در حالی که نقش و مشارکت زنان فوقالعادهای مانند الیزابت بلک برن و هنریتا لاکس در پیشرفت علم بر هیچکس پوشیده نیست؛ اما دانشمندان زن بیشماری وجود دارند که داستانهایشان به گوش هیچ کس نرسیده است و بینام و نشان ماندهاند. امروز به معرفی چند چهره از این بانوان بزرگ اما نه چندان معروف میپردازیم که الهامبخش بسیاری از افراد هستند. بهگزارش آنا به نقل از ScienceAlert؛ در حالی که به بهانهای نیاز نداریم تا درباره اکتشافات و کارهای بیشمار زنان در علم، چه در حال حاضر و چه در طی دهههای گذشته، صحبت کنیم اما ممکن نیست چنین فرصتی را بدون معرفی چند چهره جدید از دست بدهیم. چرا زنان برجسته در علم؟ به زبان ساده بگوییم، زنان شاغل در حوزههای علمی، به خصوص در رشتههای علمی، تکنولوژی، مهندسی و ریاضیات، با چالشهای مواجه میشوند که به خاطر جنسیتشان برای آنها خاص و منحصر بهفرد محسوب میشود. بنابراین به معرفی ۱۰ بانوی قوی، باهوش، خلاق و مصمم میپردازیم تا شاید زندگی و مسیر کسب موفقیتشان الهام بخش بانوان دیگری باشد.
۱. کرولین پورکو، دانشمند علوم سیارهای
پورکو سرپرست تیم علمی عکسبرداری در ماموریت کاسینی است که قرار است اواخر سال جاری برای ماموریت دوم خود، به مدار سیاره زحل، فرستاده شود. در طی اولین ماموریت کاسینی، پورکو عضو گروهی بود که ۷ قمر زحل و چندین حلقه جدید روی این سیاره و دور آن را کشف کردند. این بار پروکو وظیفه دارد، از ثبت تصاویری از قطبهای زحل، لایههای بالایی جو و حلقههای درونی این سیاره توسط کاسینی اطمینان حاصل کند.
۲. سمیرا موسی، فیزیکدان هستهای (۱۹۵۲-۱۹۱۷)
پس از فارغالتحصیلی از دانشگاه قاهره در مصر، سمیرا در این موسسه تبدیل به اولین زنی شد که مدرک دکترای تابش اتمی را داشت و همچنین اولین نفری بود که موقعیت شغلیاش در حد یک استادیار بود. سمیرا کنفراس صلح بینالمللی انرژی اتمی را برگزار کرد که بدین وسیله دانشمندان را از اقصی نقاط جهان دور هم جمع کرد تا کمیتهای برای محافظت علیه خطرات هستهای بسازد و پزشکی هستهای را در دسترس عموم قرار دهند. یکی از گفتههای معروف وی این است: «درمانهای هستهای را تا جای ممکن قابل دسترس و ارزان میکنم درست مانند قرص آسپرین». اما متاسفانه سمیرا قبل از اینکه موفق به اتمام کارش شود از دنیا رفت.
۳. لین مارگولیس، نظریهپرداز تکاملی (۲۰۱۱-۱۹۳۸)
اگر کسی همیشه مجبور باشد با مسائل جدی در شغلش سر و کله بزند، حتما آن شخص لین مارگولیس، نظریهپرداز تکاملی آمریکایی تبار، است که کارهای وی در زمینه زیست شناسی تکاملی درک ما از روند همزیستی در تکامل بیولوژیکی را تغییر داده است. پیش از این که وی برای تحقیقات انقلابیاش مورد ستایش قرار گیرد، لین با انتقادات شدیدی مواجه شد. در جواب یکی از درخواستهای کمک هزینهای وی گفته شد: «تحقیقات شما آشغال و به درد نخور است، برای درخواست دوباره خودتان را به دردسر نیاندازید». اما رسیدن به موفقیت، بهترین نوع انتقام است. ریچارد داوکینز، زیستشناس تکاملی انگلیسی، درباره کارهای مارگولیس میگوید: «شخصا شجاعت ناب لین را تحسین میکنم. همچنین استقامت وی در پایبندی به تئوری درون همزیستی و تبدیل آن از یک نظر غیرقابل قبول به یک تئوری پذیرفته شده جهانی قابل ستایش است. این امر یکی از بزرگترین دستاوردهای زیست شناسی تکاملی قرن بیستم محسوب میشود و من تا حد زیادی لین را برای این کار تحسین میکنم».
۴. ماری مینارد دالی، بیوشیمیست (۲۰۰۳-۱۹۲۱)
دالی اولین زن آمریکایی-آفریقایی در آمریکا بود که موفق به دریافت مدرک دکترا، اعطا شده از دانشگاه کلومبیا در سال ۱۹۴۷، در شیمی شد. وی کمکهای شایان توجهای به درک کنونی ما از ترکیبات و متابولیسم اجزاء در هسته سلول کرده است. بعدها ماری در شغل حرفهایش برنامههایی برای افزایش تعداد اقلیتها در دانشگاههای پزشکی و فارغ التحصیلان رشتههای علمی توسعه داد.
۵. پگی وایتسن، فضانورد ناسا
پگی تابه حال دوبار به مدت طولانی مدت در ایستگاه فضایی بینالمللی مانده که وی را باتجربهترین فضانورد زن ناسا کرده است. پگی در سال ۲۰۰۷ اولین فرمانده زن ایستگاه فضایی بین المللی شد و در طی ماموریت ۱۶ وی رکورد راهپیمایی فضایی زنان را شکست.
۶. آیانا هاوارد، دانشمند رباتیک
هاوارد یک محقق رباتیک آمریکایی تبار است که یکی از جوانترین نوآوران جهان نیز محسوب میشود. یکی از کمکهای قابل توجه وی به علم، طراحی رباتهایی است که اثرات گرم شدن کره زمین بر صخرههای یخی قطب جنوب را مورد بررسی و مطالعه قرار میدهند. هاوارد به عنوان کارآموز وارد آزمایشگاه پیشرانی جت ناسا شد و در نهایت، قبل از این به موقعیت فعلیاش به عنوان پروفسور رباتیک در موسسه تکنولوژی جورجیا برسد، چندین سال در آنجا کار کرد.
۷. ماری کنث کلر، علوم کامپیوتری (۱۹۸۵-۱۹۱۳)
کلر یک راهبه کاتولیک بود که تبدیل به یکی از پیشگامان علم کامپیوتر شد و همچنین جزو دو نفر اولی در آمریکا بود که موفق به کسب مدرک دکترا در سال ۱۹۶۵ در این رشته شده است. به دنبال این ماجرا دانشگاه دارتموث قانون «فقط مردان» خود را شکست تا به کلر اجازه دهد در مرکز علوم کامپیوتری، جایی که وی به توسعه زبان پایه کامیپوتر کمک کرد، این دانشگاه مشغول به کار شود.
۸. مای کرول جمیسون، فضانورد ناسا
وی یک پزشک آمریکایی و فضانورد ناسا است. جمیسون هنگامی که در سال ۱۹۹۲ با شاتل فضایی اندور به مدار خارجی رفت، تبدیل به اولین زن آفریقایی-آمریکایی شد که به فضا سفر کرده است. جمیسون پیش از این به عنوان افسر پزشکی در ارتش صلح خدمت کرده بود. وی در حال حاضر بنیانگذار و رئیس دو کمپانی تکنولوژیست. جمیسون میگوید: «بعضی اوقات مردم به شما میگویند که به روشی خاصی رفتار یا عمل کنید. بعضی اوقات مردم به خاطر محدودیت تصورات خودشان، میخواهند شما را هم محدود کنند».
۹. آیدا نوداک، شیمیدان و فیزیکدان (۱۹۷۸-۱۸۹۶)
نوداک یک فیزیکدان و شیمیدان آلمانی بود که سه بار نامزد دریافت جایزه نوبل شیمی شد اما هیچ وقت موفق به دریافت آن نشد. در سال ۱۹۳۴، وی و همسرش هفتاد و پنجمین عنصر جدول تناوبی به نام «رنیوم» را کشف کردند. نوداک اولین نفری بود که به ایده شکاف هستهای اشاره کرد.
۱۰. ارفع کریم (۲۰۱۲-۱۹۹۵)
متاسفانه ارفع راه زیادی را در مسیر زندگی حرفهایاش طی نکرد، وی در سن ۱۶سالگی پس از یک تشنج صرعی که منجر به ایست قلبی مهلکی شد، درگذشت. اما همانطوری که وبلاگ بزرگداشت زنان شگفتانگیز توضیح میدهد؛ آنچه این دانش آموز پاکستانی در طی زمان اندک خود انجام داد باعث شرمساری بسیاری از ماست. ارفع در سن نهسالگی، جوانترین متخصص دارای گواهینامه حرفهای مایکروسافت شد. در میان جوایز بیشمار وی، میتوان به مدال طلای فاطمه جناح در حوزه علم و فناوری اشاره کرد. همچنین جایزه غرور و عملکرد توسط رئیس جمهور پاکستان به ارفع اعطا شد که معمولا به افرادی تعلق میگیرد که در سراسر کارهای زندگی حرفهای خود برتری و والایی نشان داده باشند.