25 شرکت برتر جهان براساس «ارزش بازار» به‌روایتِ Companies Market Cap
مصطفی رفعت
دراین‌نمودار، ما 25 شرکت برتر جهان را طبق ارزش بازار (رده‌بندی CMP از 19 اوت 2024) مقایسه می‌کنیم؛ بااین‌توضیح‌که ارقام عنوان‌شده، از سایت رتبه‌بندی Companies Market Cap استخراج شده و ترتیبشان تا زمان انتشار این گزارش، تغییری نکرده است. شرکت‌های موجود براساس ملیتشان «کُد رنگی» دارند که تسلط «ایالات‌متحده» (با کُد آبی‌رنگ) را ازنظر ایجاد شرکت‌های بسیارارزشمند نشان می‌دهد. درواقع، با یک نگاه ساده می‌توان دریافت که 20 شرکت از 25 شرکت برتر، در «ایالات‌متحده» مستقر هستند. البته با محدودکردن عناوین به «تریلیون‌دلاری‌ها»، نتیجه تازه‌ای حاصل می‌شود: همه آن‌ها آمریکایی هستند؛ به‌استثنای «آرامکو» (عربستان سعودی/آسیا) که اتفاقاً «باارزش‌ترین شرکت نفتی جهان» است. ضمناً می‌توانیم ببینیم که دو شرکت نیز در نزدیکیِ نقطه‌عطف «تریلیون‌دلاری» هستند: «برکشر هاتاوی» متعلق به «وارن بافت» که ارزش آن تا 19 اوت 2024 معادل 967میلیارددلار بود. سهام این هلدینگِ خوشه‌ایِ چندملیتی (که در‌زمینه ارائه خدمات بیمه، مبادلات سهام شرکت‌ها، مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و صندوق‌های پوشش ریسک، سفته‌بازی، مدیریت ثروت، سرمایه‌گذاری و دارایی فعالیت می‌کند) بیش از 23درصد طیِ YTD (دوره‌ای که از ابتدای سال جاری؛ اعم از سال تقویمی یا سال مالی شروع می‌شود و تا‌به‌امروز ادامه دارد) افزایش یافته است. دومی نیز شرکت چندملیتیِ صنایع نیم‌رسانای تایوانیِ «تی‌اس‌ام‌سی» است که سهام آن در فهرست «بازار بورس نیویورک (NYSE)» در سال 2024 بیش از 60درصد طیِ YTD افزایش یافته است. درواقع این برند را باید «بزرگ‌ترین تولیدکننده تراشه‌های قراردادی در جهان» دانست؛ به‌این‌معناکه تراشه‌هایی را برای مشتریانی همچون «اپل» و «انویدیا» تولید می‌کند. جایگاه اول فهرست دراختیار «اپل» است؛ یک شرکت آمریکایی با شهرتی جهانی در امرِ توسعه‌دهنده سخت‌افزار و نرم‌افزار که رایانه‌ها، تلفن‌های هوشمند و لوازم الکترونیکی مصرفی و نیز سیستم‌عامل‌ها و نرم‌افزارهای کاربردی را توسعه داده و می‌فروشد. «اپل» همچنین پورتال‌های فروش اینترنتی موسیقی، فیلم و نرم‌افزار را راه‌اندازی می‌کند. از سپتامبر 2024، «اپل» دارای ارزش بازار 3.481تریلیون‌دلار است. رتبه دوم متعلق به «انویدیا» است؛ یکی از بزرگ‌ترین توسعه‌دهندگان پردازنده‌های گرافیکی و چیپ‌ست‌ها برای رایانه‌های شخصی و البته کنسول‌های بازی. جالب‌آنکه این شرکت، امکانات تولید خود را ندارد و طبق اصل Fabless کار می‌کند؛ یعنی «تولید بدون ساخت» که تعریف ساده‌اش چنین است: فرایند طراحی و فروش سخت‌افزار و نیز تراشه‌های نیم‌رسانا و برون‌سپاری در مرحله تولید، به شرکت‌های اختصاصی تولید نیم‌رسانا معروف به شرکت‌های «ریخته‌گری نیم‌رسانا». این‌گونه شرکت‌ها به‌دلیل کاهش هزینه‌های کارگری، قادرند که تمرکز خود را تنها بر موضوع «تحقیق و توسعه» محدود کنند. سومین نام ارزشمند دراین‌فهرست بازهم یک شرکت آمریکایی‌ست که نرم‌افزارها و خدماتی همچون موتور جستجو (بینگ)، راه‌حل‌های ابری و سیستم‌عامل رایانه ویندوز را توسعه و توزیع می‌کند: «مایکروسافت». درادامه، به «آلفابت» می‌رسیم که قبلاً به‌نام Google LLC شناخته می‌شُد. دفتر مرکزیِ این هلدینگ افسانه‌ای، در «سیلیکون‌ولی» واقع است. «آمازون» یک خرده‌فروشی آنلاین با طیف گسترده‌ای از محصولات است و به‌عنوان «رهبر بازار در تجارت اینترنتی» بزرگ‌ترین مجموعه از کتاب، سی‌دی و ویدئو در جهان را دارد و از‌طریق پلتفرم فروش یکپارچه‌اش به‌نامِ Marketplace، افراد یا شرکت‌ها نیز می‌توانند محصولات جدید و استفاده‌شده خود را به‌عنوان بخشی از تجارت آنلاین، آنجا ارائه دهند. این، البته بخشی از گستره قابل‌توجه امکانات و خدمات «آمازون» به مشتریان جهانی‌اش است. دراینجاست‌که نامی از یک برند آسیایی، وارد کارزار می‌شود: «آرامکو»؛ شرکت ملی نفت‌و‌گاز «عربستان سعودی» که از سال 2020، «بزرگ‌ترین شرکت تولیدکننده نفت در جهان» بوده و دومین ذخایر بزرگ نفت‌خام اثبات‌شده جهان را دارد. بعدازآن، دوباره به یک برند آمریکایی می‌رسیم: «متا» با پلتفرم‌های متنوع و محبوبش در قالب پیام‌رسان و شبکه اجتماعی. این برند تا پیش از سال ۲۰۲۱، تحت‌عنوان «شرکت فیس‌بوک» فعالیت می‌کرد. مجموعاً ۲٫۸میلیارد‌نفر در جهان، کاربر چهار برنامه پرطرفدار متعلق‌به‌آن؛ یعنی «اینستاگرام، واتس‌اپ، فیس‌بوک و فیس‌بوک مسنجر» هستند. شرح رتبه‌های هشتم و نهم («برکشر هاتاوی» و «تی‌اس‌ام‌سی») که در ابتدای مطلب رفت. می‌رسیم به دهمین نام این‌فهرست که مخاطب ایرانی احتمالاً شناخت کمتری از آن دارد: «ایلای لی‌لی اند کامپنی» یا خلاصه‌وار: «لی‌لی». این شرکت داروسازیِ آمریکایی با بیش از 33000 کارمند در کل جهان، کارخانه‌های تولید در 13 کشور و فروش سالانه بیش از 22میلیارددلار، در سال 1876 توسط یک افسر داروشناس البته کارآفرین به‌نامِ «ایلای لی‌لی» تأسیس شد. او که از کهنه‌سربازان جنگ داخلی آمریکا بود، پس از پایان جنگ، اقدام به راه‌اندازی این شرکت کرد که یکی از ۱۰ تولیدکننده بزرگ دارو در جهان و البته بزرگ‌ترین تولید و پخش‌کننده داروهای روان‌پزشکی در جهان به‌شمار می‌آید؛ «فلوکستین» ازآن‌جمله است که شهرتی فراوان دارد.