فیلمهایی که پیش از مرگ باید ببینید!
مصائب ژاندارک
«مصائب ژاندارک» یک فیلم تاریخی صامت فرانسویست که سال 1928 برپایه پرونده واقعی محاکمه «ژاندارک» ساخته شده است. این فیلم را «کارل تئودور درایر» کارگردانی کرده و «رنی ژان فالکونتی» نقش «ژاندارک»؛ قهرمان ملی فرانسه و قدیسه کلیسای کاتولیک را ایفا کرده که تنها نقشآفرینیِ او بهشمار میآید. این اثر بهطور گستردهای بهعنوان یک نقطهعطف سینمایی درنظر گرفته میشود؛ بهویژه برای روندِ تولید، کارگردانی «درایر» و بازیگریِ «فالکونتی». این اثر، خلاصهای از زمانیست که «ژاندارک» اسیر انگلستان بود؛ و ساعات محاکمه و اعدام او را بهتصویر میکشد. «درایر» (کارگردان دانمارکی) که برای ساخت فیلمی در فرانسه، ازسویِ کمپانیِ Société Générale des Films دعوت شده بود، تصمیم گرفت فیلمی درباره «ژاندارک» بسازد. او قبل از نوشتن فیلمنامه، بیش از یکسال را صرف تحقیق درمورد این شخصیت و رونوشتهایِ محاکمه او کرد. او برای انتخاب بازیگر اصلی، سراغ «فالکونتی» رفت که تنها بر روی صحنه تئاتر ایفای نقش میکرد. جالبآنکه شیوه اجرای نقش و تعهد «فالکونتی» به این کاراکتر درطول فیلمبرداری، بین محققان سینما تبدیل به افسانه شده است. این فیلم، روی یک سازه بتونیِ عظیم با الگوبرداری از معماری قرونوسطایی فیلمبرداری شد تا قلعه «روئن» که «ژاندارک» طی محاکمهاش، در آنجا زندانی بود را بهشکلی واقعگرایانه بهتصویر بکشد. این اثر بهدلیل فیلمبرداری و استفاده از کلوزآپ، معروف است. «درایر» به بازیگران اجازه آرایش و گریم را نداد و از طرحهای نوریِ خاص استفاده میکرد که باعث میشد بازیگران «گروتسکتر» بهنظر برسند. قبل از اکران، بهدلیل شکِ ناسیونالیستهای فرانسوی درمورداینکه آیا یک دانمارکی میتواند فیلمی درباره یکی از معتبرترین نمادهای تاریخی فرانسه کارگردانی کند، بحثهای بسیاری درگرفت؛ حتی نسخه نهایی «درایر»، بهدلیل فشار اسقف اعظم پاریس و سانسورهای دولتی، کوتاه شد. این فیلم چندیندهه و در قالب تدوینهای مختلف ارائه شد تا مگر «نسخه نهایی کارگردان» بازگردانی شود. سرانجام سال 1981، نسخهای از تدوین موردنظر کارگردان، در تیمارستانی در «نروژ» کشف؛ و دوباره منتشر شد. بهرغم حواشی و مخالفتها؛ فیلم در اولین اکرانش، موفقیتی چشمگیر داشت و همواره بهعنوان یکی از بهترین فیلمهای تاریخ سینما از آن یاد شده. در سال 1958، این فیلم در فهرست «12 بروکسل» در «نمایشگاه جهانی 1958» رتبه چهارم را کسب کرد. این فیلم که در نسخههای 110دقیقه تا 88دقیقهای موجود است، سال 2024 وارد مالکیت عمومی در ایالاتمتحده شد.