حضور در سایه؛ اما مؤثر «آب مجازی» در زندگی انسان
مریم شریفی: عضو هیئت مشورتی استاندار گلستان در 12 مهر 1402 بااشاره‌به هدررفت و اسراف بیش‌ازحد آب در فرهنگ مصرف جامعه، مفهوم آب مجازی به‌عنوان یک کلیدواژه مهم در فهم میزان حقیقی مصرف آب را تشریح کرده و بااشاره‌به‌اینکه آب جزو منابع مصرفی همه‌روزه انسان است، گفته بود: «بخشی از آب که روزانه به حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰لیتر بالغ می‌شود، مستقیماً شامل آشامیدن، استحمام، بهداشت و ازاین‌قبیل موردمصرف قرار می‌گیرد و بالغ‌بر ۳۳۰۰ تا ۳۵۰۰لیتر در شبانه‌روز نیز غیرمستقیم و ازطریق انواع غذا و سایر مصارف معمول انسان به‌مصرف می‌رسد». سید محسن حسینی باتوضیح‌اینکه برای تولید غذا و سایر فرآورده‌های موردنیاز انسان، حجم قابل‌توجهی آب مصرف می‌شود که با‌عنوان «آب مجازی» در زندگی انسان حضوری مؤثر ولی در سایه داشته و معمولاً به آن توجهی نمی‌شود، گفت: «آب مجازی، میزان آبی‌ست که یک کالا یا یک فرآورده کشاورزی یا صنعتی در فرآیند تولید مصرف می‌کند تا به مرحله تکامل برسد یا به‌عبارتی، میزان آبی‌ست که برای تولید یک کالا موردنیاز است». عضو هیئت مشورتی استاندار گلستان درباره مدیریت یکپارچه منابع آب تصریح کرده بود: «اطلاع از مقدار آب استفاده‌شده در تولید غذا می‌تواند جهتِ استفاده بهینه از منابع آبی و در کنار سایر مؤلفه‌های مؤثر در اقتصاد خانوار، ما را به‌سمت اصلاح رژیم غذایی و درنهایت به‌سوی کاهش و صرفه‌جویی بسیارمؤثر در منابع آب سوق دهد». این کارشناس آب و انرژی بابیان‌اینکه توجه به میزان آب مصرفی موادغذایی مختلف در برخی‌ازموارد به‌نفع اوضاع اقتصادی خانوار است، تصریح کرده بود: «صرفه‌جویی در مصرف موادغذایی و کالاها نیز به‌نوعی مصداق صرفه‌جویی در مصرف آب است زیرا از هدررفتن آب استفاده‌شده جهت تولید این‌اقلام و لزوم استفاده حجم بیشتری از آب برای تولید بیشتر جلوگیری می‌شود». حسینی افزوده بود: «هرچند شرایط اقلیمی و فرهنگی، مکان تولید، مدیریت و برنامه‌ریزی در میزان و حجم آب مجازی هر کالا مؤثر است و قطعاً مقدار آن درمورد یک کالا در مناطق مختلف جهان متفاوت است، ولی نگاهی به متوسط جهانی برخی از اقلام می‌تواند افق دید ما را گسترش دهد». وی بااشاره‌به‌اینکه در گروه غلات که معمولاً حجم بیشتری از غذای روزانه انسان را تشکیل می‌دهد، به‌ازای تولید هرکیلو ذرت، مقدار ۷۶۰لیتر، گندم 1700لیتر و برنج ۲۵۰۰ تا ۴۰۰۰لیتر آب به‌مصرف می‌رسد، ادامه داده بود: «برای تولید یک‌کیلوگرم سیب‌زمینی که از منابع بزرگ تأمین کالری مصرفی انسان است، مقدار ۲۵۰لیتر آب و در محصولات گوشتی، تولید هرکیلوگرم گوشت مرغ حدود ۳۷۰۰ تا ۴۳۰۰لیتر، گوشت گوسفند ۱۰۴۰۰لیتر و گوشت گاو ۱۵۴۰۰لیتر آب نیاز است». عضو هیئت مشورتی استاندار گلستان بابیان‌اینکه در بخش میوه و صیفی، برای تولید هرکیلوگرم پرتقال ۵۰۰لیتر، سیب ۷۰۰لیتر، خیار ۲۰۰لیتر و گوجه‌فرنگی ۱۹۰لیتر آب به‌مصرف می‌رسد، افزوده بود: «از موارد آشامیدنی می‌توان به چای و قهوه اشاره کرد که برای تولید هر فنجان چای ۱۸لیتر و برای تولید هر فنجان قهوه ۱۴۰لیتر آب مصرف می‌شود». حسینی باتأکیدبراینکه نوع نگاه به اینکه رژیم غذایی غالب خانواده با اولویت گوشت باشد یا با اولویت محصولات گیاهی یااینکه از میان انواع گوشت‌ها، کدام‌یک بیشتر موردمصرف قرار گیرد مهم و اساسی‌ست، تصریح کرده بود: «اینکه عمده کربوهیدرات سفره ما از گندم یا ذرت یا سیب‌زمینی یا از برنج تأمین شود و اینکه چه‌نوع میوه‌ای خرید روزانه یا هفتگی سبد میوه یک خانوار را تشکیل دهد، علاوه‌بر وضعیت اقتصادی خانواده، می‌تواند از نگرش و اطلاعات ما از میزان آب مصرفی برای تولید هر واحد محصول موردمصرف نیز ناشی شود». ایسنا