یک ستاره تلویزیونی با همه انتخابهای اشتباهش
مَتیو پِری؛ حلقه «دوستان» را ترک گفت!
مصطفی رفعت
«مَتیو لنگفورد پِری» هنرپیشه اهل «ایالاتمتحده» و «کانادا» بود. او در نقش «چندلر بینگ» در سریال طنز تلویزیونی «دوستان» (شبکه NBC طی سالهای 1994 تا 2004) بازی کرد. «پِری» همچنین در سال 2002 با بازی در سریال «الی مکبیل» درخشید. او نامزد Primetime Emmy (جایزه اِمی ساعات پربیننده) برای بازیهایش در «داستان ران کلارک» (2006) شد. او در سریال دیگری برای NBC بهنامِ Studio 60 on the Sunset Strip که بین سالهای 2006 تا 2007 پخش شد، نقش اصلی را ایفا کرد. او برای ایفای نقشهای اصلی در فیلمهای سینماییِ «هجوم احمقها» (1997)، «قهرمانانِ نِسبی» (1998)، «تانگوی سهنفره» (1999)، «کُلِ نُهیارد» (2000)، «در خدمتِ سارا» (2002)، «کُلِ دهیارد» (2005) و «دوباره 17» (2009) نیز تحسین شد. «پِری» یکی از خالقانِ (نویسنده، تهیهکننده اجرایی و بازیگر) سریال کمدیِ «آقای سانشاین» برای شبکه ABC بود که از فوریه تا آوریل 2011 پخش شد. در سال 2012، در نقش «رایان کینگ»؛ گوینده ورزشی در سریال کمدی Go On (شبکه NBC) بازی کرد و از سال 2015 تا 2017 در بازسازیِ سریال کمدی «زوج عجیب» (با نقشآفرینیِ «اسکار مدیسون») همکاری و در آن، بازی کرد. در درامهای حقوقیِ «همسر خوب» (2012 تا 2013) و «کشمکش خوب» (2017) نقشهایی تکراری داشت. در فیلم The Kennedys: After Camelot (2017) شخصیتِ «تِد کِنِدی» (برادرِ جان و رابرت کِنِدی) را بهتصویر کشید و در نسخه سینماییِ «دوستان» باعنوانِ فرعیِ «تجدیدِدیدار» که سال 2021 اکران شد، حضور یافت. او همچنین صداپیشگیِ کاراکترِ «بنی» را در بازی ویدئوییِ Fallout: New Vegas را که در سال 2010 عرضه شد، برعهده داشت. «پِری» علیرغم موفقیتهای پیدرپیِ هنری؛ اما سالیانِ متمادی از اعتیاد شدید به موادمخدر و الکل رنج میبُرد. او که مدافع توانبخشی و سخنگوی «انجمن ملی متخصصان دادگاه موادمخدر» (NADCP) بود، در سال 2013، جایزه ویژه «قهرمان بهبودی» را از «دفتر سیاست ملی کنترل موادمخدر کاخ سفید» (ONDCP) دریافت کرد. در سال 2022، خاطرات خود را باعنوان «دوستان، عاشقان و آن اتفاقِ وحشتناک بزرگ» منتشر کرد. این هنرمند، در 28 اکتبر 2023 درگذشت.
«جاستین ترودو» (نخستوزیر کانادا) که همکلاسی «پِری» بود؛ پس از اعلام خبر فوتِ این بازیگر، به او ادای احترام کرد. «سلما هایک»، «الیزابت هرلی»، «گوئینت پالترو»، «کیت هادسون»، «کاتلین ترنر»، «ادل» و ... از دیگر افراد مشهوری بودند که به او ادای احترام کردند. مراسم تشییعجنازه او در 3 نوامبر 2023 در پارک یادبود Forest Lawn (در لسآنجلس) برگزار شد. پنج همبازیِ او در سریال محبوبِ «دوستان» نیز در آن شرکت کردند.
«پِری» در روزِ 19 اوت سال 1969 در «ویلیامزتاون» (ماساچوست) متولد شد. مادرش؛ «سوزان ماری موریسون» روزنامهنگار است که دبیر مطبوعاتی نخستوزیر «کانادا» (پیر ترودو) بود. پدرش؛ «جان بنت پِری» نیز یک بازیگر و سابقبراین مدل بوده است. والدینِ «پِری» زمانیکه او یکساله بود، از هم جدا شدند. مادرش با «کیت موریسون» (روزنامهنگار کانادایی) ازدواج کرد. او عمدتاً توسط مادر و در «اُتاوا» بزرگ شد؛ اما مدت کوتاهی را نیز در «تورنتو» و «مونترال» زندگی کرد و به مدرسه عمومی «راککلیف پارک» و کالج «اشبری» (یک مدرسه شبانهروزی در اُتاوا) رفت. در سن 10سالگی، شروع به بدرفتاری کرد: پول میدزدید، سیگار میکشید، اُفت نمرات داشت و البته «جاستین ترودو» (نخستوزیر آینده کانادا که آنزمان هممدرسهایاش بود) را مورد ضربوجرح قرار داد! از 14سالگی شروع به نوشیدن الکل کرد و تا 18سالگی هرروز مینوشید. درعینحال، اغلب روزی 10ساعت تنیس تمرین میکرد و به یک بازیکن برتر جوان در «کانادا» نیز تبدیل شد. در سن 15سالگی، از «اُتاوا» نقلمکان کرد تا با پدرش در «لسآنجلس» زندگی کند؛ جاییکه رقابت ورزشی «سختتر» بود. درهمانسن، در «باکلی» (یک مدرسه مقدماتی کالج در «شِرمن اوکس») بازیگری خواند و سال 1987 فارغالتحصیل شد. طیِ دوران دبیرستان نیز در کلاس «کمدی بداهه» در مجموعه «کانکشن» شرکت کرد. اولینبار در سال 1979 با نقشی کوتاه و بهعنوان یک کودکبازیگر در سریال 240-Rebort مقابل دوربین رفت. مدت کوتاهی پس از نقلمکان به «لسآنجلس»، شروع به تست بازیگری برای نقشها کرد. در سال 1983 وارد مجموعه Not Necessarily the News شد؛ متعاقباً در سالهای 1985 و 1986 بهترتیب، با سریالهای کمدیِ «چارلز مسئول» و «قاشقهای نقرهای» بازیگر مهمان بود. طیِ سالهای 1987 و 1988 در سریال تلویزیونی «شانس دوم» نقش «چِز راسل» را بازی کرد. «پِری» اولین فیلم سینماییِ خود را در سال 1988 با «شبی در زندگیِ جیمی ریردان» تجربه کرد. در سال 1989، یک مجموعه سهاپیزودیِ موفق تحتعنوانِ «مسائل اولیه» را بازی کرد که در آن، دوست کاراکتری بهنامِ «کارول» را بهتصویر میکشید که در یک تصادف رانندگی درحالتمستی، جان خود را از دست میدهد! او در سال 1990 با سیتکامِ (کمدی موقعیت) «سیدنی» برای شبکه CBS، در نقش برادرِ کوچکتر بازیگر معروف؛ «وَلری برتینلی» خوش درخشید و بازیگر مهمانِ درام نوجوانانه «بِوِرلیهیلز 90210» شد. «پِری» سرانجام در سریال کمدی Home Free که سال 1993 از شبکه ABC پخش شد، نقش اصلی را ایفا کرد. بازیِ «پِری» در نقش یک خلبان در کمدیِ LAX 2194؛ او را به ایفایِ نقش خلبانی دیگر در Six of One هدایت کرد؛ که بعداً Friends ناِمیده شد! او که برای نقش «چندلر بینگ» انتخاب شده بود؛ با 24سال سن، جوانترین عضو گروه بازیگران اصلی بود. «دوستان» بسیارموفق بود و باعث شد «پِری» به شهرت بینالمللی دست پیدا کُنَد. در 2002، او و بازیگران همکارش «جنیفر آنیستون»، «کورتنی کاکس»، «لیسا کودرو»، «مَت لهبلانک» و «دیوید شویمِر» برای هر قسمت، یکمیلیوندلار دستمزد میگرفتند! اینمجموعه در سال 2002 نامزدیِ جایزه «اِمی» را برایش در بخشِ «بهترین بازیگر نقش اول مرد در سریال کمدی» بهارمغان آورد. «پِری» سپس در چند فیلم سینمایی بازی کرد؛ که البته بهاندازه حضورش در سریالها با استقبالِ مخاطبان همراه نشد. در 1995، با «جنیفر آنیستون» در یک ویدئوی تبلیغاتی 60دقیقهای برای «ویندوز 95 مایکروسافت» ظاهر شدند که در 1 اوت در قالبِ VHS منتشر شد. او برای بازی در نقش «جو کوئینسی» در «بال غربی»، دو نامزدی «اِمی» بازیگر مهمان برجسته در یک سریال درام را در سالهای 2003 و 2004 دریافت کرد. نیز در نقش وکیلی بهنامِ «تاد مِریک» در دو قسمت از سریالِ «الی مکبیل» ظاهر شد. در سال 2004، اولین کارگردانی خود را انجام داد و قسمت 11 از فصل چهار سریال کمدی-درام Scrubs باعنوانِ My Unicorn را ساخت و در آن، بازی نیز کرد؛ یعنی همان قسمتی که پدرش نیز در آن حضور داشت! «پِری» در فیلم «داستان ران کلارک» (برای شبکه TNT) بازی کرد که برای اولینبار در 13 اوت 2006 اکران شد؛ او برای این بازی، نامزد «گلدنگلوب» و «اِمی» شد. از 2006 تا 2007، در مجموعه Studio 60 on the Sunset Strip ظاهر شد و نقش «مت آلبی» را در کنارِ «برادلی وایتفورد» (در نقشِ «دنی تریپ») بازی کرد. در سال 2006، وارد پروژه Numb شد؛ یک کمدیِ سیاه ساخته «هریس گلدبرگ» درباره مردیکه از اختلال مسخ شخصیت رنج میبَرد. اکرانِ این فیلم، چندینبار بهتعویق افتاد؛ اما درنهایت در 13 می 2008 بهصورت DVD منتشر شد. «پِری» همچنین در نمایشی بهقلمِ «دیوید مَمِت» در «لندن» بهروی صحنه رفت. سال 2008، در فیلم مستقلِ «پرندگان آمریکا» (کَریگ لوکاس) بازی کرد. سال 2009، در فیلم «دوباره 17» نقش مردی 37ساله را بازی کرد که پس از تصادف، به خودِ 17سالهاش (با بازیِ «زَک اِفران») تبدیل میشود. این فیلم نقدهای خوبی دریافت کرد و در گیشه نیز موفق بود. طرحِ «آقای سانشاین» براساس ایده اصلی او برای یک نمایش، توسط ABC خریداری شد. او دراینسریال، نقش اصلی را که مردی میانسال با بحران هویت بود، بازی کرد؛ البته ساختِ آن پس از پخشِ نُه قسمت، در سال 2011 ازسوی شبکه کنسل شد. سال 2012، در سریال کمدی Go On بازی کرد و در آن، یک گوینده ورزشی را بهتصویر کشید که میکوشد پس از مرگ همسرش، ازطریق جلسات درمانیِ اجباری، به زندگی ادامه دهد. همانسال، در قالبِ یک وکیل در سریال «همسر خوب» ظاهر شد؛ و همین نقش را در فصل چهارم سریال در سال 2013 تکرار کرد. سال 2014، برای اولینبار و در قالبِ برنامه کمدی The Dog Thrower، اولین حضور خود را در تلویزیون «بریتانیا» ثبت کرد. از سال 2015 تا 2017، درگیرِ خلقِ کمدیِ «زوج عجیب» بود. سپس، نقش اصلی را در اولین تولیدِ جهانیِ نمایشنامهاش بهنامِ The End of Longing بازی کرد که در 11 فوریه 2016 در سالنِ Playhouse (لندن) بهرویِ صحنه رفت؛ اجرایی محدود و موفق. «پِری» متن را بازسازی کرد و در کنار «جنیفر موریسون» در دومین تولید خارج از «برادویِ» آن ظاهر شد که در سالنِ Lucille Lortel در 5 ژوئن 2017 اجرا رفت و پس از دریافت نقدهای منفی، در 1 ژوئیه پایان یافت. سالهابعد «پِری» این نمایشنامه را بهعنوان پیاِمی شخصی برای جهان بهعنوانِ «تصویرِ اغراقآمیزِ یک دائمالخمر (خودش)» توصیف کرد. سال 2021 در قسمت ویژه سریال «دوستان» باعنوانِ «تجدیدِدیدار» بازی کرد؛ ۱۷سال پس از پخش آخرین قسمت این سریال، شش بازیگر اصلی، در «سنترال پارک» با هم ملاقات میکنند و به یادآوریِ خاطرات خود میپردازند. قرار بود نقشی را در «بالا را نگاه نکن!» که یک اثر در ژانر کمدیِ سیاه و طنز سیاسیِ آخرالزمانی ساخته «آدام مککی» است، بازی کند؛ اما بهدلیل شکستگی دندههایش که ناشی از CPR بود، کنار کشید. «پِری» در اکتبر 2022 کتاب خاطراتش را منتشر کرد که در نمودارهای «آمازون» و «نیویورکتایمز» جزو پرفروشها بود. او مدتی قبلازمرگش، برای بازی در درام «بیارزش» (Unworthy) قراردادی امضا کرد که بهدلیل اعتصاب بازیگران (جولای 2023)، متوقف شد. «پِری» دارای تابعیت کانادایی و آمریکایی بود. او سال 95 با «یاسمین بلیث» ازدواج کرد که خیلیزود به طلاق انجامید. ازدواج بعدیاش با «جولیا رابرتز» بود که تا سال 1996 دوام داشت؛ سپس با «لیزی کاپلان» ازدواج کرد (از 2006 تا 2012). در نوامبر 2020، با یک مدیر ادبی مالی بهنامِ «هورویتز» نامزد کرد که به ازدواج ختم نشد و آنها در سال 2021 جدا شدند! در 28 اکتبر 2023، گزارش شد: «پِری» پس از انجامِ «پیکلبال» (یکجور ورزش با راکت) به خانهاش بازگشت و دوساعت بعد، دستیارش (برایانا برانکاتو) اعلام کرد که او در جکوزیِ خانهاش واکنشی نشان نداده و متعاقباً ازسویِ پزشک؛ در سن 54سالگی، مرده اعلام شد. «پِری» شخصیتی کمالگرا و وسواسی داشت و ساعتهای زیادی را صرف تکمیل پیام منشی تلفنی خود میکرد! او در خاطرات خود نوشت که در 14سالگی «الکلی» شد. پس از یک تصادف جتاسکی در 1997، به «ویکودین» (دارویی بهشکل عمدتاً کپسول که معمولاً برای بیمارانی که تحمل دردهای مُزمن و سخت را ندارند، تجویز میشود) معتاد شد و درآنسال، یک برنامه تَرک 28روزه را بهپایان رساند. وزنش تا 58کیلوگرم کاهش یافته بود و روزی 55 قرص «ویکودین» مصرف میکرد. در 30سالگی از «پانکراتیت» (ناشی از الکل) رنج میبُرد و در 2000، در مرکز پزشکی Cedars-Sinai بستری شد. او بارها برای تَرکِ اعتیادش به الکل و موادمخدر اقدام کرد؛ و موفقیتهایی کوتاهمدت نیز بهدست آورد و تشویق هم شد؛ اما مجدد به رَویه غلطِ خویش بازمیگشت. او حتی در صحنه فیلمبرداریِ «دوستان» گاهی با خماریِ شدید حاضر میشد و سرِ صحنه میلرزید. طیِ فصولِ بعدی سریال نیز اغلب مَست بود و پشتصحنهای مصیبتبار و تنشزا را رقم میزد. در سال 2018، پنجماه را در بیمارستان برای بهبودِ دستگاه گوارش گذراند و درطول بستریشدن در بیمارستان، پس از ترکیدن روده بزرگش دراثر سوءمصرف موادمخدر نزدیک بود بمیرد! دوهفته را در کُما گذراند و نُهماه از «کیسه کُلوستومی» استفاده میکرد. پزشکان به خانوادهاش گفته بودند که احتمال زندهماندن او تنها دودرصد است! در 30 اکتبر 2023، بازیگران «دوستان» بیانیه مشترکی صادر کردند بهاینعنوان: «همه ما از ازدستدادن مَتیو کاملاً ویران شدهایم. ما فراتر از گروه بازیگر بودیم. یک خانوادهایم. حرفهای زیادی برای گفتن وجود دارد؛ اما درحالحاضر میخواهیم لحظهای را برای غصهخوردن و پردازش این فقدان صرف کنیم. افکار و عشق ما با خانواده او، دوستانش و همه کسانیست که را در سراسر جهان دوستش داشتند».