تحقق رؤیای جهان مجازی برای همه
اینترنت ماهواره‌ای در یکی،دوسال‌اخیر بیش‌ازهمیشه موردتوجه جهانیان قرار گرفته است. درواقع، Satellite Internet یکی از انواع دسترسی به اینترنت است که به‌وسیله ماهواره‌ها صورت می‌پذیرد. این‌نوع از اینترنت، بیشتر برای مواقعی به‌کار می‌رود که دسترسی به اینترنت زمینیِ معمولی به‌خوبی امکان‌پذیر نباشد یا کیفیت پائینی داشته باشد و به‌این‌ترتیب، ماهواره‌های مدار زمین، وظیفه تأمین اینترنت پرسرعت و باکیفیت را برعهده می‌گیرند. به‌گزارش برنا؛ اتصال به اینترنت ازطریق ماهواره می‌تواند اتفاق بسیاربزرگی درراستای ارتقای کیفیت زندگی مردم و توسعه کسب‌وکارهای دیجیتالی باشد. با محقق‌شدن این اتفاق، نیمی از جمعیت دنیا که هنوز به اینترنت باکیفیت و ارزان، دسترسی ندارند نیز می‌توانند به اینترنت پرسرعت و باکیفیت دسترسی داشته باشند و شاید زندگی‌شان دگرگون شود. طبق آخرین آمار؛ اینک حدود ۳.۵میلیاردنفر در جهان به اینترنت باکیفیت دسترسی ندارند و به‌همین‌دلیل، دسترسی این افراد در سراسر دنیا به اینترنت سریع با قیمت مناسب، به یکی از اهداف مهم شرکت‌های این‌حوزه تبدیل شده است. همواره در یک ارتباط اینترنتی، حجمی از داده ارسال و حجمی از آن دریافت می‌شود. هرچه سرعت ارسال و دریافت داده بیشتر شود، ارتباط اینترنتی نیز پرسرعت‌تر می‌شود که این، به یک پهنای باند گسترده نیاز دارد. در اینترنت ماهواره‌ای، بسته به نوع سرویس، برای دریافت و ارسال داده، از پهنای باند وسیع ماهواره‌ها و تکنولوژی DVB یا Digital Video Broadcasting استفاده می‌شود و داده‌ها با سرعت بسیاربالا بین ۴۰۰کیلوبیت بر ثانیه تا دومگابیت بر ثانیه مبادله می‌شوند. در اینترنت ماهواره‌ای یک‌طرفه یا One Way، دریافت داده‌ها با استفاده از ماهواره انجام می‌شود و کاربر می‌تواند بدون اشغال‌کردن خط تلفن، با سرعت بالا داده‌ها را با تکنولوژی DVB دریافت کند؛ اما بخش ارسال داده‌ها همچنان وجود دارد و شما به خطوط تلفن ADSL یا وایرلس نیاز خواهید داشت که این، یکی از نقاط ضعف ارتباط ماهواره‌ای یک‌طرفه محسوب می‌شود. علاوه‌برآن؛ شما باید یک اکانت از ارائه‌کننده سرویس اینترنت ماهواره‌ای بخرید و به تهیه یک کارت اعتباری معتبر مانند مستر کارت یا Visa نیز نیاز خواهید داشت. به‌این‌ترتیب، هزینه زیادی روی دست شما می‌گذارد و عملاً در ایران امکان‌پذیر نیست. راه دیگر هم این‌است‌که ازطریق شرکت‌های واسط داخلی وارد عمل شوید که دراین‌حالت، هزینه‌های شما تاحدودی کاهش پیدا می‌کند. در اینترنت ماهواره‌ای دوطرفه یا Two Way، کاربر برای ارسال دیتا، به استفاده از خطوط تلفن ADSL یا وایرلس نیازی ندارد؛ زیرا ارسال و دریافت داده ازطریق ماهواره صورت می‌گیرد؛ اما دراین‌صورت نیز شما باید تجهیزات ماهواره‌ای حرفه‌ای و گران‌قیمتی مانند «دیش» و «ال‌ان‌بی» و «ریسیور» تهیه کنید و مجوزهای رسمی را از مراجع قانونی بگیرید؛ چون درصورت ردیابی و استفاده غیرقانونی، تحت‌پیگرد قانونی قرار می‌گیرد. به‌همین‌دلیل، بیشتر دستگاه‌های دولتی و امنیتی به استفاده از این‌نوع ارتباط ماهواره‌ای روی می‌آورند؛ بنابراین، اکنون اینترنت ماهواره‌ای به‌آسانی و با قیمت مناسب دراختیار کاربران و به‌ویژه کاربران ایرانی قرار نگرفته و شاید در سال‌های آینده با گسترش این‌نوع ارتباطات، همه‌چیز تغییر کند. همچنین یک‌نوع اینترنت ماهواره‌ای آفلاین هم وجود دارد که در آن، نیازی به خرید اکانت و پرداخت پول نخواهید داشت و با استفاده از «دی‌وی‌بی»، «دیش»، «ال‌ان‌بی» و نرم‌افزاری مانند Skynet می‌توانید به اینترنت دسترسی داشته باشید که البته دراین‌حالت، کاربران مجبورند فقط اطلاعاتی را دریافت کنند که پیش‌تر توسط دیگر کاربران اینترنت ماهواره‌ای آنلاین دانلود شده است و به‌همین‌دلیل شاید گذاشتن نام اینترنت بر روی آن، چندان درست نباشد. مدتی‌پیش، ایلان ماسک؛ مدیر شرکت فناوری‌های اکتشاف فضاییِ SpaceX، چندده ماهواره را به‌صورت زنجیره‌ای به مدار زمین پرتاب کرد و طی چندسال‌آینده، صدها ماهواره دیگر را برای انجام پروژه جهانی «استارلینک» پرتاب خواهد کرد. بسیاری از کارشناسان معتقدند که با اجرای موفقیت‌آمیز این پروژه، می‌توان به‌کمک اینترنت ماهواره‌ای، به فیلترینگ اینترنت پایان بخشید. OneWeb نیز یکی‌دیگر از شرکت‌هایی‌ست که می‌خواهد این‌کار را انجام دهد. طبق اخبار منتشره؛ «وان‌وب» تا سال ۲۰۲۷؛ یعنی هشت‌سال‌دیگر، بالغ‌بر ۹۰۰ ماهواره را در مدار زمین قرار می‌دهد که برنامه بسیار بلندپروازانه‌ای به‌نظر می‌رسد. پیش‌ازاین، تحقق چنین پروژه‌هایی مشکلات زیادی داشت؛ چراکه فاصله زیاد ماهواره‌ها و تعداد اندک آن‌ها باعث می‌شود ارتباطات اینترنت ماهواره‌ای با تأخیر چنددهم تا چندثانیه‌ای مواجه شود. بیشتر ماهواره‌ها در فاصله حدود ۳۶هزارکیلومتری زمین و در مدار ثابت قرار می‌گرفتند که این فاصله زیاد باعث می‌شد ارتباطات اینترنتی چندان مناسب نباشد؛ اما اکنون شرکت‌هایی مانند «اسپیس‌ایکس» می‌خواهند ماهواره‌های خود را در مدار بسیار نزدیک‌تر به زمین و در فاصله حدود ۵۰۰کیلومتری زمین ثابت نگه دارند که به‌این‌ترتیب مشکلات قبلی برطرف می‌شود. این شرکت همچنین قصد دارد که ماهواره‌های خود را به‌صورت شبکه‌ای در تعداد حدود ۱۲هزارعدد در مدار قرار دهد که البته بسیاری از کارشناسان معتقدند قراردادن این‌تعداد ماهواره در مدار زمین طی چندسال‌آینده به‌دوراز واقعیت است. «اسپیس‌ایکس» اعلام کرده در مرحله اول پروژه «استارلینک»، حدود ۴۰۰ ماهواره فعالیت خود را در مدار زمین شروع می‌کنند و چنانچه خدمات آن‌ها موردرضایت مشتریان قرار گیرد، در فاز دوم، تعداد ماهواره‌ها به ۸۰۰عدد افزایش و طبیعتاً با افزایش تعداد ماهواره‌ها، کیفیت و سطح پوشش اینترنت نیز بهبود می‌یابد. سرعت گردش ماهواره‌ها، به فاصله مدار گردشی آن‌ها از زمین بستگی خواهد داشت؛ مثلاً کره ماه در فاصله ۳۸۰هزارکیلومتری زمین قرار دارد و هر ۳۰روز یک‌بار به دور زمین می‌چرخد. ایستگاه فضایی بین‌المللی هم در فاصله ۴۰۰کیلومتری زمین قرار گرفته و ۱.۵ساعت طول می‌کشد تا زمین را دور بزند. در فاصله ۳۶هزارکیلومتری زمین نیز مدار زمین ثابت وجود دارد که در آن، ماهواره‌ها روزی یک‌بار به دور زمین گردش می‌کنند؛ پس هرچه فاصله ماهواره‌ها به زمین کمتر باشد، سرعت گردش آن‌ها نیز بیشتر می‌شود. ازسویی، «تله‌ست»؛ استارت‌آپ کانادایی تحت‌حمایت ژاپنی‌ها و آمریکای لاتینی‌ها با نام «لئوست»، «ایریدیوم» و یک برند دولتی چینی نیز از دیگر کمپانی‌هایی هستند که برنامه دارند تا چندین ماهواره را به‌منظور تأمین ارتباطات فوق‌سریع در مدار قرار بدهند و به‌این‌ترتیب، اینترنت ماهواره‌ای روزبه‌روز گسترده‌تر از قبل می‌شود. البته قرارگیری این‌همه ماهواره در مدار می‌تواند مشکلاتی نیز به‌همراه داشته باشد. با تجمع این ماهواره‌های جدید، فضا پر از اشیائی می‌شود که ممکن است خطر برخورد آن‌ها با یکدیگر یا سایر سفینه‌های فضایی را افزایش دهد. نیز کشورهایی که در آن فیلترینگ با شدت زیادی اجرا می‌شود، بسیار نگران تحقق اینترنت ماهواره‌ای و دورزدن فیلترینگ هستند. پیش‌تر خبرهایی شنیده شده بود مبنی‌براینکه اینترنت ماهواره‌ای رایگان در آینده‌ای نزدیک دراختیار مردم خاورمیانه مانند کشورهای افغانستان و عراق و برخی از کشورهای آفریقایی که دسترسی مناسبی به اینترنت ندارند، قرار می‌گیرد. شرکت Quika در ایالات متحده هم یکی،دوسال‌پیش اعلام کرده بود اینترنت ماهواره‌ای رایگان و پرسرعت را با هدف برطرف‌کردن نابرابری اقتصادی و اجتماعی برای ساکنان کشورهای درحال‌توسعه یا توسعه‌نیافته ارائه می‌کند. این شرکت، به اپراتور ماهواره‌ای «تالیا» تعلق دارد و می‌خواهد در مرحله اول، دسترسی ساکنان خاورمیانه و آفریقا را به اینترنت رایگان و پرسرعت برقرار کند. البته هنوز مشخص نشده که آیا این ادعای شرکت Quika رنگ واقعیت به‌خود می‌گیرد یا یک شعار تبلیغاتی بیش نیست و البته درصورت اجرایی‌شدن آن نیز مشخص نیست آیا اطلاعات کاربرانی که از این‌نوع ارتباطات استفاده می‌کنند، امن هست یا خیر؟ درمجموع، باید بگوییم که دسترسی به اینترنت ماهواره‌ای امکان‌پذیر است؛ اما درحال‌حاضر هزینه‌های زیادی خواهد داشت و ازلحاظ قانونی نیز مشکلات زیادی دارد. بااین‌حال به‌نظر می‌رسد که باید فعلاً منتظر بمانیم و ببینیم سرنوشت اینترنت ماهواره‌ای پروژه‌هایی مانند «وان‌وب» و «استارلینک» به کجا ختم می‌شود و شاید در سال‌های آینده دسترسی به اینترنت ماهواره‌ای با هزینه پائین و کیفیت بالا امکان‌پذیر شود.