پروندهای درباره هدفقراردادن عمدی خبرنگاران توسط اسرائیل
ترور برنامهریزیشده حقیقت!
آمار خبرنگاران کشتهشده در جنگ غزه درمقایسهبا جنگهای بزرگتر دیگر همچون جنگ جهانی دوم رقمی قابلتأمل است. طبق گزارش بنیاد «انجمن آزادی» (Freedom Forum) مستقر در واشنگتن که از آزادی مطبوعات دفاع میکند؛ طی حدود ششسال جنگ جهانی دوم (۱۹۴۵-۱۹۳۹) که خونینترین جنگ جهان مدرن شناخته میشود و جان دههامیلیوننفر را گرفت، «۶۹ روزنامهنگار» جان خود را از دست دادند. بهگزارش این انجمن؛ در جریان اشغال ویتنام توسط آمریکا که نزدیک به ۲۰سال بهطول انجامید، «۶۳ روزنامهنگار» و در جنگ شبهجزیره کره که سهسال طول کشید «۱۷ روزنامهنگار» کشته شدند. بهگفته گروههای حقوق بشری سوریه؛ در ماه اول جنگ داخلی دراینکشور در ۲۰۱۱ هیچ روزنامهنگاری کشته نشد اما بهمرور تلفات جانی اهل رسانه دراینجنگ بهطور چشمگیر افزایش یافت، رقمی که بین ۲۷۰ تا ۷۱۵نفر گزارش میشود. جنگی که با حمله آمریکا به عراق شروع شد نیز جنگی مرگبار بهویژه برای روزنامهنگاران بود. بهگزارش کمیته حفاظت از خبرنگاران (CPJ) از سال ۲۰۰۳ تابهامروز ۲۸۳نفر از اهل رسانه در عراق کشته شدهاند. اینرقم شامل ۱۱ خبرنگاری است که در ماه اول جنگ، بین مارس تا آوریل ۲۰۰۳ قربانی شدند. براساس گزارش کمیته حفاظت از روزنامهنگاران، مستقر در نیویورک، ۱۷ خبرنگار نیز از فوریه سال ۲۰۲۲ بهاینسو در جنگ روسیه و اوکراین جان خود را از دست دادهاند. هدفقراردادن عمدی روزنامهنگاران و غیرنظامیان، طبق قوانین جهانی بشردوستانه «جنایت جنگی» تلقی میشود و خبرنگاران میبایست اجازه داشته باشند تا با آزادی عمل و بدون دخالت و سنگاندازی طرفین درگیر به حرفه خود بپردازند و اطلاعرسانی کنند. ارتش اسرائیل در ایام اول جنگ در بیانیهای که مخاطب آن خبرگزاریهای بینالمللی بودند اعلام کرد که نمیتواند امنیت خبرنگارانی را که در نوار غزه فعالیت میکنند، تضمین کند. ارتش اسرائیل بهدلیل بمباران و گلولهباران بیامان و بیرویه نوار غزه که جان حدود ۲۳هزار فلسطینی اکثراً غیرنظامی را گرفته به نقض قوانین جنگ متهم شده. حمله غافلگیرانه حماس به اسرائیل در ۷ اکتبر که کشورهای متحد تلآویو آنرا محکوم کردند، ۱۲۰۰ کشته برجای گذاشته بود. یورونیوز
خبرنگاران؛ قربانیان خشونتهای رژیم صهیونیستی
جنگندههای رژیم صهیونیستی چندیپیش گروه خبری شبکه «المیادین» را در جنوب لبنان هدف قرار دادند؛ درپی این حمله، «فرح عمر» خبرنگار و «ربیع المعماری» تصویربردار شبکه بهشهادت رسیدند. «غسان بن جدو» (مدیر شبکه المیادین) شهادت این دو نفر را تأیید کرد. دفتر رسانهای دولت مستقر در غزه اعلام کرد که شهادت این دو روزنامهنگار در حملات هوایی رژیم صهیونیستی، تعداد شهدای روزنامهنگار را از زمان آغاز تجاوزها در غزه به ۶۲نفر رساند. کمیته حفاظت از روزنامهنگاران (CPJ) اعلام کرد که حمله نظامی رژیم صهیونیستی به غزه، مرگبارترین ماه را برای خبرنگاران از زمان آغاز ثبت آمار از سهدهه پیش بههمراه داشته و باعث خاموشی خبری در منطقه مورد درگیری شده است. این سازمان دیدهبان خبرنگاران شهادت دهها خبرنگار را از زمان آغاز تجاوزهای رژیم صهیونیستی از ۷ اکتبر ثبت کرده است. اکنون این سازمان درخواستی فوری از رژیم صهیونیستی و متحدان غربی آن مطرح کرده تا قوانین درگیری مستقرشده ازسوی نظامیان این رژیم را اصلاح کنند تا استفاده از نیروی مرگبار علیه روزنامهنگاران دارای نشان مطبوعاتی ممنوع شود. «شریف منصور»، هماهنگکننده این کمیته برای خاورمیانه و شمال آفریقا، گفت: افزایش تعداد کشتهشدگان رسانهای همراه با قطع پیدرپی شبکههای اینترنتی و تلفنی و تشدید محدودیت رسانهای، عملاً یک خاموشی اطلاعاتی را در غزه، یک منطقه کوچک ساحلی، تحمیل کرده است. این مقام کمیته حفاظت از روزنامهنگاران، تأکید کرد که این بهمعنای کمبود اطلاعات برای جمعیتی است که از دانستن اینکه از کجا غذا، سوخت و آب سالم تهیه کنند، ناامید هستند. همچنین ارتش رژیم صهیونیستی از پذیرفتن هرگونه مسئولیتی در قتلها خودداری کرده و به سازمانهای رسانهای بینالمللی گفته است که نمیتوانند امنیت رسانهها یا کارمندان آنها را تضمین کنند. «منصور» بااستنادبه گزارش قبلی این نهاد بهنام «الگوی مرگبار»، گفت: در ماه میگذشته، ما گفتیم که ارتش اسرائیل باید قوانین درگیری خود را تغییر دهد تا از استفاده از نیروهای مرگبار علیه روزنامهنگاران و سازمانهای رسانهای جلوگیری کند. وی تأکید کرد: ما هیچ نشانهای از انجام اینکار ندیدهایم؛ بنابراین، اینبار از متحدان اسرائیل، ازجمله آمریکا، انگلیس و سایر کشورهای اروپایی نیز خواستهایم که به آن فشار بیاورند تا از هرگونه استفاده از خشونت مرگبار علیه خبرنگاران جلوگیری کند. روزنامهنگاران فلسطینی کشته و مجروح شده و یا بهسادگی از انجام کار خود بازماندهاند و یکیدیگر از قربانیان جنگ رژیم صهیونیستی علیه غزه هستند؛ آزادی بیان در رنج است. وقتی صحبت از روزنامهنگاران فلسطینی و آزادی بیان میشود، آمار بهشدت وحشتناک است. انجمن روزنامهنگاران فلسطین با انتشار بیانیهای گفته که دستکم دو روزنامهنگار فلسطینی هنوز مفقود بوده و سرنوشت آنها مشخص نیست؛ اینارقام شامل تأثیرگذاران رسانههای اجتماعی و داوطلبان رسانهای نمیشود که برخیازآنها نیز کشته شدهاند. علاوهبر شهادت روزنامهنگاران فلسطینی، فهرستی از ۳۲ روزنامهنگار و کارمند رسانهای که ازسوی نظامیان صهیونیست در کرانه باختری طی ماه گذشته دستگیر شدهاند، ذکر شده است. بیانیه انجمن روزنامهنگاران، میگوید که ۶۲ دفتر رسانهها در کرانه باختری و نوار غزه دراثر گلولهباران یا یورش رژیم صهیونیستی تخریب شدهاند. در برخی از این حملات، رایانههای شخصی و تجهیزات خبرنگاران ضبط شده و یکی از خبرنگاران آزادشده تا پایان مراحل قانونی از خروج از منزل و دسترسی به اینترنت منع شده است. در بحبوحه نسلکشی رژیم صهیونیستی علیه فلسطینیان در نوار غزه، این رژیم کشتار گستردهای را علیه خبرنگاران در آنجا بهراه انداخته و عمداً متخصصان و دفاتر رسانهها را هدف قرار داده است تا یک خاموشی واقعی و جامع رسانهای در کل نوار غزه پیش ببرد. روزنامهنگاران هدفقرارگرفته همه متعلق به گروههای رسانهای فعال در نوار غزه هستند و شامل خبرنگار تلویزیون فلسطین، اعضای خبرگزاری رسمی فلسطین و سایر افرادی است که برای رسانهها و نهادهای داخلی و بینالمللی کار میکنند. تشدید تنش رژیم صهیونیستی علیه روزنامهنگاران با تحریک علنی وزیران و مقامات صهیونیست همراه بوده که ادعاهای بیپایه و غیرمنطقی مطرح میکنند. «دنی دانون» (سفیر پیشین رژیم صهیونیستی در سازمان ملل) خواستار اضافهشدن عکاسان و خبرنگار غزه به فهرست شرکتکنندگان در عملیات ۷ اکتبر و «حذف» آنها شده است. درهمینحال، حملات هوایی و توپخانهای رژیم صهیونیستی دستکم ۱۱۷ دفتر مطبوعاتی را کامل یا جزئی تخریب کرده و بیش از ۲۴ ایستگاه رادیویی نوار غزه بهدلیل حملات مکرر رژیم صهیونیستی و کمبود سوخت دچار اختلال شدهاند. رژیم صهیونیستی کانالهای ماهوارهای فعال در سرزمینهای اشغالی فلسطین ازجمله شبکه المیادین را نیز محدود کرده است؛ همچنین این تهدید وجود دارد که شبکه الجزیره نیز به همین سرنوشت دچار شود. رژیم صهیونیستی بهطور هدفمند هیچ پناهگاه امنی برای خبرنگاران در نوار غزه باقی نگذاشته است؛ روزنامهنگاران حتی درحالیکه لباسهای دارای نشان مطبوعاتی بهتن دارند در میدان جنگ، داخل چادرهای مطبوعاتی که برای پوشش رسانهای در کنار بیمارستانها برپا شدهاند و در خانههای خود هدف قرار گرفتهاند. میزان
جلیقههایی که جلوی مرگ را نمیگیرند!
صدف سرداری: روزنامهنگاران غزه یکییکی جلیقه خبرنگاری خود را به نشانه اعتراض روی زمین انداختند. چهارشنبه هفته گذشته (31 جولای) «اسماعیل الغول» (خبرنگار الجزیره) و «رامی الریفی» (فیلمبرداری که همراهیاش میکرد) درحالی کشته شدند که «جلیقه خبرنگاری بر تن داشتند!» روزنامهنگاران غزه بهنشانه اعتراض جمع شدند و جلیقههای خبرنگاری خود را رها کردند تا بگویند وقتی این لباس جلوی شلیک گلولهای را نمیتواند بگیرد، پس برتنکردنش چه فایدهای دارد؟
«خبرنگاران اوکراینی با بزرگترین جایزههای روزنامهنگاری تجلیل میشوند، پولیتزر دریافت میکنند، بهدلیل شجاعت و ازخودگذشتگی موردقدردانی قرار میگیرند اما گاهی گمان میکنم که خبرنگاران فلسطینی بهچشم روزنامهنگاران غربی، «همکار» بهحساب نمیآیند»؛ این صحبتهای «لیلا الآریان» یکی از خبرنگاران «الجزیره»، در گفتوگویی ویدئویی با «جدلیه» است. از هفتم اکتبر سال گذشته و آغاز جنگ میان حماس و اسرائیل، تعداد روزنامهنگاران کشتهشده دراینجنگ به ۱۱۳نفر رسیده که ۱۰۸نفر آنان فلسطینی بودهاند؛ اما آنطورکه گزارشها نشان داده و خبرنگار الجزیره تأکید میکند، اطلاعرسانی درباره این کشتار بسیارمحدود است؛ طوریکه سکوت روزنامهنگاران غربی مورداعتراض برخی قرار گرفته است. از زمان شروع این جنگ در غزه، روزنامهنگاران برای گزارشهای خود بیشترین هزینه را میبردازند. کمیته حمایت از روزنامهنگاران (CPJ)، در آخرین گزارش خود اعلام کرده از زمان آغاز طوفان الاقصی در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، تلفات بیسابقهای بر روزنامهنگاران غزه وارد شده است. تا دوم اوت ۲۰۲۴، تحقیقات اولیه CPJ نشان داده که حداقل ۱۱۳ روزنامهنگار و کارمند رسانهای در میان بیش از ۳۹هزار کشته از زمان آغاز جنگ بودند که مرگبارترین دوره برای روزنامهنگاران از زمان شروع جمعآوری دادههای CPJ در سال ۱۹۹۲ است. این کمیته اعلام کرده است: روزنامهنگاران در غزه بهویژه با خطرات بالایی همچون حملات هوایی ویرانگر اسرائیل، اختلال در ارتباطات، کمبود منابع و قطعی گسترده برق مواجه هستند. اینموضوع پیگیری و ثبت وضعیت آنها را سختتر میکند. گفته شده که این کمیته درحالبررسی تقریباً ۳۵۰مورد دیگر از قتل، دستگیری و جراحت احتمالیست. مدیر برنامه CPJ در نیویورک، دراینباره گفته است: «روزنامهنگاران بدون حفاظت، تجهیزات یا غذا و آب، همچنان وظایف حیاتی خود را برای بیان حقیقت به جهان انجام میدهند. هربارکه یک روزنامهنگار کشته، مجروح، دستگیر یا مجبور به تبعید میشود، تکههایی از حقیقت را از دست میدهیم. مسئولان این تلفات با محاکمههای دوگانه روبهرو خواهند بود؛ یکی تحت قوانین بینالمللی و دیگری در برابر نگاه نابخشودنی تاریخ». روزنامهنگاران، افراد غیرنظامیاند و هدفقراردادن عمدی غیرنظامیان، جنایت جنگیست. در ماه می، دادگاه کیفری بینالمللی اعلام کرد بهدنبال صدور حکم بازداشت برای رهبران اسرائیل، برای جنایات جنگی و جنایت علیه بشریت است. تابهامروز، CPJ مشخص کرده که حداقل سه روزنامهنگار، مستقیماً توسط نیروهای اسرائیلی موردهدف قرار گرفتهاند. این کمیته اعلام کرده که تا دوم اوت، کشتهشدن ۱۱۳ روزنامهنگار و کارمند رسانه تأیید شده؛ ۱۰۸ فلسطینی، دو اسرائیلی و سه لبنانی. همچنین گزارش شده است ۳۲ خبرنگار مجروح، ۲ خبرنگار ناپدید و ۵۲ خبرنگار دستگیر شدهاند. آخرین پیگیریهای کمیته نشان داده است که حتی اعضای خانواده برخی خبرنگاران بهقتل رسیدهاند. ایندرحالیستکه نیروهای دفاعی اسرائیل (IDF)، به رسانهها گفتهاند که ارتش عمداً خبرنگاران را هدف قرار نمیدهد! این سازمان همچنین در ماه اکتبر گفته بود نمیتوانند ایمنی خبرنگاران را تضمین کند. «غزه و مرگ روزنامهنگاری غربی»؛ این تیتر گزارشیست که اخیراً «الجزیره» منتشر کرد. این گزارش میگوید: «الغول» در زمان کشتهشدن، جلیقه مطبوعاتی بهتن داشته اما این نخستینبار نیست که خبرنگاران با داشتن جلیقه کشته میشوند. در سال ۲۰۱۹، سازمان ملل متحد دریافت که اسرائیل در سال ۲۰۱۸ به ۲ روزنامهنگار فلسطینی «عمداً» شلیک کرده بود. اخیراً در سال ۲۰۲۲، اسرائیل، روزنامهنگار آمریکاییفلسطینی، «شیرین ابوعاقله» را در کرانه باختری بهضرب گلوله کشت. نویسنده این گزارش نوشته، بااینحال آنچه حتی تکاندهنده است، سکوت نسبی روزنامهنگاران غربی درباره اینموضوع است: «در آمریکای شمالی و اروپا، گزارشها و همدردیهایی وجود داشته؛ بهویژه ازسوی سازمانهای دیدهبانی مانند CPJ، حس همبستگی روزنامهنگاری را شاهد هستیم اما این واکنشها درباره خشم و هیاهوی گسترده درمورد تهدیدی که اقدامات اسرائیل برای آزادی مطبوعات ایجاد میکند، کافی نیست». نویسنده این پرسش را مطرح میکند که آیا میتوانیم برای لحظهای تصور کنیم که اگر نیروهای روسی در کمتر از یکسال بیش از ۱۰۰ روزنامهنگار را در اوکراین بکشند، واکنش روزنامهنگاری غربی چه خواهد بود؟ «میتوان تصور کرد رسانههای خبری غربی صرفاً پایبندی خود را به اصول گزارشگری غرب مبنیبر جدایی و بیطرفی حفظ کردهاند؛ اما در موقعیتهای دیگر، روزنامهنگاران غربی نشان دادهاند که واقعاً میتوانند همچنین همبستگی خود را نشان دهند». پارسال پس از کشتهشدن بیش از 30 خبرنگار در غزه، انجمن صنفی روزنامهنگاران استان تهران نیز طی بیانیهای بهاینموضوع اشاره کرد که موردحملهقراردادن آنان، نقض آشکار حقوق بینالمللیست: «رسالت خبرنگار، در هر سوی جبهه که باشد، اطلاعرسانی و گزارش واقعه است اما کار او زمانی دشوارتر میشود که بخواهد در سویی بایستد که خواسته یا ناخواسته رقابتی نابرابر شکل گرفته و خبرها یکطرفه روایت میشوند. ازاینرو، خبرنگارانی که جبهه غزه را انتخاب کردهاند، آگاهانه پا در میدانی سخت گذاشتهاند که نابرابری موقعیتشان درمقایسهبا جبهه مقابل آشکارا معلوم است و شرایط انجاموظیفه برایشان بسیارسختتر؛ بهگونهایکه گاه از حداقلها برای انجاموظیفه حرفهای خود نیز محروم میشوند». بااینحال، از پارسال تاکنون، بر تعداد خبرنگاران کشتهشده دراینجنگ اضافه شده؛ انگار که نه ابراز نگرانیهای بینالمللی کارساز هستند و نه جلیقههای خبرنگاری! پیام ما