بایستههای مبارزات ضداستعماری از دیدگاه «چه گوارا»
نقش زنان در مبارزات چریکی
زنان نقش مهمی را در پیشبرد عملیات ضد استعماری ایفا میکنند و بر خلاف برخی نظریات، حضور آنها در ارتش شبه نظامیان، مفسده انگیر نیست. به گزارش تسنیم، رشد و آگاهی افکار عمومی جهان در مواجهه با سیاستهای استثماری کاخ سفید ، نظام سلطه را در اجرای سناریوها و طرحهای استعماری در 5 قاره جهان با چالشهای جدی مواجه کرده است. شکلگیری قیامها و خیزشهای مبارزاتی در دهههای اخیر در کشورهای مختلف مصداقی بر این واقعیت است. افکار عمومی جهان با نامهایی مانند مهاتما گاندی، عمر مختار، مایکل ایکس، لوئیس فراخان، ارنستو چهگوارا و .... که در مسیر مبارزه با امپریالیسم و نظام سلطه جان خود را از دست داده اند، آشنا هستند. امروزه نام و آوازه انقلاب اسلامی برآمده از اندیشه و تفکر آزاد اندیشی و دین مداری تئوریهای نظام سلطه را به نقد جدی کشیده است. این الگو گر چه مورد استفاده بسیاری از جنبشهای منطقهای قرار گرفته و مشربی از رویکردهای ضد استعماری را فرا روی مبارزان قرار داده است، با این وجود اما بررسی مبارزات ضد استعماری گذشته نیز خالی از لطف نیست. در این روزها که مصادف با سالروز رحلت چه گواراست، بر آن شدیم تا متن کامل کتاب «مبانی جنگ های چریکی» وی را منتشر کنیم.
نقش زن در مبارزه انقلابی
زن، در آغاز تحول خط مشی انقلابی، میتواند نقش تعیین کنندهای ایفا کند. این امر باید به خوبی مورد تاکید قرار گیرد، چرا که در کشورهای ما که دارای پیشینه استعماری است، بیتوجهی به زن به حدی مشهود است که به تبعیض واقعی منجر میشود. زن میتواند سختترین فعالیتها را انجام دهد و دوشادوش مردان بجنگد و چنانکه عدهای فکر میکنند، باعث ایجاد فساد اخلاقی در بین سربازان نمیشود. زن، دوستی است که در دوران طاقت فرسای نبرد، با ویژگیهای خاص جنسیت خود، نمایان میشود. زن همچون مرد میتواند به کار و پیکار بپردازد. وی اگر چه ضعیفتر از مرد است، ولی تواناییاش کمتر از او نیست و میتواند بخشی از ماموریتهای مبارزاتی خود را با موفقیت پشت سر گذارد. در حقیقت، زنان در جبهههای مختلف نبرد از نقشی کلیدی در کوبا برخوردار بودهاند. معمولاً زنان رزمنده اندک هستند و زمانی که جبهه داخلی مقتدری ایجاد شود و در حد امکان تلاش شود تا مبارزانی که از توان بالایی برخوردار نیستند از میدان نبرد خارج شوند، میتوان ماموریتهای بزرگی را به زنان محول کرد. از مهمترین این ماموریتها، برقراری ارتباط میان نیروهای رزمنده، بخصوص در منطقه دشمن است. مسئولیت انتقال نامه و پول و اشیاء کم حجم و بسیار باارزش باید به زنان کاملاً مورد اعتماد سپرده شود. آنها میتوانند با هزاران ترفند و حیله این کار را انجام دهند و در شرایطی که عملیات سرکوب به شدت انجام میشود، زن برخلاف مرد کمتر آسیب خواهید دید و در نتیجه موفقیت او بیشتر است.
زن و مأموریت های ارتباطی و تهیه غذا
زنی که ماموریت برقراری ارتباط را بر عهده دارد، در کار خود از آزادی بیشتری نسبت به مرد برخوردار است. او کمتر مورد توجه واقع میشود و سرباز دشمن با دیدن او کمتر احساس خطر میکند. باید دانست که ترس از افراد ناشناس و خطرات این چنینی معمولاً سربازان دشمن را وادار میسازد که اقداماتی وحشیانه مرتکب شود. بنابراین زنان میتوانند نامهها را در بین یگانهای جدا از هم یا خارج از خطوط تماس و یا حتی در خارج از کشور توزیع کنند. اشیاء کم حجم چون فشنگ نیز در قالب کمربندهای ویژهای در زیر دامن زن پنهان میشود. زن میتواند در آغاز مرحله جنگ همچون دوران صلح، ماموریتهای معمول خود را انجام دهد. سربازی که از شرایط بسیار سخت نبرد چریکی در عذاب است، بسیار میتواند از خوردن یک غذای لذیذ و خوش طعم احساس خوشبختی کند. ( در حقیقت یکی از ضرورتهای ناخوشایند نبرد، بلعیدن غذایی بد شکل، لزج، سرد و بدون طعم است.) یک آشپز زن خوب که میتواند غذایی خوش طعم تهیه کند، حضور خود در سمت آشپزی را آسانتر میکند، چرا که یکی از مسائلی که باید با آن مقابله کرد، این است که مردها نسبت به تمامی فعالیتهای غیر نظامی [مانند غذا درست کردن] بی توجهند و همیشه به این علت سعی میکنند برای رهایی از آن به صف نیروهای مبارز بپیوندند.
مأموریتهای آموزشی و پزشکی زنان
یکی دیگر از مهمترین ماموریتهای زنان، یاد دادن خواندن و نوشتن و علوم سیاسی به تمامی کشاورزان منطقه و سربازان انقلاب است. هدایت مدارس که جزئی از تشکیلات شهری است ، باید به زنانی واگذار شود که با رغبت بسیار به فرزندان توجه کرده و نسبت به ساکنان مهربان هستند. با شکل گیری و استقرار جبههها و امنیت یافتن سپاه، زن میتواند به یک مددکار اجتماعی تبدیل شود و در حد امکان در کاهش فشارهای اقتصادی و اجتماعی منطقه کوشا باشد. زن در حوزه بهداشت، میتواند نقش مهم پرستاری را برعهده گیرد و گاهی هم پزشک باشد. ماموریتی که بر خلاف مردان، آن را با ظرافت خاصی انجام میدهد. ظرافت این کار بیشتر در زمانی مشخص میشود که شخص خود را درمانده و محروم از رفاه میبیند، یعنی در شرایطی که از درد شدید در عذاب است و در معرض خطراتی بسیار که مختص جنگ چریکی است؛ قرار دارد.
استفاده از زنان در صنایع کوچک
با فرا رسیدن مرحله ایجاد صنایع کوچک نیز نقش زن نمود بیشتری پیدا میکند. بخصوص در زمینه تهیه لباس که زنان آمریکای لاتین در گذشته به چنین امری اشتغال داشتهاند. زنها در زمینه استفاده از ابزار ساده خیاطی و دیگر موارد شگفتیساز هستند. آنها به بهترین وجه میتوانند نقش مردان را ایفا کنند و در سایر بخشهای تشکیلات شهری و در صورتی که به رزمنده نیاز باشد؛ فعالیت نمایند. اگر چه چنین وضعیتی در جنگ چریکی به ندرت اتفاق میافتد، اما باید به منظور پرهیز از انحرافاتی که اخلاق گروه را فاسد میکند، دوره آمادگی قابل توجهی برای مردان و زنان برگزار شود. درباره افراد مجرد نیز به آنها اجازه داده میشد تا بعد از انجام تشریفات سادهای که قانون چریکها اقتضا میکرد، در سیرا مایسترا ازدواج کنند و زندگی مشترک خود را آغاز نمایند.
بهداشت و سلامت
در حقیقت یکی از مسائل خطرناک پیش روی نیروهای چریکی، ناتوانی آنان در مقابله با حالتهای ناگهانی، همچون پیدایش جراحت و امراض است که در جنگ چریکی بسیار دیده میشود. پزشک در این مورد وظیفه بسیار مهمی را برعهده دارد، زیرا او نه تنها ناجی بیماران است (غالباً به دلیل از دست رفتن تمام تجهیزاتی که در اختیار او قرار میگیرد) بلکه وظیفه دارد روحیه مریض را ارتقا بخشد و این احساس را به او منتقل کند که کسی در کنار اوست که تا رفع کامل خطر نزد وی میماند و از او پرستاری میکند. سازماندهی درمانگاهها بسته به مرحلهای است که نیروهای چریک به آن دست یافته باشند. میتوان سه نوع مهم از مراکز درمانی برشمرد که هر یک از آنها با یک مرحله سازگار است.