شخصیت مالی بیشتر افراد ترکیبی از چند مدل هست و می‌شود تشخیص داد که در هر شخصی کدام یک از این شخصیت‌ها بیشتر است؛ البته باید گفت که هر کدام از این شخصیت‌ها، محاسن و معایبی دارند که بعد از زدن تست‌ها بیشتر درباره شون صحبت می‌کنیم. نمی‌شود گفت که یک تیپ مالی خیلی خوب است و تیپ مالی دیگر خوب نیست! اما خیلی خوب است که تشخیص بدهیم که چه نوع تیپ شخصیتی داریم و نکته مهم این است که باید بفهمیم نقاط قوت و ضعف تیپ شخصیتی مالی ما چه هست و بعد از شناسایی نقاط ضعف، باید آنها را برطرف کنیم و حتی آنها را به نقطه قوت تبدیل کنیم. سوالات زیر به این منظور طراحی شده که بتواند به شما کمک کند که تیپ مالی خودتان رو تشخیص دهید. لازم است که قبلش بگوییم که در پرسش‌نامه زیر هیچ پاسخ درستی وجود ندارد و مهم، نظر و طرز فکر شماست که باید شناسایی شود؛ پس دنبال پیدا‌کردن جواب درست نباشید! مهم این است که اولین پاسخی که به محض دیدن سؤال به ذهنتان رسید را انتخاب کنید. پرسش‌ها را با صداقت و بدون مکث و فکر کردن جواب دهید و پاسخ خودتان را حتماً در یک کاغذ یا دفتر یادداشت کنید.
۱. اگر به طور غیر منتظره‌ای ۵۰میلیون‌تومان به دست شما برسد، با آن چه‌کار می‌کنید؟
الف) پول را فقط برای خودم خرج نمی‌کنم و با آن پول برای بقیه هم هدیه می‌خرم.
ب) فوراً پول را می‌گذارم در بانک تا از دست نرود.
ج) فعلاً هیچ تصمیمی نمی‌گیرم و تا آنجا که امکان دارد درباره نحوه درست استفاده از آن فکر می‌کنم.
د) آن را در تجارت پر سودی سرمایه‌گذاری می‌کنم.
ه) آن را صرف امور خیریه می‌کنم.
۲. نظر شما درباره پول چیست؟
الف) پول؛ لذت‌بخش‌ترین چیز در زندگی من است و با آن می‌توانم از هر فرصتی برای خرید و هدیه‌دادن به دیگران استفاده کنم.
ب) ترجیح می‌دهم پولم را در جایی امن مثل بانک نگه دارم تا احساس امنیت داشته باشم.
ج) ترجیح می‌دهم زیاد به پول فکر نکنم؛ چون می‌دانم که مسائل مالی در اکثر موارد خود به خود حل می‌شود.
د) من خیلی زیاد درباره پول فکر می‌کنم و مدام در حال سبک و سنگین کردن و پیدا کردن راه‌هایی برای افزایش پولم هستم.
ه) مطمئنم که پول هیچ‌وقت نمی‌تواند تصمیم‌گیری‌های اصلی و مهم زندگی مرا تحت تأثیر قرار دهد.
۳. اصلی‌ترین هدف مالی شما کدام یکی از موارد زیر است؟
الف) می‌خواهم به اندازه کافی پول داشته باشم تا بتوانم هر چیزی را که دلم می‌خواهد با آن بخرم.
ب) می‌خواهم به اندازه کافی پول پس‌انداز کنم، تا هیچ‌وقت درباره پول و بحران مالی احساس نگرانی نداشته باشم.
ج) هنوز دقیقاً نمی‌دانم که هدف من از به دست آوردن پول چیست.
د) می‌خواهم خیلی سریع حجم دارایی‌ها و سرمایه‌های خودم را چند‌برابر کنم.
ه) می‌خواهم به اندازه‌ای پول دربیاورم که بتوانم با آن نیازهای اصلی زندگی‌ام را برطرف کنم و نه بیشتر.
۴. نظر شما درباره برنامه‌ریزی مالی چیست؟
الف) برنامه‌ریزی؟ همچنین چیزی در زندگی من وجود ندارد؛ چون من برای پولی که به‌دست می‌آورم، برنامه خاصی ندارم.
ب) من خیلی به برنامه‌ریزی مالی برای خود پایبندم و به‌هیچ‌عنوان حاضر نیستم که آنها را نادیده بگیرم.
ج) من برنامه‌ریزی مالی ندارم؛ چون نمی‌دانم چطور باید یک برنامه مالی داشته باشم، به‌خاطر اینکه من مطمئنم که پول به خودی خود مدیریت می‌شود و تا حالا بدون برنامه‌ریزی هم به مشکلی برنخوردم.
د) من برنامه مفصلی برای پول‌های خودم دارم و همیشه در حال حساب و کتاب کردن دخل و خرجم هستم.
ه) من زندگی ساده‌ای دارم و خوشحالم که هیچ‌وقت نیازی به برنامه‌ریزی‌های مالی پیدا نمی‌کنم.
۵. نظر شما درباره پس‌انداز چیست؟
الف) راستش من کلاً با پس‌انداز‌کردن مشکل دارم؛ چون پس‌انداز‌کردن برای من همیشه یک کار سخت بوده و احساس می‌کنم که پس‌انداز‌کردن هیچ فایده‌ای ندارد.
ب) پس‌انداز‌کردن برای من خیلی عادی‌ست؛ چون من به‌طور خودکار پس‌انداز می‌کنم.
ج) من می‌دانم که باید پس‌انداز کنم، اما هیچ‌وقت نمی‌توانم کاری برای عملی‌کردن افکارم درباره پس‌انداز‌کردن انجام دهم.
د) من خیلی از پس‌انداز‌کردن لذت می‌برم؛ چون بیشتر وقت‌ها با خودم راجع به این موضوع فکر می‌کنم که چطور می‌شود در زندگی جلوی خرج‌های اضافی را گرفت.
ه) اگر من آن اندازه پول داشته باشم که بتوانم آن را پس‌انداز کنم، هیچ‌وقت پس‌انداز نمی‌کنم و به‌جای آن، پول را خرج خودم و زندگی‌ام می‌کنم.
۶. نظر شما درباره قرض‌گرفتن چیست؟
الف) من بیشتر وقت‌ها پول قرض می‌گیرم، اما نمی‌توانم بگویم که همیشه از پس بازپرداخت قرض‌هایم برمی‌آیم.
ب) من به‌ندرت از کسی پول قرض می‌گیرم، چون همیشه برای شرایط ضروری به مقدار کافی پول پس‌انداز می‌کنم.
ج) من سعی می‌کنم و ترجیح می‌دهم که از بقیه پول قرض نگیرم، چون معمولاً مشکلاتی پیش می‌آید که نمی‌توانم قرض‌هایم را به آنها پس بدهم.
د) من دوست دارم از بقیه پول قرض کنم؛ چون با این کار می‌تونم پول بیشتری برای سرمایه‌گذاری داشته باشم، اما در عین حال از اینکه انسان مقروضی باشم متنفرم.
ه) من از قرض‌گرفتن متنفر هستم و فقط موقع‌هایی که هیچ چاره دیگری نداشته باشم و موقعیتم خیلی ضروری باشد، از دیگران قرض می‌گیرم.
۷. نظر شما درباره قرض‌دادن پول چیست؟
الف) من خیلی در قرض‌دادن به دیگران دست و دلباز هستم و برای بازپرداخت پولم هم اصلاً نگرانی ندارم.
ب) من تا آنجا که ممکن باشد سعی می‌کنم هیچ‌وقت به دیگران پول قرض ندهم.
ج) من هیچ ایده‌ای درباره اینکه می‌تونم از پس قرض‌دادن به دیگران بربیایم، ندارم.
د) من تنها زمانی به دیگران پول قرض می‌دهم که این پول قرض‌دادن به‌نحوی بتواند درنهایت به سود من باشد.
ه) معمولاً کسی از من پول قرض نمی‌خواهد؛ چون آنها می‌دانند که من معمولاً پول اضافی برای قرض‌دادن ندارم.
۸. شما در شرایط بحران و نیاز مالی شدید چه می‌کنید؟
الف) من معمولاً در شرایط بحران مالی، پولی پس‌انداز ندارم تا با آن بتوانم اوضاع را کنترل و مدیریت کنم.
ب) من همیشه برای روز مبادا پول زیادی کنار گذاشته دارم؛ اما امیدوارم که هیچ‌وقت زمان مصرف آنها نرسد.
ج) من نمی‌دانم که پول به‌اندازه کافی دارم یا نه، به‌همین‌خاطر فقط آرزو می‌کنم که هیچ‌وقت شرایط اضطراری برای من پیش نیاید.
د) من پول به اندازه کافی پس‌انداز کردم، اما مطمئن نیستم که این پول بتواند در شرایط ضروری کفاف هزینه‌های من را بدهد.
ه) من امیدوارم که در این شرایط دوستانم بتوانند به من برای حل موقعیت اضطراری کمک کنند.
حالا که به سوالات جواب دادید، می‌شود تعیین کرد که شما در کدام یکی از این پنج گروه قرار می‌گیرید. البته این تقسیم‌بندی تقریبی هست و شاید نشود کسی را پیدا کرد که فقط در یکی از طبقه‌بندی‌ها قرار بگیرد. اکثر افراد دارای پنج نوع شخصیت مالی متفاوت هستند: پول جمع کن، پول خرج کن، بی‌تفاوت نسبت به پول، فراری از پول، پس‌انداز‌کننده پول
بررسی پاسخ های شما
اگر پاسخ «الف»، بیشتر تکرار شده، «پول خرج کن» هستید.
اگر پاسخ «ب» بیشتر تکرار شده، «پول جمع کن» هستید.
اگر پاسخ «ج» بیشتر تکرار شده، «فراری از پول» هستید.
اگر پاسخ «د» بیشتر تکرار شده، «پس انداز کننده» است.
اگر پاسخ «ه» بیشتر تکرار شده، «بی‌تفاوت نسبت به پول» هستید.
در ادامه به طور مختصر درباره هر کدوم از این تیپ‌های شخصیتی نکاتی را مطرح می‌کنیم.
۱. پس‌انداز‌کننده
اگر شما جزء این دسته از آدم‌ها هستید، می‌شود گفت که ترجیح می‌دهید که پول خودتان را پس‌انداز کنید. یا اینکه با پولتان سرمایه‌گذاری کنید تا بتوانید حجم دارایی‌هایتان را چند‌برابر کنید. اگر شما نتوانید پس‌انداز یا سرمایه‌گذاری کنید، احساس بدی پیدا می‌کنید و حالتان گرفته می‌شود؛ چون پس‌انداز‌کردن شما را خوشحال می‌کند. برای شما داشتن پول به معنی داشتن قدرت، نفوذ، اعتبار و احترام بیشتر است. اعتمادبه نفس شما تا اندازه زیادی بسته به پس‌انداز مالی شماست. معمولأ شما با دیگران خیلی درباره نحوه سرمایه‌گذاری و مصرف پولتان مشورت می‌کنید.
۲. فراری از پول
اگر شما در این تیپ شخصیتی قرار دارید، در متعادل‌کردن دخل و خرج‌هایتان معمولاً با مشکل مواجه می‌شوید. معمولاً قبض‌هایتان به‌موقع پرداخت نمی‌شود. شما برنامه‌ریزی مالی ندارید یا اگر هم دارید، اصلاً به آن عمل نمی‌کنید. چون دقیقا نمی‌دانید که در حال حاضر چقدر پول دارید و مثلأ روزانه چقدر خرج هزینه‌های جاری شما می‌شود. معمولاً علاقه‌ای به چک‌کردن حساب‌های مالی‌تان ندارید، چون از این کار وحشت دارید. حوصله نشستن و حساب‌کردن برای هزینه‌هایتان را ندارید؛ به‌همین‌خاطر نمی‌توانید تعیین کنید که در آمد شما برای چه چیزهای مصرف می‌شود. بعضی از افرادی که در این دسته قرار می‌گیرند، از روبه‌رو شدن با مسائل مالی اجتناب می‌کنند؛ چون این کار برای آنها خیلی استرس‌زا و پرفشار است. البته افراد این گروه با افراد گروه «بی‌تفاوت به پول» شباهت‌هایی هم دارند؛ اما تفاوت‌های زیادی با آنها دارند. افراد بی‌تفاوت نسبت‌به پول، سروکله‌زدن با مسائل مالی رو کاری عبث، بیهوده و حتی کثیف می‌دونند؛ اما افراد این گروه این‌طوری نیستند.
۳. پول جمع‌کن
اگر شما جزء این دسته از آدم‌ها هستید، بسیار مشتاق جمع‌کردن پول هستید و ترجیح می‌دهید پول خودتان را با کارهایی مثل سرمایه‌گذاری به خطر نندازید. معمولاً این افراد دارایی‌ها و پس‌اندازهای خودشان را در بانک می‌گذارند. سود تدریجی و مشخص پول برای این گروه از افراد، خیلی آرامش‌بخش‌تر از ریسک و فشار روانی سرمایه‌گذاری‌های پرخطریه که نتیجه‌اش معلوم نیست. محافظه‌کاری صفت بارز افراد این گروه است.
۴. بی‌تفاوت نسبت به پول
افرادی که در این گروه قرار دارند، پول را چیز کثیفی می‌دانند؛ چون اعتقاد دارند که انسان تا آنجا که می‌تواند باید خودش را از آلوده‌شدن به مال دنیا حفظ کند؛ چون پول انسان‌ها را فاسد می‌کند. این افراد وقتی پول زیادی دستشان دارند، می‌خواهند به هر نحو که شده از شر پول خلاص شوند.
۵. پول‌خرج‌کن
اگر شما در این گروه قرار دارید، معمولاً از خرج‌کردن پول لذت می‌برید؛ چون پول خرج‌کردن شما را خوشحال می‌کند. می‌شود گفت که افراد این گروه به‌نوعی نسبت‌به خرید‌کردن اعتیاد دارند و به‌همین‌خاطر از پس‌انداز‌کردن متنفرند و به آن به‌شکل تکلیفی نشدنی نگاه می‌کنند؛ بنابراین معمولاً نمی‌توانند برای آینده مالی خودشان برنامه‌ریزی‌های بلندمدتی داشته باشند.
آموخته‌های کهنه را دور بریزیم
الگوهای ذهنی آدم‌ها از دوران کودکی توسط خانواده و اجتماع در ذهن فرد بارگزاری می‌شود و این موارد باعث ساخته‌شدن باورهای این افراد در مورد پول می‌شود و باید گفت که این باورها ریشه در ضمیر ناخودآگاه دارند که در بیشتر موارد به‌سادگی قابل شناسایی و تغییر نیستند. نکته قابل تأمل اینجاست؛ تا‌زمانی‌که نتوانیم این باورهای ذهنی را اصلاح کنیم، تلاش ما برای ثروتمند‌شدن و پولدارشدن کاملاً بی‌فایده و بی‌نتیجه است.