چند سناریوی محتمل برای انرژی جهان در سال 2024
پیشبینی میشود در سال ۲۰۲۴، قیمت جهانی نفت باتوجهبه کاهش تقاضا بهدلیل رواج خودروهای برقی، رشد انرژیهای تجدیدپذیر بهویژه خورشیدی و افزایش مصرف جهانی زغالسنگ، هرگز به بالای ۹۰دلار نرسد و ثباتی نسبی را دنبال کند. بهگزارش شانا؛ نگاه به آینده برای پیشبینی آنچه ممکن است در فضای انرژی طی یکسال بهطورکامل اتفاق بیفتد، همیشه کاری چالشبرانگیز است. دنیای انرژی همیشه درحالتغییر و پیشبینی آن همواره سخت بوده است و هیچ دلیلی وجود ندارد که انتظار داشته باشیم سال ۲۰۲۴ اساسی و ذاتی متفاوت از این قاعده باشد. افزایش نگرانیها درمورد تغییرات اقلیمی، برنامههای حمایتی دولتها برای سوقدادن بازارها به مسیرهای رقابتی و انتخابات پیشرو در ایالاتمتحده، انگلستان و سایر کشورها، سال ۲۰۲۴ را به یکی از حداقلیترین سالهای قابلپیشبینی در تاریخ تبدیل میکنند. پس از بیان این نااطمینانیها که میتواند بهانهای برای توجیه هرگونه تحقق نیافتن پیشبینیها باشد، دراینجا به پیشبینیهای متواتر بخش انرژی برای سال ۲۰۲۴ پرداخته میشود. درحالیکه ممکن است همه روایاتی که فناوریهای جدید و سرمایهگذاری برای توسعه آنها را ترویج میکنند، غیرقابلتصور بهنظر برسد، سکون موجود کنونی در پشت مجموعه گسستهای از روشهای تأمین انرژی غالب شامل نفت و گاز، زغالسنگ، انرژی بادی، خورشیدی و خودروهای برقی بهنظر میرسد ۲۰۲۴ را به چیزی شبیه سال گذشته در حوزه انرژی، حداقل درظاهر و سطح تبدیل کند. البته اشتباه نکنید! سرعت نوآوری و پیشرفت فناوری حبابگونه زیرپوستی یعنی که هر وضعیت ظاهراً پایدار در تصویرسازی از انرژی جهانی، کوتاهمدت است همانطورکه همیشه درطولتاریخ مدرن اینگونه بوده. پس انتظار میرود پیشبینیها برای سال ۲۰۲۵ کاملاً متفاوت و پویاتر از پیشبینیهایی باشد که دراینجا ارائه شد. اکنون باید از ثبات نسبی موجود در بخش انرژی لذت برد.
خودروسازان آمریکایی غیر از شرکت تسلا ازسوی سرمایهگذاران خود تحتفشار قرار خواهند گرفت تا برنامههای تولید خودروهای برقی خود را بیشتر کاهش دهند. شکی نیست تقاضای مصرفکنندگان برای تولیدات شرکت تسلای ایلان ماسک همچنان قویست همانطورکه نتایج قوی این شرکت در ۲۰۲۳ نشان میدهد. پرسش ایناستکه آیا تقاضای کافی برای حفظ هر سازنده خودروی برقی دیگر در ایالاتمتحده تا دستیابی به سود واقعی وجود دارد؟ مثلاً شرکتهای خودروساز برقی آمریکایی، ریویان (Rivian) و فیسکر (Fisker) بهدلیل ضعف تقاضا، تعهدات سرمایهگذاری عمده در خودروهای برقی را برای سهماههچهارم ۲۰۲۳ کاهش دادند، همچنین بخش خودروهای برقی شرکتهای بزرگ فورد و جنرالموتورز زیانهای زیادی متحمل شدند. شروع یکدههزودتر تسلا نسبت به سایر سازندگان آمریکایی خودروهای برقی باعث شد این شرکت در ایجاد زنجیره تأمین و زیرساخت شارژ پیشرفتهتر شود و به خریداران اطمینان بیشتری دهد که کمتر تحتتأثیر نگرانیهای طولانیمدت درمورد عوامل ترس نظیر اضطراب بُرد (Anxiety Range)، معیارهای عملکرد و زیرساخت ناکافی قرار خواهند گرفت. تاکنون خودروسازان سنتی مانند فورد و جنرالموتورز توانستهاند با سودآوری خیرهکننده در تولید و فروش خودروها و کامیونهای سنتی بنزینی و گازوئیلی خود و جبران زیان بخش خودروهای برقی، سرمایهگذاران را آرام کنند؛ اما این میتواند راهبردی با ماندگاری محدود باشد که به شرایط اقتصادی و سرمایهگذاران بستگی دارد. بهعلاوه درصد فزایندهای از فروشندگان خودرو از خودروسازان تقاضای سرمایهگذاری برای بازاریابی و آموزش خودروهای برقی کردهاند تا بتوانند تعداد زیادی از خودروهای فروختهنشده را بفروشند. دراینشرایط، ۲۰۲۴ میتواند سالی بحثبرانگیز برای صنعت خودروهای برقی آمریکا باشد و دراینمیان، خودروهای تسلا همچنان محصولاتی استثنایی باقی خواهند ماند.
انرژیهای تجدیدپذیر به رشدشان ادامه خواهند داد اما رشد بیشتر از انرژی بادی بهسمت انرژی خورشیدی متمایل خواهد شد. انرژی خورشیدی طی دوسالگذشته شاهد رشد بیسابقهای در ایالاتمتحده بوده و هیچ دلیلی وجود ندارد که انتظار داشته باشیم این رشد در سال ۲۰۲۴ متوقف شود، یا بهطور چشمگیری کاهش یابد. یارانهها و معافیتهای مالیاتی قانون کاهش تورم (IRA) دولت بایدن برای تشویق چنین رشدی طی هشتسال یا بیشتر طراحی شدهاند و تأثیر سرمایهگذاری کل اینبرنامهها باتوجهبه رقابت سرمایههای خصوصی و شرکتی برای سهمبری بدون شک چندبرابر خواهد شد. تطبیقپذیری و توانایی برتر انرژی خورشیدی دراغلبموارد برای استقرار در مراکز مصرف بهجای صدها مایل دورتر، جاییکه باد بهطورمنظم میوزد، مزایای رقابتی قابلتوجهی را نسبت به انرژی بادی ایجاد میکند. صنعت انرژی باد در سال ۲۰۲۳ با مشکلات مالی و مقرراتی عمدهای مواجه شد و بهنظر نمیرسد اینعوامل در ۱۲ ماهآینده بهبود زیادی داشته باشند.
جهان دوباره حجم بیسابقهای زغالسنگ مصرف خواهد کرد! شگفتانه بزرگ اینجاست؛ نه؟ افزایش عمده ظرفیت برق زغالسنگی توسط چین بهتنهایی تقاضای قوی برای این منبع سوخت فراوان و ارزان را با وجود تلاشهای متمرکز تنظیمکنندهها و برنامهریزان در سراسر جهان برای مهار آن تضمین میکند. جوامع درحالتوسعه نیز همچنان به زغالسنگ بهعنوان قابلاطمینانترین و آسانترین منبع سوخت برای تولید برق نگاه میکنند تازمانیکه توسعهدهندگان انرژیهای تجدیدپذیر قادر به رقابت واقعی با زغالسنگ طبق قابلیت اطمینان و هزینه باشند. بهنظر میرسد تاآنروز هنوز فاصله زیادی وجود دارد.
ملاحظات امنیت ملی انرژی همچنان بر اهداف بینالملل اقلیمی اولویت خواهد داشت. از سال ۲۰۲۳ بهعنوان سالی یاد میشود که طی آن حرکت در مسیر اهداف بینالمللی اقلیمی متوقف شد زیرا جوامع در اولویتبخشی به مسائل امنیت انرژی داخلی دوبرابر تلاش کردند. این اولویتهای ملی بهنوبهخود در بازنگری در راهبردهای شرکتهای بزرگ جهانی مانند شل، بیپی و سایر شرکتها منعکس شدند. با افزایش روزافزون درگیریها و ناآرامیها در سراسر جهان، دلایل زیادی وجود دارد که انتظار داشته باشیم اینروند فعال ادامه یابد.
سیاست انرژی ایالاتمتحده و جهتگیری آینده آن به موضوع اصلی در انتخابات پاییز اینکشور تبدیل خواهد شد. انرژی و سیاست انرژی بهندرت بهعنوان موضوعی واقعاً کلیدی در مبارزات انتخاباتی ریاستجمهوری مطرح شده است، اما هنگامیکه مبارزات انتخاباتی عمومی در ماه اوت آغاز شود، قیمتهای نوسانی برق و دیگر اشکال انرژی ذهن رأیدهندگان را بهخود مشغول خواهد کرد. اگر دو حزب بزرگ آمریکا را با جو بایدن، رئیسجمهور فعلی و دونالد ترامپ، رئیسجمهور سابق آمریکا روبهرو کنند، همانطورکه هماکنون محتمل بهنظر میرسد، بحث بر سر انرژی داغ میشود و انتخاب دوقطبی خواهد شد: مقررات و یارانهها بهسبک Deal New Green بایدن در مقابل بستر Drill Baby Drill ترامپ که در اولیندوره ریاستجمهوری وی به نزدیکی آمریکا به هدف استقلال انرژی کمک کرد.
تقاضای جهانی نفت خام بین دو تا ۲.۵میلیونبشکه نفت در روز درطولسال ۲۰۲۴ افزایش مییابد. دلیل اول ساده است: نفت و محصولات بیشماری که از آن تولید میشود، آنقدر در بافت زندگی مدرن درهمتنیده شده که اجازه نمیدهند تقاضای آن در نبود رکود اقتصادی بزرگ جهانی کاهش یابد. دلیل دوم کمی پیچیدهتر است: جایگزینهایی که اکنون توسط همه برنامهریزان مرکزی جهان غرب پیشنهاد میشود، جایگزین مناسبی برای نفت نیستند. تازمانیکه چنین فناوریهای جایگزینی واقعاً پیشرفته و مقیاسپذیر بهروشی پایدار و مقرونبهصرفه شوند، تقاضا برای نفت در تمام جهان همچنان به رشد خود ادامه خواهد داد.
قیمت نفت خام در هیچ مقطعی در سال ۲۰۲۴ به بالاتر از ۹۰دلار در هر بشکه نخواهد رسید. بهرغم افزایش تقاضا برای نفت، افزایش عرضه در کشورهای غیراوپک مانند ایالاتمتحده، گویان و فراساحلی غرب آفریقا، حفظ قیمتهای جهانی در سطح یا بالاتر از ۷۰دلار در هر بشکه برای اوپکپلاس دشوار خواهد کرد. کار اینگهام؛ یکی از اقتصاددانان در اتحادیه تولیدکنندگان انرژی تگزاس میگوید انتظار دارد کشورهای اوپکپلاس مجبور شوند درطولسال ۲۰۲۴ سهم بیشتری از بازار را واگذار کنند.
تعداد دکلهای حفاری داخلی ایالاتمتحده بهتدریج کاهش خواهد یافت. تعداد دکلهای فعال حفاری آمریکا طبق گزارش Enverus درطول ۲۰۲۳ تقریباً ۲۵درصد کاهش یافت زیرا تولیدکنندگان نفت و گاز شیل فرآیندهای خود را بهینه کردند و فناوریهای پیشرفتهای را بهکار گرفتند که آنها را قادر ساخته بشکههای نفت و فوت مکعب گاز بیشتری را از هر چاه جدید استخراج کنند. افزایش سطح یکپارچگی در میدانهای شیل ازطریق ادغامها و اکتسابها منجر به کاهش تعداد دکلها خواهد شد بهطوریکه شرکتهای ترکیبی جدید مانند «اگزان موبیل/پایونیر» میتوانند از صرفهجویی در مقیاس بیشتر در عملیات خود بهره ببرند.
در سال ۲۰۲۴ قیمت بنزین در آمریکا افزایش چندانی نخواهد داشت. ترکیب عوامل مختلف با افزایش عرضه که موجب تعدیل قیمتهای جهانی نفت میشود، بهنوبهخود به اعتدال و ثبات قیمتهای بنزین برای مصرفکننده در پمپبنزینهای آمریکا منجر خواهد شد. اگرچه این خبر خوبی برای مصرفکنندگان است اما برای دولت بایدن و صنعت خودروهای برقی بستهای مختلط است. افزایش هزینههای تولید انرژی از سوختهای فسیلی نهتنها یکی از اهداف اصلی دستورکار سیاست سبز بایدن است بلکه یکی از عوامل اصلی برای متقاعدکردن رانندگان برای رویآوردن به خودروهای برقی بهشمار میرود. کارگزاران انتخاباتی بایدن بدون شک از قیمتهای پایین و معتدل بنزین و گازوئیل بهعنوان عاملی مثبت برای شانس انتخاب مجدد رئیسجمهوری استقبال خواهند کرد اما این قیمتها نکته منفی محرز برای دستورکار سیاست سبز بایدن هستند.