دانستنی‌های سفر به کَهَک
«کَهَک» در ۳۰کیلومتری جنوب «قم»، در منطقه‌ای کوهپایه‌ای واقع شده است. این‌شهر از سه طرف به ارتفاعات اشراف دارد و «دره زیدان» در شرق آن قرار گرفته. «کهک» آب‌وهوای معتدل و خشک دارد. قدمت سکونت بشر در آنجا به هزاره سوم و چهارم پیش‌ازمیلاد بازمی‌گردد. گذشتگان منطقه «کهک» را «زادگاه طبیبان» نامیده‌اند؛ چراکه طبق افسانه‌ها؛ هرکس آب «کهک» را می‌خورد، طبیب می‌شد! تعدادی از اعضای خاندان «عربشاهی» که باعنوان «حکیم قمی» شهرت زیادی در دارالخلافه تهران داشتند، ابتدا در «کهک» به طبابت مشغول بودند. علاقه وافر آن‌ها به زادگاهشان، باعث تدفین آنان در «گورستان غیاث‌آباد» واقع در حوالی «کهک» شد. «غار کهک» از تعدادی سکوی بزرگ متوالی تشکیل شده که هریک با یک پرتگاه ۱۰ تا ۲۰متری، از یکدیگر جدا می‌شوند. این پرتگاه‌ها در زمان‌های دور دراثر ریزش عظیم سنگ‌ها در داخل غار به‌وجود آمده‌اند. در داخل غار نیز دالان و دهلیز فرعی وجود ندارد. بلندی بعضی ستون‌های آهکی «غار کهک» درحدود ۱۴متر است که جزو بلندترین ستون‌های غارهای آهکی ایران محسوب می‌شوند. با طی مسیر ۲۵۰متری، تالار غار به‌پایان می‌رسد و گودالی از آب زلال واقع در دخمه‌ای پوشیده از چکنده‌های مرمرین و بلورین به‌چشم می‌خورد. این، عمیق‌ترین نقطه غار است و ۸۰متر پایین‌تر از دهانه غار قرار دارد. «پل امامزاده عبدالله (پل سپه)» به دوره قاجار تعلق دارد و در روستای «قلعه‌چم» واقع شده است. نام این اثر در ۹ اردیبهشت ۱۳۸۲ با شماره ۸۶۲۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شد. این پل، کتیبه‌ای سنگی دارد که تاریخ ساخت را رویش حک کرده‌اند. «محمد بن ابراهیم یحیی شیرازی» معروف به «ملاصدرا» (بنیان‌گذار حکمت متعالیه) سرآمد حکمای اسلامی و یکی از بزرگ‌ترین دانشمندان جهان در فلسفه الهی و اسلامی‌ست. او ۱۵سال در «کهک» بسر برد. «خانه ملاصدرا» در منتهی‌الیه غرب «کهک» در محله «چال حمام» واقع است و پیرامون آن‌را خانه‌های روستایی با بافت معماری مناطق گرمسیری احاطه کرده‌اند. ساختمان خانه به دوره صفویه مربوط می‌شود و در داخل یک باغ قرار دارد. متأسفانه قسمت اعظم بنا تخریب شده و از هشت اتاق پیرامون شبستان، تنها یک اتاق باقی مانده است. «منطقه شکارممنوع کهک» در جنوب «قم» و با مساحت 33هزارهکتار در مجاورت پناهگاه حیات‌وحش «جاسب» قرار دارد. این‌منطقه با حد ارتفاعی حدود 3000متر، از تنوع گونه‌های گیاهی و جانوری برخوردار است که ازآن‌جمله می‌توان به «گربه پالاس»، «پلنگ»، «گراز»، «گرگ»، انواع خزندگان و جوندگان و بیش از ۲۰۰ گونه گیاهی اشاره کرد. گونه‌های پسته و بادام‌کوهی، از عناصر اصلی پوشش جنگلی منطقه به‌شمار می‌روند. مجموعاً ۱۳۵ گونه گیاهی از ۳۵ خانواده دراین‌منطقه زیست می‌کنند که از میان آن‌ها ۲۳ گونه علفی، ۱۰۴ گونه بوته‌ای، ۸۰ گونه درختچه‌ای و ۴۰ گونه درختی دیده می‌شود. «آبگوشت هویج و برگه» یکی از غذاهای سنتی «قم» است که هنوز در روستاهایی آنجا طبخ می‌شود. در آن علاوه‌بر مواد معمول آبگوشت؛ هویج و برگه اضافه شده و با نعناع‌داغ سرو می‌شود. یکی‌دیگر از غذاهای محلی «کهک» در گذشته غذای مقوی «مغزابه» بوده است. در‌این‌غذا از گردو، بادمجان، عدس، چغندر، پیاز، نخود و کشک استفاده می‌شود. این غذای محلی تقریباً منسوخ شده اما در روستای دستگرد «کهک» هنوز طبخ می‌شود. یکی‌دیگر از غذاهای محلی آنجا «پتله‌پلو» نام دارد که به‌خاطر عدس، سیب‌زمینی و بلغور گندم در آن، یکی از غذاهای ساده و مقوی به‌شمار می‌رود. سوغات «کهک» می‌تواند یکی از محصولات کشاورزی یا صنایع‌دستی تولیدشده توسط مردم روستاهای این‌منطقه باشد. دراین‌منطقه محصولاتی همچون گردو، بادام، آلو و برگه به‌وفور تولید می‌شود. انواع محصولات حصیری و یا زیورآلات دست‌ساز نیز می‌تواند به‌عنوان سوغات «کهک» انتخاب شود. اهالی روستاهای آنجا در رشته‌هایی مانند مروار‌بافی، چاقوسازی، ساخت انگشتر و زیورآلات تبحر دارند.