شیفتگیِ «لایک‌گرفتن» در پس‌کوچه‌های زیست انفرادی نوجوانان!
مینا عبادی: رئیس انجمن روان‌شناسی تربیتی ایران، «اعتیاد به فضای مجازی» و «شیفتگی نوجوانان برای لایک‌گرفتن» را از جمله مشکلاتی دانست که پس از پاندمی کووید-۱۹ بیشتر شده؛ به‌طوری‌که این‌دسته از نوجوانان زندگی انفرادی را در عین حضور در جامعه تجربه می‌کنند. دکتر فریبرز درتاج درباره اعتیاد نوجوانان به فضای مجازی و اینترنت اظهار کرد: بعد از شیوع ویروس کرونا مشکل اعتیاد نوجوانان به فضای مجازی و اینترنت به مسئله جدی‌‌تری تبدیل و از‌طرف خانواده‌‌ها قابل‌لمس‌‌تر شده است. ظهور رسانههای اجتماعی نحوه تعامل افراد با یکدیگر را تغییر داده و این‌امر بیشتر در سبک زندگی نوجوانان تأثیر گذاشته است. به‌طوری‌که نوجوانان ساعات زیادی را در گوشی‌‌های خود؛ یا در‌حال‌بازی هستند. طبق اظهارات وی؛ نوجوانانی که به اینترنت «معتاد» هستند، دوستان کمتری دارند و زندگی اجتماعی محدودتری را تجربه می‌کنند. این استاد دانشگاه با‌بیان‌اینکه چنین نوجوانانی زندگی انفرادی را پشت‌سر می‌گذارند و ساعت‌‌ها با اینترنت و فضای مجازی خوشحال هستند، گفت: اعتیاد به فضای مجازی فعالیتهای بدنی آن‌ها را نیز کاهش می‌دهد و منجر به سبک زندگی ناسالم و بی‌‌تحرکی می‌‌شود و بر عملکرد تحصیلی نوجوان نیز تأثیر منفی می‌‌گذارد. اثر این‌موضوع تا‌حدی‌ست‌که کمیسون امور کودکان‌و‌نوجوانان انگلستان اعلام کرده است تعداد زیادی از دانش‌آموزان در‌این‌مقطع سنی به‌دلیل اضطراب و تزلزل هویت، به‌شدت شیفته لایک‌ها و نظرات تأییدکننده کاربران در فضای مجازی هستند و آن‌را نوعی تأیید اجتماعی می‌دانند. رئیس انجمن روان‌شناسی تربیتی ایران افزود: پیامد نامطلوب این مشکل این‌است‌که به‌ناگهان شبکههای اجتماعی و فضای مجازی از زندگی واقعی و اجتماعی برای این نوجوانان مهم‌تر می‌‌شود و در نبود یا عدم‌دسترسی به اینترنت، به‌شدت نگران و مضطرب خواهند شد. همچنین احساس می‌کنند که نمی‌توانند رابطه‌شان را با شبکههای اجتماعی قطع کنند؛ چون به اعتماد‌به‌نفس آن‌ها ضربه می‌زند. وی معتقد است که حضور در شبکههای اجتماعی در‌حالی‌که مزایای بسیاری برای نوجوانان دارد اما هم‌زمان میتواند آن‌ها را از‌نظر احساسی و اجتماعی به‌شدت در‌معرض‌خطر قرار دهد. به‌گفته این روانشناس؛ در سطح خانوادگی و اجتماعی عواملی نظیر فرایند ناقص جامعه‌پذیری در خانواده، کنترل و نظارت ضعیف والدین (مانند والدینی که از محل نوجوانان خود بی‌خبرند)، روابط سرد عاطفی بین اعضای خانواده، گسیختگی خانوادگی، شکاف نسلی بین فرزندان و والدین، ارتباط‌های والد-فرزندی ضعیف، فقدان حمایت خانوادگی، کاهش تعلق خاطر به مدرسه، بی‌اعتقادی به هنجارهای رسمی مدرسه، مشارکت‌نکردن در فعالیتهای مدرسه و گروه همسالان، کارایی‌نداشتن مدرسه، ضعف رسانههای جمعی و خانواده در جامعه‌پذیر‌کردن و کنترل نوجوان، روحیه کنجکاوی نوجوانان و ابهام هویتی و ... همه می‌‌توانند زمینه‌ساز ایجاد چنین رفتارها و مشکلات در نوجوان باشند. درتاج خطاب به والدین توصیه کرد: والدین می‌‌توانند با یادگیری چگونگی شناسایی علائم هشدار‌دهنده زودرس، از شکل‌گیری اختلال در فرزند خود بکاهند. مقابله با شرایط تهدید‌کننده بهداشت و سلامت روان و اقدام زودهنگام به درمان نیز میتواند از افزایش شدت یا حتی طول مدت اختلالات روانشناختی نوجوان جلوگیری کند. خانواده‌‌ها زمانی می‌‌توانند به وظیفه خود عمل کنند که در‌زمینه فرزندپروری، طرز رفتار، برخورد و تربیت نوجوان خود، آگاهی کامل داشته؛ و سبک فرزندپروری قاطعی داشته باشند، چراکه در‌این‌سبک احتمال گرایش فرزندتان به‌سمت آسیب‌های اجتماعی، کمتر و احتمالِ داشتن یک فرزند سالم از‌نظر روانی و جسمی، بیشتر است. ایسنا