دانستنی‌های سفر به زابل
شهرستان «زابل» یکی از شهرهای استان پهناور «سیستان‌وبلوچستان» است که در شمال‌شرق این‌استان واقع شده است. این‌شهرستان در فاصله‌ای بالغ‌بر 1828کیلومتر از تهران (پایتخت ایران) قرار گرفته و دارای آب‌وهوای گرم است. این‌شهر نیز به‌مانند دیگر شهرهای ایران، پیشینه تاریخی بالایی داشته و در آئین زرتشتی نیز، از مقام و مرتبه‌ای بالا برخوردار است. دراینشهر جاذبه‌های تاریخی و دیدنی بسیار هست که یکی از پربارترین این آثار، «شهر سوخته» است که با تمدنی چند‌‌هزارساله، در فاصله 70کیلومتری «زابل» واقع شده. «هیرمند»؛ قدیمی‌ترین بخش «زابل» است که در کتیبه‌های تاریخی به آن اشاره شده است. در دوران حکومت هخامنشیان و اشکانیان و ساسانیان، نام‌های مختلفی به منطقه «زابل» داده شده. در برخی متون منظور از سرزمین نیمروز به‌معنای نصف‌النهار مبدأ بوده که دانشمندان ایرانی و مسلمان آن‌را به‌اثبات رسانیده‌اند که از سیستان عبور می‌کند. «زابل» امروز، درگذشته زمین‌هایی با تپه‌هایی از رسوبات دریایی بود که قسمتی از آن در مسیر رودخانه قرار داشت و با کم‌شدن آب رودخانه بر وسعت خشکی‌های اطراف آن اضافه شد و بااتصال‌به روستای «حسین‌آباد»، آبادی بزرگی تشکیل شد. بعدها تأسیس پادگان نظامی بر اهمیت این‌منطقه افزود. آب‌وهوای «زابل» از نوع بیابانی و گرم و خشک با حداقل دما در دی‌ماه ۷درجه و حداکثر دما در تیرماه بالای ۴۵درجه گزارش شده است. جریان باد در شهرستان در کلیه فصل‌ها برقرار است. بادهای ۱۲۰روزه حاصل توده‌های پرفشار غربی‌ست که در تابستان از شمال‌شرق به جنوب‌شرق می‌وزد. حداکثر وزش این باد در تیرماه به ۱۰۰کیلومتر‌بر‌ساعت هم می‌رسد که در مسیر باعث جابه‌جایی ریگ‌های روان میشود و طوفان‌های شن، تپه‌ماهور و ماسه‌بادی‌ها را شکل می‌دهد. به‌دلیل میزان ذرات معلق در هوا در فهرست آلوده‌ترین شهرهای جهان قرار دارد. غذاهای محلی آن، «چنگالی»، «غلور»، «آچار»، «کشک زرد»، «گندم شیر»، «املت سوزی»، «تجگی»، «پوری»، «شورو»، «لندو»، «لتی»، «گندم بریو»، «کشک کولی»، «خرمابریون»، «اشکنه کشته»، «چولی»، «ورک»، «دوغ بر»، «ماهی شیرپز»، «رخمی»، «قروت»، «پوچ»، «قتلمه دیگی»، «اشکنه آرددستمال»، «اوجیزک»، «اشکنه انارترش»، «گرماست»، «رشته بریو»، «اوجیزک گشنیز»، «کلوچه‌قندی»، «کلوچه خرمایی»، «ترکی»، «آرددستمال»، «کورگی»، «قوتوی سیستانی»، «شیرینک»، «شیره هندوانه» و «چمچه ریزک» است. نان‌ها و شیرینی‌های محلی «زابل» بسیار معروف‌اند؛ ازجمله «نان‌روغنی»، «چلبک»، «کلوچه خرمایی و قندی» اشاره کرد. باتوجه‌به پیشینه تاریخی «زابل»، بناهای تاریخی و مناطق باستانی زیادی دراین‌منطقه قرار دارد. یکی از محبوب‌ترین آن‌ها، «قلعه رستم» است. در ۶۰کیلومتری جنوب‌غربی «زابل» قرار دارد و متأسفانه امروز مورد بی‌مهری قرار گرفته و عوامل جوی باعث تخریب این بنا شده است. در‌این‌قلعه تاکنون کاوش باستان‌شناسی علمی صورت نپذیرفته اما تکه‌های سفال‌های لعاب‌دار و بدون لعاب ریخته‌شده حکایت از تاریخ طولانی دارد. از دیگر آثار تاریخی آن باید به «قلعه کهک کهزاد»، «مجتمع بقیه‌الله»، «گمرک بلژیکی‌ها»، «کاروانسرای فرنگی»، «آسبادهای حوض‌دار»، «بانک ایران و انگلیس»، «آرامگاه خواجه‌غلطان» و «دهانه غلامان» اشاره کرد. روستای تاریخی «قلعه‌نو»، منطقه شکارممنوع «مک سرخ» و «جنگل شیله» نیز از مناطق خوش‌آب‌وهوای و جاهای دیدنی «زابل» است. یکی از سوغاتی‌های معروفش، «آچار زابلی» نام دارد که نوعی ادویه است. قالی‌بافی، سوزن‌دوزی، حصیربافی، بامبوبافی، مرواربافی، ترکه‌بافی، چم‌بافی و سبد‌بافی؛ از سوغات‌های این‌شهر به‌حساب می‌آیند. «بازار سر پوشیده زابل» از شلوغ‌ترین بازارهای «زابل» است که می‌توانید سوغاتی‌های مور‌دنظرتان را از آنجا تهیه کنید. اگر بخواهیم بهترین زمان سفر به «زابل» را از‌لحاظ رویدادهای مناسبتی که دراینشهر برگزار میشود، بگوییم اردیبهشت‌ماه را از دست ندهید؛ جشنواره‌های بازیهای بومی و محلی یکی از رویدادهای جالبی‌ست که دراینشهر برگزار میشود و عده قابل‌توجهی از افراد در آن شرکت می‌کنند. برنامه‌‌های این جشنواره شامل انجام بازیهای بومی هفت‌‌سنگ، کپک، دو‌و‌میدانی، دوزپا، چوب‌کشی، کانیه، طناب‌‌کشی و ... میشود. اگر هم خواستید در مراسم آئینی-مذهبی «رمضونیکه» شرکت کنید، می‌توانید برنامه سفر را در ماه رمضان برنامه‌ریزی کنید. در‌این‌روز زابلی‌ها مقابل خانه‌های مردم اشعاری محلی را با صدای بلند می‌خوانند و هدایایی از آن‌ها طلب می‌کنند. زیارتگاهی در «زابل» به‌نام «آرامگاه بی‌بی‌دوست» قرار دارد که در ۱۰کیلومتری شمال‌شرق «زابل» در مسیر و نقطه اتصال جاده «زابل» به شهر «هیرمند» قرار گرفته. در‌این‌مکان، کانال آبی از رودخانه «هیرمند» واقع در شهرستان «زهک» منشعب میشود. آرامگاه در دشتی گرم و خشک و روی تپه‌های باستانی قرار گرفته و به‌عقیده عده‌ای؛ اصل آن متعلق به عصر اشکانیان است.