بیمسئولیتیِ انسانی در خطاهای رُباتیک!
مقاله اخیر «نیویورکتایمز» درمورد خطراتی که رُباتها میتوانند در آینده برای انسانهایی که کنار آنها کار میکنند، ایجاد کنند، هشدار داد. دراینمقاله، به 33 مرگومیر رُباتی در محیطهای صنعتی در 30سالگذشته اشاره شده است. درحالیکه هر مرگی مایه تأسف است، اینعدد را درنظر بگیرید: تنها در «ایالاتمتحده»، روزانه 80نفر براثر تصادفات رانندگی، جانشان را از دست میدهند. مسئله واقعی درمورد تعداد مرگومیرهایی نیست که رُباتها ایجاد کردهاند؛ بلکه درمورد کمک به عموم مردم برای درک بهتر رُباتهاست. برای اکثر مردم، درک آنها از رُباتها، از «فیلمها» ناشی میشود. ترس آنها از رُباتها نیز در همینجا بود؛ و چهکسی میتواند آنها را سرزنش کُنَد؟ از فیلم «روزیکه زمین ایستاد» تا بازسازی مدرن سریال Battlestar Gallaktica، هالیوود تمایل دارد رُباتها را بهعنوان «قاتلان انسان» بهتصویر بکشد که مصمم به نابودی زمین هستند؛ ایدهای که درواقع، نمیتواند دور از حقیقت نیز باشد. چه درمورد رُباتها صحبت کنیم یا هر فناوری دیگری؛ یکچیز مسلم است: ابزار «مقصر» نیستند؛ نحوه استفاده ما از آنهاست که باید موردتوجه قرار گیرد. بهعبارتی، شما میتوانید از فناوری برای «ابتلا» به/یا «درمانِ» سرطان استفاده کنید. خیر و شربودنِ فناوری یا یک رُبات نیز همینجاست. همهچیز بهعهده انسان بهعنوانِ مسئول ایجاد/کنترل آن است. بله؛ انسانها باعث مرگومیر مربوط به رُبات میشوند. این ادعا حتی درمورد 33 مرگ صنعتی که قبلاً ذکر شد نیز صادق است. در محیطهای صنعتی، رُبات در حفاظی کار میکند که روی آن تابلوهای هشدار است: «وقتی رُبات درحالفعالیت است، وارد نشوید!» با وجود هشدار اما گاهیاوقات افراد حین کارِ رُبات وارد محفظه میشوند (اغلب برای تعمیر و نگهداری) و خب! متأسفانه رُبات نمیداند که یک «شخص» در آنجاست. هیچ سنسوری ندارد. یک ماشین «گُنگ» است و فقط کارهایی را که برای آن برنامهریزی شده، انجام میدهد؛ پس به فرد ضربه میزند و احیاناً او را میکُشد. اشتباه ازطرف رُبات نبود؛ این، خطای انسانی برای ورود به محدوده غیرمجاز بدون تأیید غیرفعالبودن رُبات بود. بااینوجود، آیا باید نگران رُباتها باشیم؟ بله و خیر! و خوشبختانه «نه» بزرگتر از «بله» است. بهلطف «حسگرهای پیشرفته»، رُباتها بهمیزانی فزاینده باهوش میشوند؛ درست مانند ماشینها، پلها، لوازمخانگی و سایر فناوریهای کنونی. رُباتهای امروزی میتوانند نور، گرما، لمس، صدا، فاصله و تعدادی چیزهای دیگر را درک کنند. کامپیوترهای قدرتمندتری نیز برای اتصال/ارتباط با رُباتها داریم که به آنها هوش بیشتر و توانایی تصمیمگیری در زمان واقعی را میدهد؛ مثلاً چنانچه کسی را در مسیر خود حس کند، میتوان آنرا طوری برنامهریزی کرد که بهطور «خودکار» متوقف شود و از شخص بخواهد «حرکت» کند. اگرهم فرد حرکت نکند، رُبات میداند که نباید به کاریکه انجام میداد، ادامه دهد. ایننوع ویژگیهای ایمنی باعث میشود رُباتها درهرشرایطی خطر کمتری داشته باشند.