10. سیرالئون
امتیاز GHI در سال 2000: 57.4
امتیاز GHI در سال 2008: 45.4
امتیاز GHI در سال 2015: 32.8
امتیاز GHI در سال 2023: 31.3
پیشرفت کشور «سیرالئون» در شاخص جهانی گرسنگی، اثرات بلندمدت گرسنگی و درگیری را نشان می‌دهد. در سال 2000، اینکشور در آخرین سال‌های یک‌دهه جنگ داخلی بسر می‌بُرد. طبق امتیاز GHI درآن‌سال، اینکشور پس از «آنگولا» و در جایگاه دوم بود. درحالی‌که در ژانویه 2002 دراین‌کشور اعلام صلح شد؛ اما تأثیرات طولانیِ درگیری در سامانه‌های غذایی و -مهم‌ترازهمه- خانواده‌هایی که بیشترین آسیب را مقابلِ کمبود مواد غذایی و تورم بالا دارند، هنوز احساس می‌شود. ازآن‌زمان‌تاکنون چالش‌های مداومی برای پیشرفت وجود داشته است: «سیرالئون» در مرکز اپیدمیِ ویروس «اِبولا» در غرب آفریقا طی سال‌های 16-2014 قرار داشت. یک‌سال‌بعد، اینکشور بالاترین میزان مرگ‌ومیر مادران را در جهان داشت. همه‌گیری کووید-19 ضربه دیگری به اقتصاد آن وارد کرد و رشدش را به منفیِ 2درصد در سال 2020 کاهش داد. بازگشت مجدد به شرایط بهتر که در سال 2021 رخ داد، کوتاه‌مدت بود؛ زیرا درگیری در «اوکراین» باردیگر به تورم انجامید؛ و هزینه‌های بالا، دسترسی‌ها به اساسی‌ترین نیازهای زندگی را تحت‌تأثیر قرار داد.
9. لیبریا
امتیاز GHI در سال 2000: 48.0
امتیاز GHI در سال 2008: 36.4
امتیاز GHI در سال 2015: 32.9
امتیاز GHI در سال 2023: 32.2
مانندِ کشور همسایه‌اش «سیرالئون»؛ آنجا نیز از یک جنگ داخلیِ 14ساله رنج برده که در سال 2003 پایان یافت و یک‌دهه‌بعد، «لیبریا» نیز توسط بزرگ‌ترین اپیدمی «اِبولا» در جهان، آسیب دید. یکی از بزرگ‌ترین چالش‌هایی که امروز لیبریایی‌ها با آن روبرو هستند، گرسنگی و سوءتغذیه است که تاحدی به‌دلیل رویدادهای یادشده، در تاریخ اخیر اینکشور افزایش یافته است. درحالی‌که بسیاری از مزارع در «لیبریا» شرایط و خاک مناسبِ کشت محصولات غنی را دارند، به‌دلیل محدودیت دسترسیِ تجهیزات و لوازم، اغلب در‌حال‌آیِش هستند؛ ازاین‌رو، اینکشور به کالاهای اساسیِ وارداتی وابسته است که در سال‌های اخیر به‌دلیل همه‌گیری کرونا، هزینه آن‌ها افزایش یافته است. ازآنجاکه حدود 50درصدِ مردم «لیبریا» زیر خط فقر زندگی می‌کنند، این‌وضعیت وخیم‌تر نیز شده است.
8. گینه بیسائو
امتیاز GHI در سال 2000: 37.7
امتیاز GHI در سال 2008: 29.6
امتیاز GHI در سال 2015: 33.3
امتیاز GHI در سال 2023: 33.0
نه‌چندان‌دور از «سیرالئون» و «لیبریا»، کشور آفریقای غربی «گینه بیسائو» قرار دارد که پیشرفت آن به‌سمت کاهش سطح گرسنگی، تقریباً از 15سال‌پیش به موانعی برخورد کرده است و این تاحدزیادی به‌دلیل افزایش «نرخ سوءتغذیه» است. درحالی‌که کلاً 11درصد از جمعیت آنجا ازنظر غذایی در وضعیتِ «ناامن» بسر می‌برند، این‌رقم در برخی مناطق این‌کشورِ «کشاورزی‌محور»، به 51درصد نیز می‌رسد. بی‌ثباتی سیاسی، بارندگی‌های نامنظم و آثار تورمی؛ همگی به بحران گرسنگیِ «سیرالئون» دامن می‌زنند که ده‌هاهزارنفر را تحت‌تأثیر قرار داده است.
7. چاد
امتیاز GHI در سال 2000: 50.6
امتیاز GHI در سال 2008: 49.9
امتیاز GHI در سال 2015: 40.1
امتیاز GHI در سال 2023: 34.6
«چاد» که به‌عنوان «گرسنه‌ترین کشور جهان در سال 2020» رتبه‌بندی شد، یکی از ارکانِ اصلی در «شاخص جهانی گرسنگی» بوده؛ اگرچه در دودهه‌گذشته، علی‌رغم ترکیب مرگبار درگیری و تغییرات آب‌وهوایی، پیشرفت‌هایی نیز داشته است. «چاد»، یک جامعه میزبان اصلی برای کسانی‌ست که از درگیری و بی‌ثباتی در کشورهای همسایه می‌گُریزند؛ و تعداد آوارگانش امسال درپیِ بحران «سودان» افزایش یافته. «تهیه غذا» و «تغذیه کافی»، یک چالش بزرگ برای تعداد فزاینده پناهندگانی‌ست که در برخی از مناطق فرسوده از آب‌وهوای اینکشور زندگی می‌کنند و همچنان‌که به سال 2024 می‌رویم، یک «نگرانی» باقی خواهد ماند.
قبل‌ازاینکه به شماره 6 دراین‌فهرست برسیم ...
باید این‌را گفت که چندین کشور در «فهرست جهانی گرسنگی 2023» به‌دلیل داده‌های ناکافی برای پشتیبانی از محاسبه امتیاز GHI آن‌ها گنجانده نشده‌اند (و این، شامل برخی از کشورها می‌شود که در رتبه‌بندی قبلیِ گرسنه‌ترین کشورهای جهان ظاهر شده‌اند)؛ بااین‌حال، براساس داده‌های موجود، تخمین می‌زنیم که «سومالی»، «بوروندی» و «سودان جنوبی» هریک در رتبه‌بندی شش گرسنه‌ترین کشور در 2023 قرار دارند. درواقع، کشورهای متعددی هستند که گرسنگی در آن‌ها گسترده است؛ اما داده‌ها برای رتبه‌بندیِ آن‌ها در «شاخص جهانی گرسنگی» (GHI) کافی نیست. به‌لطف هشدارها و اقدامات اولیه؛ «سومالی» که دچار خشک‌سالی شده بود، از ورطه قحطی در سال 2017 گریخت. بااین‌حال، سومالیایی‌ها شدیداً از بحران شاخ آفریقا آسیب دیده‌اند. «چرخه‌ای از بحران‌ها»، اینکشور را برای چهاردهه درگیر کرده. گرچه باران‌های موسمیِ تابستان، کمی به بهبودِ مسائل در «سومالی» کمک کرده؛ اما وضعیت هنوز حل نشده است.
6. نیجر
امتیاز GHI در سال 2000: 53.3
امتیاز GHI در سال 2008: 39.5
امتیاز GHI در سال 2015: 35.2
امتیاز GHI در سال 2023: 35.1
«نیجر» به‌دلیل داده‌های ناکافی، از فهرست‌های اخیر جهانیِ گرسنگی کنار گذاشته شد؛ اما تخمین زده می‌شود که در میان 10 عنوانِ اول گرسنه‌ترین کشورها قرار داشته باشد. سال گذشته، اینکشور دوباره وارد فهرست «10 کشور گرسنه جهان» در رتبه هفتم شد و در سال 2023 به‌سمت بالا رفت. علی‌رغم این موانع؛ گروه‌های اجتماعی برای چند ابتکار و پروژه گردهم آمدند تا به برخی چالش‌های پیش‌رویِ برنامه‌های غذا در «نیجر» رسیدگی کنند که توسط نهادِ Nigeriens Nourishing Nigeriens حمایت می‌شود. فعالیت‌ها شامل تهیه آرد غنی‌شده ازنظر تغذیه با قیمت‌های مقرون‌به‌صرفه و کیفیت ثابت؛ و شناسایی زمینه‌های اقدام برای سیاست‌گذاران محلی‌ست.
5. لسوتو
امتیاز GHI در سال 2000: 32.5
امتیاز GHI در سال 2008: 27.8
امتیاز GHI در سال 2015: 30.6
امتیاز GHI در سال 2023: 35.5
کشوری که کاملاً توسط آفریقای جنوبی احاطه شده است، پیشرفت قابل‌توجه به‌سمت «گرسنگی صفر» از دست داده و به نمره GHI بالاتر از رتبه سال 2000 خود، بازگشته است. بخشی از موضوع دراینجا تغییرات آب‌وهوایی و کشاورزی‌ست. «لسوتو» یک گستره کوهستانی بوده و تنها 10درصد از زمین آن، مناسب کشاورزی‌ست. بااین‌حال، تقریباً 45درصد از جامعه Basotho (گروه قومیِ برجسته سوتو-تسوانا با ریشه در جنوب آفریقا که عمدتاً در مناطق لسوتو و آفریقای جنوبی ساکن هستند) در کشاورزی فعال‌اند. در بخش‌های روستاییِ آنجا، بیش از 70درصدِ ساکنان، به امرِ کشاورزیِ معیشتی مشغول هستند. بااین‌حال، طی سه‌دهه‌گذشته، آب‌وهوایی کمتر قابل‌اعتماد را دراین‌کشور دیده‌ایم؛ که متأثر از بارندگی‌های ناموفق و خشک‌سالی‌های مکرر بوده است. برداشت ضعیفِ محصول در سالِ جاری، فصلی طولانی از گرسنگی (وقوع سیل در ژانویه و فوریه، محصولات را از بین برد) را رقم زد. این‌امر نه‌تنها مردم را از منبع اصلیِ غذا محروم می‌کند؛ بلکه باعث کاهش درآمد و افزایش قیمت مواد غذایی می‌شود. «برنامه جهانی غذا» (WFP) تخمین می‌زند که قومِ «باسوتو» روستایی دراین‌کشور، 45درصد از درآمدِ خود را صرف تهیه غذا می‌کند.
4. کنگو
امتیاز GHI در سال 2000: 46.3
امتیاز GHI در سال 2008: 40.2
امتیاز GHI در سال 2015: 36.4
امتیاز GHI در سال 2023: 35.7
ازنظر امنیت غذایی، «کنگو» به‌واسطه همه‌گیری کووید-19، ضربه شدیدی خورد. بین سال‌های 2020 تا 2021، تعداد افرادی‌که با گرسنگی مواجه بودند، 20درصد افزایش یافت. ازلحاظ تاریخی؛ دو نهادِ Concern و Welthungerhilfe در تهیه گزارش‌ها برای ایجاد تصویری کامل از گرسنگی در این جمهوریِ دموکراتیک، با چالش‌هایی مواجه بوده‌اند. بااین‌حال، در 2021، توانستند یک‌باردیگر آن‌را در رتبه‌بندی GHI خود قرار دهند. وضعیت، همان‌طورکه انتظار می‌رفت، «وخیم» است. «کنگو» همچنان در مرکز بزرگ‌ترین بحران گرسنگی در جهان است؛ بحرانی که امسال 25.8میلیون‌نفر را تحت‌تأثیر قرار خواهد داد؛ و این، ناشی از درگیری، تغییرات آب‌وهوایی و یک بحران اقتصادی طولانی‌مدت است که 72درصد از جمعیت اینکشور را زیر خط فقر قرار داده است.
3. یمن
امتیاز GHI در سال 2000: 41.4
امتیاز GHI در سال 2008: 37.8
امتیاز GHI در سال 2015: 42.1
امتیاز GHI در سال 2023: 39.9
«یمن» در مرکز یکی از بدترین بحران‌های بشردوستانه در جهان قرار دارد و از درگیری در داخل مرزهای خود و همچنین از اثرات درگیری در تمامِ جهان رنج می‌برد. از زمان شروع جنگ داخلی «یمن» در سال 2014، فقر به‌‌میزانی چشمگیر افزایش یافته و اقتصاد اینکشور متلاشی شده است. نابودیِ سلامت عمومی و سیستم‌های آب‌وفاضلاب نیز منجر به موارد بالای ابتلا به «وبا»، «سرخک»، «فلج اطفال» و ... شده. این‌ها باعث می‌شود که سوءتغذیه به یک بیماری حتی «کشنده‌تر» تبدیل شود. وابستگیِ اینکشور به «روسیه» و «اوکراین» برای واردات گندم، سطح «ناامنی غذایی» را افزایش داده و نه‌تنها قیمت کالاهای اساسی را به‌شدت افزایش داده؛ بلکه دسترسی غذایی را نیز محدود کرده است.
2. ماداگاسکار
امتیاز GHI در سال 2000: 42.4
امتیاز GHI در سال 2008: 36.6
امتیاز GHI در سال 2015: 38.9
امتیاز GHI در سال 2023: 41.0
همدستیِ مرگبار تغییر آب‌وهوا و گرسنگی، به بحران فزاینده‌ای در «ماداگاسکار» دامن می‌زند. منطقه جنوبیِ آنجا با خشک‌سالی‌های مکرر مواجه است و خشک‌سالیِ فعلی را «بدترین» خشک‌سالی در 40سال‌اخیر شناخته‌اند. در اوج خشک‌سالی در 2022، سطح گرسنگی تنها در سه‌ماه، یک‌میلیون‌نفر افزایش یافت!
1. آفریقای مرکزی
امتیاز GHI در سال 2000: 48.2
امتیاز GHI در سال 2008: 43.7
امتیاز GHI در سال 2015: 44.0
امتیاز GHI در سال 2023: 42.3
بیش از یک‌دهه است که بحران انسانیِ گسترده‌ای، گریبان «آفریقای مرکزی» را گرفته است. حملات خشونت‌های فرقه‌ای باعث آوارگیِ یک‌نفر از هر چهارنفر دراین‌کشور شده و به افزایش نرخ گرسنگی و سوءتغذیه انجامیده است. «پائولین کارون» از Concern در سال 2021، در بحبوحه تشدید خشونت‌ها در آنجا، گفته بود: «وضعیت فوق‌العاده چالش‌برانگیز است؛ زیرا وقتی مردم برای فرار از خشونت، نیاز به جابجایی دارند، ممکن است دسترسی به زمین‌های خویش را از دست بدهند. اگر نتوانند برگردند، ممکن است آنچه را که کاشته‌اند، از دست بدهند و اگر فصل برداشت را از دست بدهند، بدون ذخایر غذایی، وارد فصل مصرف می‌شوند و چنانچه غذایی نداشته باشند، زنده‌ماندن امری دشوار است».