بررسی علائم کم‌شنوایی در نوزادان در گفت و گو با دکتر مریم یعقوبی
دکتر مریم یعقوبی - متخصص گوش و حلق و بینی / تشخیص مشکلات و بیماری‌های گوش در نوزادان نسبت به کودکانی که قدرت حرف زدن دارند، سخت‌تر است. اطلاع از علائم کم‌شنوایی در نوزاد و توجه به آن‌ها مهم‌ترین نکته‌ای‌ست که والدین باید به آن دقت کنند. به‌طور کلی شناخت بیماری‌ها و اختلالات نوزادان تنها به کمک شناخت علائم امکان‌پذیر است. برخی از مشکلات مانند کم‌شنوایی یا دید کم، دردی ایجاد نمی‌کند. به‌همین‌دلیل ممکن است نوزاد بی‌قرار هم نباشد؛ بنابراین والدین متوجه آن نخواهند شد. در این مقاله در مورد علائم کم‌شنوایی در نوزادان صحبت می‌کنیم تا والدین از آن‌ها اطلاع داشته باشند.
به‌طور‌کلی هر‌گونه مشکل و اختلال در قسمت‌های مختلف گوش که در توانایی شنوایی فرد مشکل ایجاد کند، با نام کم‌شنوایی شناخته می‌شود. نوزادان ممکن است با کم‌شنوایی مادرزادی مبتلا باشند. همچنین ممکن است بعد از تولد و در هر سنی به کم‌شنوایی مبتلا شوند. کم‌شنوایی دارای سطوح مختلفی‌ست. برخی از افراد تنها صداهای ضعیف را نمی‌شوند؛ بنابراین به کم‌شنوایی ملایم مبتلا هستند. این درجه مدام بیشتر می‌شود. تا‌جایی‌که برخی از نوزادان هیچ صدایی را نمی‌شوند و درگیر کم‌شنوایی شدید یا ناشنوایی هستند.
رفتارهای طبیعی نوزاد در برابر شنیدن صداها
نوزادانی که شنوایی طبیعی دارند، رفتارهای طبیعی از خود نشان می‌دهند؛ بنابراین زمانی که والدین احساس کنند نوزاد واکنش طبیعی در برابر صداهای محیط ندارد، باید به علائم کم‌شنوایی در او مشکوک شوند. رفتارهای طبیعی نوزاد در برابر صداها عبارتند از؛ رفتارهای نوزاد از تولد تا چهارماهگی: از صداهای بلند وحشت می‌کند. می‌توانید با صدا زدن او را از خواب بیدار کنید. نسبت به صدا و صحبت کردن شما واکنش نشان می‌دهد. یعنی لبخند می‌زند یا صداهای کودکانه ایجاد می‌کند. با شنیدن صدای آشنا آرام می‌شود. واکنش‌های طبیعی کودک تا نه‌ماهگی: وقتی با او صحبت می‌کنید می‌خندد و واکنش نشان می‌دهد. به اسباب‌بازی‌هایی که صدا تولید می‌کنند، توجه دارد. هنگامی‌که صدای آشنا می‌شنود، سرش را بر می‌گرداند. موارد بالا رفتارهای طبیعی است و در‌‌صورتی که فرزند شما کارهای بالا را انجام می‌دهد، می‌توانید اطمینان داشته باشید که علائم کم‌شنوایی در نوزاد وجود ندارد. در‌صورت‌نیاز به اطلاعات بیشتر می‌توانید مقاله سایت healthyhearing را مطالعه کنید. این علائم در کودکان و نوزادان متفاوت هستند. زمانی که نشانه‌های زیر در نوزاد وجود داشته باشد، باید به کم‌شنوایی او مشکوک شد: با صداهای بلند، وحشت و گریه نمی‌کند. بعد از شش‌ماهگی سر و صدا ندارد و بسیار ساکت است. بعد از یک‌سالگی نمی‌تواند کلمات ساده‌ای چون مامان یا بابا را بگوید. زمانی که شما را می‌بیند، واکنش نشان می‌دهد. اما زمانی که صدایتان را می‌شنود، واکنشی ندارد. برخی از والدین تصور می‌کنند این عادت رفتاری فرزندشان است. اما ممکن است جزو علائم کم‌شنوایی در نوزاد باشد. نسبت به صدا کردن نامش واکنش نشان نمی‌دهد. به نظر می‌رسد برخی از صداها را می‌شوند. اما توانایی شنیدن صداهای دیگر را ندارد. علائم کم‌شنوایی در نوزاد ممکن است با افزایش سن او پیشرفت کنند و حتی باعث ایجاد مشکل در تکلم او شوند. معاینه، بهترین راه برای تشخیص کم‌شنوایی در نوزادان است؛ چرا‌که ممکن است تا‌زمانی‌که والدین علائم کم‌شنوایی در نوزاد را تشخیص دهند، مدتی زمان بگذرد. در‌این‌زمان احتمال پیشرفت کم‌شنوایی یا آسیب‌های شدیدتر به نوزاد وجود دارد. معمولاً تمام نوزادان بعد از تولد، غربالگری شنوایی می‌شوند. همچنین حین معاینات پزشک نیز می‌توان متوجه وجود مشکل شنوایی در نوزاد شد. به‌همین‌دلیل بعید است که والدین تا مدت زیادی از مشکل فرزند خود ناآگاه باقی بمانند. البته باید توجه داشت که نتایج غربالگری بعد از تولد، همیشه نشان‌دهنده سلامت کامل یا کم‌شنوایی نوزاد نیست. به همین دلیل لازم است آزمایشات تا سه ماهگی کودک تکرار شوند.
علائم کم‌شنوایی در کودکان
در کنار غربالگری‌ها، اگر علائم کم‌شنوایی در نوزادان را در فرزند خود مشاهده کردید، بهتر است برای اطمینان به پزشک مراجعه کنید. این کار باعث آسایش خاطر شما از سلامت کامل یا اطلاع از کم‌شنوایی فرزندتان می‌شود. در هر دو صورت می‌توانید اقدامات مناسبی انجام دهید.
تست‌های نوزادان برای غربالگری شنوایی
غربالگری نوزادان برای تشخیص کم‌شنوایی با استفاده از دو تست انجام می‌شود.
تست ABR (پاسخ شنوایی ساقه مغز)
در‌این‌تست واکنش مغز و اعصاب شنوایی نسبت به صدای ایجاد شده، اندازه‌گیری می‌شود. این کار با استفاده از الکترود صورت می‌گیرد. دستگاه‌های به کار رفته در این تست، امواج مغزی نوزاد را اندازه‌گیری می‌کنند. واکنش‌های غیر معمول نسبت به امواج صوتی، می‌تواند جزو علائم کم‌شنوایی در نوزاد باشد.
تست OAE (انتشار امواج صوتی)
در این تست دستگاهی در گوش نوزاد قرار می‌دهند. دستگاه صداهای مختلفی را پخش می‌کند. سپس توسط حسگرهای موجود میزان اکوی صدا در گوش نوزاد بررسی می‌شود. اگر امواج صوتی در گوش او نپیچد، می‌توان به علائم کم‌شنوایی در نوزاد مشکوک بود. در‌صورتی‌که تست‌های بالا نتایجی مبتنی بر کم‌شنوایی نوزاد داشته باشند، باید بررسی‌های دقیق‌تری توسط پزشک متخصص گوشش، حلق و بینی صورت گیرد. در این مقاله با علائم کم‌شنوایی در نوزاد و روش‌های غربالگری آشنا شدید. اکنون می‌دانید که یک نوزاد با شنوایی طبیعی چه رفتارهایی دارد. در صورتی که علائم مبتنی بر کم‌شنوایی در نوزاد خود مشاهده کردید، باید به یک پزشک متخصص در‌این‌زمینه مراجعه کنید. دکتر مریم یعقوبی متخصص گوش، حلق و بینی در تهران هستند که تجربه بسیاری در زمینه بیماری‌های مختلف گوش کودکان و نوزادان دارند. ایشان می‌توانند بهترین راهنما و درمانگر مشکلات گوش فرزند شما باشند.