گنبد نمکی «جاشک» بوشهر؛ گستره بلورهای رنگی شگفت‌انگیز
«گنبد نمکی جاشک» که با نام‌های «کوه نمک جاشک» و «گنبد نمکی دشتی» نیز شناخته شده، ناحیه وسیع و مرتفعی در کوه «جاشک» است و از بزرگ‌ترین، فعال‌ترین و زیباترین گنبدهای نمکی ایران و خاورمیانه به‌شمار آمده و به‌عنوان تنها اثر طبیعی ملی استان «بوشهر»، در سال ۱۳۸۸ به‌ثبت رسید. این کوه نمک، با دارابودن چشم‌اندازهای زیبای زمین‌شناسی، سنگ‌های مختلف، غارهای طبیعی و طبیعت بکر درون آن‌ها، آبشارکوه‌ها و آویزه‌های نمکی نه‌تنها چشم هر بیننده‌ای را می‌نوازد؛ بلکه بهترین محل برای محققان علاقه‌مند به زمین‌شناسی‌ست. رنگ سفید نمک‌های طعامِ گنبد، به منطقه جلوه‌ای زیبا بخشیده؛ به‌نحوی‌که از جاده «خورموج دیر» به‌صورت یک «کوه برفیِ زیبا» در بخش شرقی دشت برهنه ظاهر می‌شود. «گنبد نمکی جاشک» از جاهای دیدنی بوشهر؛ و در بخش‌های «کاکی» و «بردخون» (حدفاصل دو شهرستان دشتی و دیر)؛ شرق روستای «گنخک» (در شهرستان دشتی) و شمال روستای «جاشک» (در شهرستان) دیر قرار دارد. این گنبد در دل کوه «جاشک» و در نزدیکی انتهای شمالی آن، جا خوش کرده است و مرتفع‌ترین قسمت کوه را تشکیل می‌دهد. «گنبد نمکی جاشک» ۱۲کیلومتر درازا و ۴.۵کیلومتر پهنا دارد. وسعت گنبد حدود ۳۶۶۶هکتار و ارتفاع قله آن ۱۳۵۰متر از سطح دریاست. موقعیت خاص گنبد نمکی «جاشک» که باعث شوری آب رودخانه «مند» می‌شود، شاید تنها عامل زیان‌رسان به منطقه است. رودخانه تا قبل از روستای «باغان»، شیرین و قابل‌شرب و استفاده کشاورزی‌ست؛ اما پس از عبور از کنار گنبد و دورزدنش، با درصد زیادی شوری همراه می‌شود. در فصل پربارش، آب رودخانه سطح دشت‌های «چغاپور» و «دشتی» را فرامی‌گیرد و به‌علت تبخیر زیاد، نمک روی سطح خاک باقی می‌ماند و باعث شوری زمین‌های منطقه می‌شود. دو افسانه جالب درباره «گنبد نمکی جاشک» هست: برخی، این پدیده را نتیجه نوعی نفرین می‌دانند. طبق باور آن‌ها؛ در گذشته‌ها، بُزهایی با شیرهای خوشمزه دراینمنطقه زندگی می‌کردند. لذیذ‌بودن شیر بُزها، زنان را وسوسه می‌کرد آن‌ها را بدوشند. هریک‌از زنان که اقدام به دوشیدن بُزی می‌کرد، با همان بُز به سنگ بدل می‌شد. بدین‌ترتیب، زنان و بُزها به سنگ تبدیل شدند و «گنبد نمکی جاشک» شکل گرفت. برخی اما معتقدند که این‌مکان، محل زندگی یک «دیو» بوده که از آنجا محافظت می‌کرده است. همان‌طور‌که از نام این کوه مشخص است، دراینمنطقه نمک فراوانی یافت می‌شود. تصاویر مقابل از افسانه جعفری/ایرنا است.