیز در سایتهای شرطبندی علاوهبر اجاره درگاه؛ اجاره کارت بانکی افراد است. معمولاً اینافراد سراغ کسانی میروند که وضعیت مالی خوبی ندارند و با اجاره کارتهای بانکی افراد بهمدت یکهفته تراکنشها را به آن حساب منتقل میکنند و خریدهای خود را ازاینطریق انجام میدهند. دراینصورت، ردی از مدیران سایتهای شرطبندی نیست. روال پرداخت پول به کارت بانکی بهاینصورت است که نرمافزاری ازسوی سایتهای شرطبندی طراحی شده که قبل از پرداخت پول توسط افراد باید شمارهحساب داده شود و هربارکه از آن حساب به حسابی که آنها معرفی میکنند پولی منتقل شود، صفحه آنها شارژ خواهد شد. البته شاید اینرویه ادامه نداشته باشد و یکباره حساب کاربران خالی شود. سایتهای شرطبندی قبلاً در خارجازکشور فعالیت داشتند؛ اما اکنون در داخل کشور با رشد قارچگونهای مواجهاند. این سایتها برای اینکه شناسایی نشوند، تقریباً هرهفته پیشوند و پسوند سایت و آدرس اصلی خود را تغییر میدهند. جالب اینجاست این سایتها با ارائه خدمات پشتیبانی آنلاین، به سؤالات مخاطبان برای جذب بیشتر پاسخ میدهند. تراکنش مالی سایتهای شرطبندی حداقل روزانه یکمیلیاردتومان است که بهدلیل استفاده از حسابهای اجارهای، قابلرصد نیست. سایتهای شرطبندی ایرانی برای دریافت منابع مالی کاربرانشان معمولاً شیوههایی متفاوت درپیش میگیرند. در بسیاریازآنها میزان سهولت دریافت پول بهمیزان فعالیت و قدمت کاربر بستگی دارد. دراینسایتها معمولاً در گامهای ابتدایی، کاربر برای شارژ حساب باید نوعی از پولهای دیجیتال (بیتکوین، اتریوم و ...) را خرید کند و در گامهای بعدی به کاربر امکان آن داده میشود با ورود به یک درگاه بانکی، مبلغ موردنظر را شارژ و سپس در فضای سایت آنرا خرج کند. درصورتیکه کاربر قصد بیرون کشیدن پول باقیمانده در حساب خود را داشته باشد نیز باید شمارهحساب خود را وارد کند تا سایت ازطریقآن، پول را به صاحبش بازگرداند. در ماههای اخیر، سایتهای شرطبندی فعال شدهاند که بدون پشتسرگذاشتن هیچ مقدمهای از همان ابتدا کاربر را به یک درگاه بانکی وصل؛ و جابهجایی پول را ازهمینطریق نهایی میکنند. البته اینمسیر ازسوی برخی سایتهای شرطبندی بارها نقض شده و براساس پروندههایی که نزد پلیس فتا باز شده، بسیاری از سایتهای شرطبندی عملاً پوششی برای کلاهبرداری بهشمار میروند و در بسیاریازموارد، کاربران در زمان بازپسگیری پولهایشان یا به مشکل برخوردهاند یا درنهایت، امکان خارجکردن آن از سایت را پیدا نکردهاند.
یکی از راههای جذب مخاطبان به ورود به این بازیِ کثیف، استفاده از چهرههای معروف و بعضاً محبوب است. درحالرصد فضای مجازی بودم که تصاویر و ویدئوِ تازهمنتشرشده یکی از خوانندگان جوان کشور با یکی از شاخهای اینستاگرامی ترکیهنشین در صدر سوژههای داغ قرار گرفت؛ بهطوریکه این سوژه، فرصت دیدهشدن مطالب مهم دیگر را نمیداد و بهفاصله حتی چندثانیه بهروز میشد. دقایقی نگذشته بود که عدهای از اهالی موسیقی پاپ که از دوستان نزدیک این خواننده بودند، از اینموضوع، اعلام بیاطلاعی و بهتزدگی کرده؛ تاجاییکه حتی برای این خواننده جوان، اظهار ناراحتی و تأسف کردند. او «محسن سعیدیکیا» یا همان «مهراد جم» بود؛ فردیکه در نگاه اول، شاید اگر طرفدارش نبودی و همان چند قطعه معروفش را همانند بسیاری از قطعههای دیگر، بدون توجه به تصویرش، صرفاً در اتومبیل یا موبایل گوش کرده بودی، نمیشناختیاش و با خود میگفتی: «اِ ... این خواننده همون آهنگه، این رفته ترکیه؟» موضوعی که نگرانی بسیاری از دوستان و دوستدارانش را بههمراه داشت، یکچیز و آنهم سوءاستفاده ابزاری بهعنوان یکی از گردانندگان تازهنفس سایتهای شرطبندی بود؛ زیرا رفتن برخی چهرههای موسیقی و ورزشی که امروز، جزو گردانندگان فعال سایتهای شرطبندی هستند به این واقعیت، بیشتر دامن میزند.
«شما صبح که از خواب بیدار میشی، هیچکس نیستی. بعد یه آهنگ میدی بیرون و تا عصر کلی دنبالکننده پیدا میکنی. بعد که یکم معروف شدی، شب با یه جادوگر پیر آشنا میشی و میشی مال اون و اینطوری معروفیتت چندبرابر میشه!» ... «مهراد جم؛ خواننده پاپ به ترکیه مهاجرت کرد. مافیای سایتهای شرطبندی در ترکیه توانسته با توافق کامل، این خواننده را به این کشور بکشاند. امسال پس از مانی رهنما، مهدی مدرس و هومن نامداری، مهراد جم؛ چهارمین عضو جامعه موسیقیست که از کشور خارج شده» و ... اینها بخشی از توئیتهای یکی از خبرنگاران حوزه موسیقی و فعالان عرصه مجازی با هشتگهای نام این خواننده و مهاجرت است که در روزهای اخیر و بهدنبال مهاجرت مهراد جم و رابطه او با «دنیا جهانبخت»؛ یکی از شاخهای مجازی منتشر شد. موضوعی که بهفاصله کمتر از ۲۴ساعت تمام فضای مجازی را بهخود مشغول و بازدیدهای صفحههای آنها را میلیونی کرد و بهدنبالآن، واکنشهای زیادی را بههمراه داشت؛زیرا بهاذعان دوستان این خواننده جوان؛ در باورشان نمیگنجید که او بهیکباره بار سفر ببندد و سر از ترکیهای درآورد که در سالهای اخیر، بوی پولهای حاصل از شرطبندیها از آن استشمام میشود و اینموضوع هم وقتی برای کاربران جالبتر شد که مهراد جم با فردی رابطه عاطفی برقرار کرده است که اولین و قطعاً آخرین شکار او نخواهد بود! تمام واکنشهای کاربران، به تیتر «سایتهای شرطبندی» و موضوعی خارج از بعد عاطفی ختم میشد؛ چراکه پیشینه شاخهای مجازی حاضر در ترکیه و یکسانبودن پلتفرمهای سایتهای شرطبندی آنها، چیزی جز اینرا ثابت نکرده و نمیکند. آنها که بهبهانه جدایی، دعوا، فحاشی و لایوهای زنده، بهدنبال جذب دنبالکننده هستند و هرچندوقتیکبار صفحههای خود را بدینصورت خانهتکانی میکنند تا بلکه با جذب دنبالکنندگان بیشتر، برای سایتهای شرطبندی خود بازارگرمی و مشتریهای بیشتری نیز دستوپا کنند که میتوان از اغلب ویدئوهای موجود در صفحه جستوجوی اینستاگرام و توئیتهای موجود، به حقیقت اینموضوع پی برد. البته که سوژههای داغ و حواشی، صرفاً به این چهره معروف اینستاگرامی و مهراد جم، ختم نشد و دیگر شاخهای فضای مجازی هم ساکت نمانده و دست از تلاش برنداشتند؛ بهطوریکه سناریوهای رقابتی برای جذب دنبالکننده و مشتری بیشتر نوشتند؛ کافیست نگاهی به صفحه افرادی نظیرِ پویان مختاری، نیلی افشار و ... انداخت تا بیشازپیش متوجه شد که هریکازآنها بهگونهای، دستشان در یک کاسه است؛ طوریکه هریکازآنها با دعوا، جدایی، افشاگری و ...، خود را در صدر فضای مجازی قرار دادهاند و درحالِشورکردن آشی هستند که برای دنبالکنندگان و مشتریهای خود پختهاند.
نگاهی به صفحههای این شاخهای اینستاگرامی، چهره واقعی و هدفی که آنها دنبال میکنند را پررنگتر میکند که مثلاً میتوان به سناریوی اخیر شادمهر عقیلی و ریحانه پارسا با ساخت یک کلیپ مشترک و جذب چندمیلیونیِ مخاطبان به این اتفاق و آمدهکردنشان برای شوک بعدی اشاره کرد. نیز پویان مختاری و امیر تتلو که درظاهر، بهخاطر قطعیک رابطه عاطفی چندساله به جان هم افتادهاند و بهاصطلاح گردوخاکی در فضای مجازی بهپا کردهاند تا بهلطف این کریخوانیها، از دنبالکنندگان و طرفداران خود نهایت بهره را برای رسیدن به هدف اصلیشان ببرند که در این آب گلآلود هم افرادی همچون امین فردین؛ یکی از چهرههای آنطرف آبی که خود را خبرنگار معرفی میکند به تیترشدن هرچهبیشتر این بازی دامن بیشتری میزند؛ بهطوریکه در صفحه و استوریهای خود تأکید دارد که با سند و مدارک مختلف، پشتپرده تمام اینماجراها را فاش میکند و مدعیست که با استفاده از تریبونش، گره تمام رازهای حواشی اخیر این شاخهای مجازی را یکییکی باز میکند. افرادیکه هریکازآنها حتی برای لایوگذاشتن و روشنشدن حقیقت ماجراهای ساختگی خود، شرط فالو و کامنتهای میلیونی گذاشتهاند که حالا مقایسه آمار دنبالکنندگان قبل و بعدازاین حواشی و روند صعودی آنها، دست آنها را بیشتر رو و اصل داستان این قهر و آشتیهای زرگری بین خودشان را بیشتر مشخص میکند.
راحیل شمسایی دررابطهبا فعالیتهای شاخهای اینستاگرامی و دستزدن به هرکاری ازسویِ آنها بهمنظور جذب فالوئرهای بیشتر و وارد بازیکردن آنها در سایتهای شرطبندی، گفت: «افرادیکه تحتعنوان شاخهای مجازی یا اینستاگرامی فعالیت میکنند، ازطرف جامعه طرد شده و حالت گریز از جامعه پیدا کردهاند. درحقیقت، شاید برای مدتی و درنظر برخیازافراد شهرت پیدا کنند؛ اما محبوبیت واقعی را ندارند که ازآنجمله میتوان به دو چهره جوان سینما که در ابتدای سال ازدواج کردند، اشاره کنیم که حتی ازدواجشان هم بهمنظور مطرحکردن خود در فضای مجازی بود و بهجای توجه بیشتر ازسوی مخاطبان، بیشتر طرد شدند؛ تااینکه پس از مدت خیلی کوتاهی، ازدواجشان به جدایی ختم شد». این روانشناس بیان کرد: «ما یک سندرومی تحتعنوان نتیجه فوری داریم که برخیازافراد تمایل دارند بهسرعت مشهور شوند؛ وقتی به این شهرت دست پیدا میکنند و روی بورس آن قرار میگیرند، فعالیت خود را انجام میدهند؛ اما بهمحضاینکه توجه مخاطب به آنها کم شد، دست به هرکاری میزنند تا توجه بخرند و موردتوجه قرار بگیرند». شمسایی تصریح کرد: «اینافراد برای اینکار، بهصورت انفرادی عمل نمیکنند؛ بلکه دستها و افرادی بهعنوان رهبران آنها پشتپرده هستند که در بطن ماجرا قرار دارند و میدانند چه خبر است و بهصورت کاملاً روانشناسی، این وقایع را رهبری میکنند؛ زیرا خودشان، ذینفعهای اصلی هستند و بهمحضاینکه متوجه شوند فعالیت شاخهای اینستاگرامی روتین شده و مثل قبل فالوئر ندارند تا بتوانند از آنها درجهت سایتهای شرطبندیشان استفاده کنند، دستبهکار میشوند و چنان جنگی روانی را شروع میکنند که گاه حتی اطرافیان آنها هم متوجه اینموضوع نمیشوند». وی گفت: «طی روزهای اخیر، درجریان مهاجرت یکی از خوانندگان جوان به ترکیه دیدیم که مدیر برنامههایش اعلام کرد بههیچعنوان از موضوع مهاجرت او اطلاع نداشته است؛ بنابراین، افرادیکه چنین بازیهایی را مدیریت و رهبری میکنند، بهگونهای با شاخهای مجازی صحبت میکنند که آنها را شستوشوی مغزی میدهند تا برای مطرح و دیدهشدن خود بههرقیمتی، دست به هرکاری بزنند که اکنون، آمارشان در فضای مجازی، روزبهروز درحالافزایش است». وی تأکید کرد: «نکته مهم ایناستکه تمام این بازیها و اتفاقها زودگذر هستند؛ تاجاییکه میبینیم پیشازاین، عدهای از آنها با یکدیگر وارد رابطه عاطفی یا دوستانه شدند که پسازمدتی، این روابط بهسرعت به جدایی ختم شده». وی بااشارهبه برنامههای اصولی و سرمایهگذاریهای رهبران این صفحههای مجازی برای جوانان کشور، ادامه داد: «آنها ازلحاظ روانشناسی، از خلأهای این جوانها اطلاعات کافی را بهدست آورده و سپس با برنامهریزی و راهاندازی سایتهای شرطبندی، قول موفقیت و ثروت را به آنها میدهند تا برای رسیدن به هدف خود، آنها را تبدیل به شاخهای مجازی کنند و کسب درآمد داشته باشند». این روانشناس افزود: «ازنظر روانشناسی؛ هر انسانی نیاز بهحمایت، امنیت و پذیرفتهشدن دارد. وقتی افرادی باعنوان شاخهای اینستاگرامی، برای مدتزمانی ازسوی کاربران و طرفداران خود پذیرفته و پسازمدتی طرد میشوند و موردقبول جامعه هم قرار نمیگیرند، شروع به برنامهریزی میکنند و نسل نوجوان و جوان را مورد هدف قرار میدهند و برای اینمنظور هم دست به هرکاری میزنند که این زنگ خطری برای جامعه است. حتماً باید به تمام دلایل رویآوردن اینافراد به چنین کارهایی پی برد و راهکارهای مناسبی اندیشید». وی بااشارهبه اهمیت نقش خانواده و جامعه افزود: «نقش خانواده و جامعه بهحدی پررنگ است که اگر خانواده حمایتگر و همراه نوجوان و جوان خود باشد؛ حتی با مشاهده خطاهای آنها، بهجای رهاکردن، دست آنها را محکمتر میگیرد تا هیچ فاصلهای میان آنها نیفتد و همین تعلقخاطر و وابستگی، نقطه اشتراکشان شده و خیلیوقتها باعث خارجشدن آنها از باتلاق میشود». شمسایی تصریح کرد: «برخی از این شاخهای مجازی، از خانوادههای ازهمگسستهای هستند که اعمال و رفتار فرزندشان هیچگونه اهمیتی برای آنها ندارد؛ تاجاییکه هیچگونه اقدام درستی برای برطرفشدن خطاها و مشکلات آنها انجام نمیدهند و این باعث میشود اینافراد، صرفاً دلخوش به طرفداران مجازی خود باشند که ممکن است مدتی باشند و مدتی دیگر نباشند؛ بنابراین، شاخهای مجازی و رهبرانشان، برای نگهداشتن این فالوئرها و طرفداران، همیشه بهدنبال سوژههایی هستند که ازاینطریق بتوانند خود را بهنمایش بگذارند و بزرگنمایی کرده و درآمدزاییهایی بهشیوه سایتهای شرطبندی داشته باشند». وی با ارائه راهکارهایی تأکید کرد: «باید بهطور جدی روی مسئله استحکام بنیان خانواده کار کرد؛ زیرا هرقدر بنیان خانواده مستحکمتر و قدرتمندتر باشد، در جامعه حقیقی و مجازی، کمتر شاهد چنین مشکلات و معضلاتی خواهیم بود که دراینمیان، جامعه و مسئولان هم در پذیرفتن نوجوانان و جوانان، نقش مهمی ایفا میکنند؛ زیرا وقتی فرد از کودکی، آموزشهای صحیحی نبیند، راه برای شاخهای مجازی و رهبران آنها باز میشود تا از خلأ و نداشتههای جوانان درجهت منافع خود بهره ببرند و درنتیجه، جوان هم بهمنظور برطرفشدن این خلأ و عقدههای فروخورده خود، بهدنبال تحقق این وعدهووعیدهایی که به او داده میشود، میرود». وی خاطرنشان کرد: «نقش پرورش و تربیت حتی باید از آموزش هم پررنگتر باشد تا از همان کودکی، هویت فرد بهخوبی برای او شناخته شود و به خودشناسی حقیقی دست یابد؛ زیرا هویتیابی بسیارمهم است و هیچ زمانی دیر نیست؛ کافیست دست فرد را بگیریم و به او کمک کنیم».
مجید صفارینیا بااشارهبه اقدامهای متفاوت شاخهای مجازی بهمنظور جذب دنبالکننده، اظهار کرد: «اینافراد عمدتاً با اختلال روانی روبهرو هستند که برای جلبتوجه، جذب مخاطب و افزایش فالوئر در فضای مجازی، دست به هر اقدام درست و نادرستی میزنند؛ بهطوریکه پس از جذب فالوئر و کسب اعتماد مخاطب، نوبت به کسب درآمد از ایننوع شهرت میرسد؛ شهرتی که با بازدید هر کاربر از صفحات شخصی شاخهای مجازی رقم میخورد و گامی برای نزدیکشدن به اهداف مالی آنها میشود». رئیس انجمن روانشناسی اجتماعی ایران بیان کرد: «بخش عمدهای ازایندست افراد، در صفحات خود سایتهای شرطبندی را تبلیغ و هوادارانشان را ترغیب و تشویق به حضور دراینسایتها میکنند که در سایتهای شرطبندی شاخهای پوچ مجازی عموماً برندهای وجود ندارد؛ اما بازهم این فعالان اینستاگرامی با راهکارهایی مانند روابط و بعضاً ازدواجهای صوری، درگیریهای مجازی و حتی کارهای عجیبوغریب مخاطبان بیشتری جذب کرده و به کلاهبرداری خود ادامه میدهند». وی با هشدار به کاربران فضای مجازی، تأکید کرد: «فریب بازیهای نمایشی شاخهای اینستاگرامی را نخورید! درآمد اینافراد از موجسواری مردمی بر حواشی، میلیاردیست و هرروز درآمد بیشتری کسب میکنند».