اشتباهات والدین در تشویق کودک
تشویق کودکان، یکی از بهترین راه‌های تربیت کودک، آموزش و اصلاح رفتار اوست. والدین با تشویق درست و به‌موقع کودکان تأثیر مثبتی بر سلامت روان، تقویت رفتارهای مثبت، عزت‌نفس و آینده کودک می‌گذارند اما هر تشویقی مؤثر نیست بلکه تشویق نادرست می‌تواند کودک را پرتوقع بار آورده و انگیزه درونی اولیه کودک برای انجام کار درست را متزلزل کند.
تشویق غیرواقعی
بسیاری از والدین همیشه از کودک خود تعریف کرده و کارهای او را با جملات اغراق‌آمیز و غیرواقعی تشویق می‌کنند؛ مثلاً دائماً می‌گویند «تو زیباترین و باهوش‌ترین بچه‌ای هستی که دیده‌ام!» تشویق غیرواقعی، بانی افزایش اعتمادبه‌نفس کاذب کودک و سبب می‌شود کودک احساس خودبزرگ‌بینی کند. این‌گونه کودک بعد از ورود به اجتماع به‌دلیل اعتمادبه‌نفس کاذب خود را از همه برتر دانسته و هیچ‌گاه برای بهترشدن تلاشی نمی‌کند یا ممکن است متوجه افکار اشتباه خود شده و دچار دوگانگی و سردرگمی شود.
تشویق مقایسه‌ای
برخی والدین متأسفانه از مقایسه‌کردن برای تشویق فرزند خود استفاده می‌کنند یعنی عملکرد کودک را نسبت به دیگران می‌سنجند و او را تحسین و تشویق می‌کنند. این‌نوع تشویق بسیار اشتباه است زیرا کودک یاد می‌گیرد تنها خودش را با دیگران بسنجد و می‌آموزد که تنها کافی‌ست نسبت به فرد خاصی بهتر عمل کرده و دیگر نیاز نیست تلاشش را افزایش دهد. تشویق مقایسه‌ای سبب می‌شود ذهن کودک رشد نکند و کودک نمی‌تواند قوه تخیل خود را با انجام کارهای بهتر و متفاوت‌تر پرورش دهد و خلاقیت او از بین می‌رود.
تشویق دروغین
بسیاری از والدین در تشویق کودک به او وعده‌های دروغین می‌دهند، وعده‌ها و قول‌هایی که هرگز به آن‌ها عمل نمی‌کنند. اگر می‌خواهید تشویقتان مؤثر باشد و انگیزه‌ای در کودک برای انجام کارهای خوب ایجاد نماید، وقتی به فرزند خود وعده تشویق می‌دهید آن‌را درست درزمانی‌که قول داده‌اید و به همان شکلی که گفته‌اید عملی کنید. زیرپاگذاشتن وعده خود هیچ‌نوع توجیهی نخواهد داشت.
تشویق کنایه‌آمیز
یکی‌دیگر از اشتباهاتی که والدین در تشویق کودکان مرتکب می‌شوند، مقایسه رفتار کنونی و گذشته آن‌هاست. اگر برای تشویق کارهای درست کودک رفتار اشتباه پیشین او را گوشزد کنید، باعث می‌شود کودک احساس شکست کرده و دریابد که هرچقدر هم تلاش کند بازهم کارهای اشتباه گذشته او جبران نمی‌شود پس از تشویق کنایه‌آمیز بپرهیزید و کودک را به‌خاطر انجام کار خوب تشویق کنید و درباره کار اشتباه او در گذشته چیزی نگویید.
تشویق کودکان به‌روش مادی
برخی والدین تنها برای تشویق کودک از روش مادی و یا جایزه‌دادن استفاده می‌کنند. دادن جایزه و پاداش مادی می‌تواند در اصلاح رفتار کودکان مؤثر باشد اما اعمال کودک نباید به پاداش وابسته شود و پرتوقع و طلبکار پرورش یابد. تشویق بی‌دقت و دادن جایزه و پاداش مادی به کودک امکان دارد به‌شکل رشوه درآید.
نکات مهم
- پاداش باید متناسب با عمل و رفتار کودک و به‌موقع و بلافاصله اعمال شود.
- علت تشویق را برای کودک مشخص نمایید.
- تشویق کودکان نباید برای دل‌خوشی باشد بلکه کار کودک باید واقعاً برازنده تشویق باشد.
- تشویق باید به‌صورت همیشگی و برای هرکاری نباشد.
- تشویق نباید زیاد بوده و از حد اعتدال تجاوز کند.
- رفتار درست کودک را تحسین کنید اما هرگز آن‌را آن‌قدر بزرگ نکنید تا در تلاش بعدی‌اش با شکست مواجه شد.
- اگر واقعاً نمی‌توانید به‌قولی که به کودک جهت تشویق می‌دهید عمل کنید، بکوشید از تشویق‌های ساده استفاده کنید زمان و توانایی انجام آن‌را داشته باشید./ ایرنا