به بهانه ساخت اولین سریال رسمی از زندگی اسطوره بوکس
محمدعلی کلی؛ ایستاده با مشت!
سریال «بزرگترین» بهعنوان اولین سریال با فیلمنامه تأییدشده درباره زندگی «محمدعلی کلی» برای «آمازونپرایم ویدئو» ساخته میشود. دراینکار «جیلن بست» که در سریال «تمام آمریکایی: بازگشت به خانه» و «داستانهای ترسناک آمریکایی» نقشآفرینی کرده، در نقش این بوکسور افسانهای ایفای نقش خواهد کرد و «بن واتکینز» سازنده آن خواهد بود. «بزرگترین» با همکاری «بنیاد محمدعلی» تولید میشود و همسر او (لونی علی) بهعنوان تهیهکننده اجرایی در پروژه فعالیت میکند. درتوضیح آن آمده: دراینسریال، پیروزیها و شکستهای شگفتانگیزی که «علی» را به یک اسطوره بدل کرد؛ چه در داخل رینگ و چه بیرونازآن، بهخوبی مستند شده و آن رویدادها ضربان قلب این داستان است. دنیا یک نماد را بهیاد دارد؛ اما «بزرگترین» درباره یک مرد، یک شوهر، یک پدر، یک برادر و نیز یک فرزند است! «ورنون سندرز»؛ رئیس بخش تلویزیون «آمازون» بااشارهبهاینکه «محمدعلی» تعهد و اشتیاق را برای چند نسل از آمریکاییها تعریف کرد، افزود: «سفر او در زندگی بهبهترینوجه و توسط تیمی عالی بهطورکامل تصویر خواهد شد. علی، داستانی الهامبخش از یکی از برجستهترین شخصیتهای جهان در قرن بیستم است». این ستاره ورزشی، تابستان سال ۲۰۱۶ پس از 32سال مبارزه با پارکینسون، از دنیا رفت.تعداد بسیاری از مبارزههای «محمدعلی کلی» بین ۱۹۷۴ و ۱۹۸۰، توسط ۲۰۰میلیون تا یکمیلیاردنفر تماشاگر مشاهده شد و روشنکردن مشعل «المپیک ۱۹۹۶ آتلانتا» توسط او، تخمین زده میشود که ۳٫۵میلیارد بیننده داشت! او در ۳۸مورد مختلف بر روی جلد مجله معتبر ورزشی Sports Illustrated ظاهر شد؛ و بعد از «مایکل جوردن» (با ۴۶مورد) رتبه دوم را داراست. پنجبار نیز بر جلد مجله «تایم» ظاهر شد؛ بیشترینتعداد برای یک ورزشکار در جهان.
محمدصادق شجاعی در زومجی درباره او نوشت: «کاسیوس مارسلوس کلی جونیور» در ۱۷ ژانویه ۱۹۴۲ در شهر لوییویل (ایالت کنتاکی) در خانوادهای متوسط دیده به جهان گشود. وی ورزش بوکس را در ۱۲سالگی و بهسفارش «جو مارتین»؛ از پلیسهای محلی آغاز کرد. افتخارآفرینیهای ورزشی «کاسیوس کلی» بهحدی بود که علیرغم نمرات ضعیف؛ او توانست از دبیرستان فارغالتحصیل شود. «کلی» برای ادامه مسیر پیشرفت در رشته بوکس، سال ۱۹۶۰ راهی المپیک تابستانی رُم شده و در رشته بوکس سنگینوزن مدال طلا را ازآنخود میکند. علاوهبراین؛ موفق به دریافت شش «دستکش طلایی» (کنتاکی)، دو «دستکش طلایی» (ملی) و بسیاری عناوین دیگر شد. «کاسیوس کلی» در دوران آماتوریاش رکورد ۱۰۰ پیروزی و پنج شکست را بهثبت رسانده اما این عناوین در مقابل حقوق انسانی و روحیه آزادیطلبیاش کوچکترین اهمیتی نداشتند؛ زیرا بهدلیل خودداری از خدمترسانی رستورانی مختص به سفیدپوستها به او و دوستش، مدال طلای المپیک رُم را درون «دریاچه اوهایو» انداخت! دوران ورزش حرفهای «کاسیوس کلی» با حمایت سرمایهداران شهر لوییویل و شرط تقسیم پنجاه-پنجاه درآمدها آغاز شد. دراینزمان اعلام شد که «آنجلو داندی»؛ مربی افسانهای وظیفه تعلیم «کاسیوس کلی» را بهعهده خواهد گرفت و وی به میامی سفر خواهد کرد. ایندوران با تقویت روحیه ضدنژادپرستی «کاسیوس کلی» و مبارزه برای تحقق آرمانهای بشری آغاز شد. «کاسیوس کلی» تحت تعلیمات انجمنهای اسلامی و فعالان حقوق بشری؛ ازجمله «مالکوم ایکس» قرار گرفت و نهایتاً در سال ۱۹۶۳ به دین اسلام گروید. بااینحال وی تغییر مذهبش را مخفی نگه داشت و کلامی از آن بهمیان نیاورد. گرویدن به اسلام نهتنها به تغییر در طرز فکر او منجر شد؛ بلکه رویکردهای سیاسی او را نیز متحول ساخت. «کاسیوس» که ازاینتاریخبهبعد بهنام «محمدعلی» شناخته میشود، بهواسطه خودداری از حضور در جنگ ویتنام به نمادی از شجاعت، آزادیخواهی و مبارزه علیه ناملایمات تبدیل شد. شاید «محمدعلی» مبارزات سخت و نفسگیری در دوران بوکس حرفهای داشته؛ اما بیشک مبارزات واقعی برابر مرزبندیهایی نظیرِ مذهب، نژاد و ثروت بوده است. در سال بعدش «محمدعلی» به مصادف «سانی لیستون»؛ یکی از سرسختترین بوکسورهای دوران و تنها سد بر سر راه قهرمانی سنگینوزن، رفت؛ اما حتی او هم نتوانست زنجیره پیروزیهای «محمدعلی» را قطع کند و درنهایت در شش راند بهواسطه ضربهفنی با شکست رینگ را ترک کرد؛ اما حتی قهرمانی سنگینوزن جهان در مقابل آنچه «محمدعلی» پس از دریافت آن انجام میدهد، کماهمیت است. دراینزمان او اعلام کرد که «کاسیوس کلی» درواقع، «نام بردگی» اوست و ازاینتاریخبهبعد رسماً به دین اسلام گرویده و خود را «محمدعلی» مینامد. اقدام او با بازخوردهای متفاوتی روبهرو شد؛ بااینحال «محمدعلی» تصمیم خودش را گرفته بود. «محمدعلی» ششبار از مقامش در مقابل حریفانی؛ ازجمله «سانی لیستون» دفاع کرد و رکوردی جاودانه را از خود بهجای گذاشت. در سال ۱۹۶۷، او برای خدمت به ارتش آمریکا در جنگ با ویتنام به ارتش فراخوانده شد اما از انجام اینامر سر باز زد و اعلام کرد که «جنگ با اعتقاد او جور درنمیآید و او با ویتکنگ نزاعی ندارد». دراینباره گفته بود: «منطق من اجازه نمیدهد که برای منافع قدرتمندان آمریکایی به برادرم یا مردمی با رنگ پوست سیاهتر، مردمی گرسنه و آواره شلیک کنم. اصلاً چرا به آنها شلیک کنم؟ آنها هیچگاه به من توهین نکردند. دشمن من سفیدپوستها هستند نه ویتکنگها یا چینیها و ژاپنیها. شما با آزادی مخالفید، شما با عدالت مخالف هستید». جامعه مدافعین حقوق سیاهپوستها و فعالان ضدجنگ از این سخنان او استقبال کرد و «محمدعلی» را نماد انسانهای صلحطلب نامیدند. «محمدعلی» پس از این تاریخ بارها به رینگ مسابقات بازگشت و مقابل حریفانی نظیرِ «جیمی یانگ»، «لئون اسپینکز» و «جو فریزیر» به پیروزی رسید. پسازسالها مبارزه و کسب مقامهای متعدد، در سال ۱۹۷۹ و پس از شکست در مقابل «تروور بربیک» از دنیای بوکس حرفهای خداحافظی کرد. پس از بازنشستگی، مبارزه اصلی «محمدعلی» تازه آغاز شده بود. وی تنها سهسال پس از کنارهگیری از بوکس، به بیماری سندروم پارکینسون مبتلا شد؛ اما این بیماری نتوانست او را از دفاع از حقوق بشر دور کند و در سال ۱۹۸۵ به لبنان و ۱۹۹۰ به عراق سفر کرد. در سالهای بعد، سلامت «محمدعلی» بهمخاطره افتاد و در سال ۲۰۱۳ بهسرعت به بیمارستان منتقل شد اما با بازیابی سلامت جسمی، به خانه جدیدش در آریزونا بازگشت. «محمدعلی» تاآخریننفس از حقوق مسلمانان دفاع کرد و درپاسخبه پیشنهاد ممنوعیت ورود مسلمانان به آمریکا توسط «دونالد ترامپ»، چنین گفت: «ما مسلمانان باید در مقابل افرادیکه از اسلام بهعنوان اهرمی برای رسیدن به اهداف خود استفاده میکنند، ایستادگی کنیم». او در رسانهها و فرهنگ عمومی بسیارتأثیرگذار بوده است؛ تاجاییکه زندگینامهها و کتابهایی که با محوریت شخصیت او به رشته تحریر درآمدهاند، جزو پرفروشترین کتب ادبی هستند و در محصولات سرگرمی؛ ازجمله موسیقی و کتابهای کمیک ردِپای او مشاهده میشود. تاکنون فیلمها و مستندهای متعددی درباره شخصیت و مسابقات محمدعلی ساخته شده که از بین آنها میتوان به When We Were Kings، Muhammad Ali: Made in Miami، When Ali Came to Ireland، The Greatest و Ali اشاره کرد. وی در محتواهای ویدئویی I Am Ali و The Trials of Muhammad Ali نیز شخصاً حضور داشته است. «محمدعلی» درنهایت پس از ۳۲سال تحمل رنج و درد بیماری پارکینسون، در ۷۴سالگی دراثر مشکلات تنفسی جان به جانآفرین تسلیم کرد. باشد که روحیه آزادیطلبی و انسانیت «محمدعلی» را فراموش نکنیم و بهمانند او اصل انسانیت را ارجح بر هرچیزی بدانیم. گزارش خبرگزاری مهر بهتاریخ 15 خرداد 1395 بهنقلاز «هالیوود ریپورتر» باعنوان «اسطورهای که سینما برای او کم نگذاشت» آورده است: «محمدعلی کلی»؛ اسطوره بوکس جهان طی پنجدهه فعالیتش موضوع فیلمهای متعددی بوده که درباره وی ساخته شده است. او برنده سهبار قهرمانی جهانی در عرصه بوکس سنگینوزن جهان شده و بهعنوان نماد جهانی و از چهرههای مهم حمایت از حقوق سیاهپوستان شناخته میشد؛ جمعهشبی در بیمارستان جان باخت. شماری از بهیادماندنیترین فیلمهایی که درباره وی ساخته شده عبارتاند از: «علی مبارز» محصول ۱۹۷۱؛ این فیلم درباره مبارزات اولیه او با «جو فریزیر» و همه تقابل آنها خارج و داخل رینگ است. «بزرگترین» محصول ۱۹۷۷؛ «علی» دراینفیلم در نقش خودش بازی و زندگی خودش را تصویر کرد و اجازه داد تا قدرت درخشان شخصیتش روی پرده ثبت شود. «وقتی ما سلطان بودیم» محصول ۱۹۹۵؛ این فیلم درباره مبارزات بوکس بین «علی» و «جرج فریمن» است و هرآنچه دراینمیان وجود داشت و فرازوفرود رقابت آنها و استراتژی «علی» دراینرقابتها را تصویر کرده است. این اثر، از یک جنبه مستندیست که به تحلیل تأثیرات سیاسی جاییکه این مسابقات در آنجا برگزار شد یعنی آفریقا نیز پرداخته است. «علی: قهرمان آمریکایی» محصول ۲۰۰۰؛ این فیلم زندگینامهای تلویزیونی بخشهای مختلف زندگی «علی» را دربرگرفته و از همانزمان که او هنوز بهعنوان «کاسیوس کلی» شهرت داشت، تصویر کرده است و بیشتر صحنهها را ازطریق فلاشبکهای واقعی پی میگیرد. دراینفیلم، «دیوید رامسی» در نقش «علی» جلوی دوربین رفته و این فیلم یکی از مهمترین نبردهای «علی» را که مسابقه قهرمانی ۱۹۷۴ با «جرج فورمن» بود دربرمیگیرد. «علی» محصول ۲۰۱۱؛ این فیلم منحصربهفرد است؛ چون از معدود فیلمها درباره «محمدعلی» است که مستند نیست. درایندرام، «ویل اسمیت» در نقش این بوکسور مشهور بازی و توانایی و تصمیمهای «علی» را در دو عرصه داخل و خارج رینگ بهخوبی تصویر کرد. «رودررو با علی» محصول ۲۰۰۹؛ این فیلم مستند از زاویه دید رقبای «علی»، او را تصویر کرده است. دراینفیلم، ۱۰نفر از رقبای پیشین «محمدعلی کلی» از تجربیاتشان با او، سخن گفتهاند و از دستاوردهای او تجلیل کردهاند. «محکمههای علی» ساخته ۲۰۱۳؛ این فیلم که سال ۲۰۱۴ روی آنتن رفت، داستان اسلامآوردن «علی» و مخالفت او با جنگ ویتنام را در مرکز توجه قرار داده. این مستند، باورهای او را درباره مذهب و خیلی چیزهای دیگر مطرح میکند. «من علی هستم» محصول ۲۰۱۴؛ این فیلم که سال ۲۰۱۴ اکران شد دربرگیرنده شماری از مطالب تصویری «علی» است که از میان مصاحبهها و فیلمهای خانوادگی و دوستانش استخراج شده است. «مایک تایسون»، «جرج فورمن» و دیگر افسانههای بوکس نیز دراینفیلم جای دارند. «محمدعلی» در دوران اوجش، تقریباً مشهورترین انسان دنیا بود. «کاخ سفید» سال ۲۰۰۵ بالاترین مدال افتخار را به او اهدا کرد. دراینسال، دو نشان عالی دولت آمریکا را که به شهروندان غیرنظامی اعطا میشود، بهپاس «خدمات مثالزدنیاش» به «محمدعلی» اهدا شد: مدال شهروندی و مدال آزادی. همانسال یک نهاد غیردولتی هم بهنام او در لوییویل (کنتاکی) افتتاح شد؛ نهادی که هدفش «ترویج صلح، مسئولیت اجتماعی و احترام» است. او ازسوی نشریه «اسپورتس ایلوستریتد» بهعنوان «ورزشکار قرن»؛ و ازسوی مردم طیِ نظرسنجی «بیبیسی» بهعنوان «شخصیت ورزشی قرن» لقب گرفته است. مراسم خاکسپاری «محمدعلی» روز جمعه (10 ژوئن ۲۰۱۶) یکهفته پسازمرگش، در زادگاهش برگزار شد. هزاراننفر در خیابانهای شهر «لوییویل» برای بدرقه کاروان حامل پیکر او صف کشیدند. خودروی حامل تابوت «محمدعلی»، از مقابل اماکن مهم در زندگی او درحالی عبور میکرد که جمعیت سوگوار، با فریاد «علی،علی» به او برای آخرینبار ادای احترام کردند.