فیلمهایی که پیش از مرگ باید ببینید!
اکتبر
«اکتبر» باعنوان کاملِ «اکتبر: دهروزی که دنیا را تکان داد» یک فیلم صامت اثر «سرگئی آیزنشتاین» و محصول ۱۹۲۸ شوروی است. اثر، بزرگداشت دراماتیک «انقلاب اکتبر» است که برای دهمین سالگرد این واقعه، ساخته و منتشر شد. این فیلم برمبنایِ کتابی از «جان رید» (1919) که در سطح جهانی با استقبال خوبی روبرو شد، شکل گرفت. «رید» نویسنده و روزنامهنگار انقلابی آمریکایی از پشتیبانان حکومت شوروی و از طرفداران «ولادیمیر لنین» بود. او از تاریخنویسان مهم «انقلاب اکتبر» بود و کتاب یادشده، شاید معروفترین کتابیست که درمورد «انقلاب اکتبر» نوشته شده است. او شاهد و ناظر بر «انقلاب اکتبر 1917 روسیه» است که رویدادهای این واقعه را درایناثر به رشته تحریر درآورده است. البته «تروتسکی» آنزمان هنگام اخراج از خاک شوروی، در سخنرانی «دفاع از انقلاب روسیه»، انتقاداتی بجا و ضروری را بر این کتاب وارد آورد؛ او این گزارش را «آمیخته به ریاکاری تاریخی» خواند! فیلم، با شادیِ پسازانقلاب فوریه و استقرار دولت موقت و سرنگونکردن بنای یادبود تزار آغاز میشود. بااینحال، بهسرعت ما را وارد ماجرایِ «همان داستان قدیمی» جنگ و گرسنگی در ماجرای دولتهای موقت میکند. شکلگیری «انقلاب اکتبر» درایناثر با ارائه تاریخ رویدادها مشخص شدهاند؛ آغاز کار چنین است: آوریل 1917 که «ولادیمیر لنین» در میان استقبالِ خیلِ هوادارانش، به ایستگاه راهآهن «پتروگراد» (سنپترزبورگ کنونی) بازمیگردد. پایان اثر نیز بازگوکننده ماجرای 26 اکتبر است که دولت جدید، ساخت کشوری جدید را آغاز و احکامی دررابطهبا صلح و زمین صادر میکند. درواقع، فیلم به اتفاقات رویداده دراینبین اشاره دارد. «اکتبر» یکی از دو فیلمی بود که بهسفارش دولت وقت شوروی برای گرامیداشت دهمین سالگرد «انقلاب اکتبر» (دیگر فیلم «پایان سنپترزبورگ» ساخته وسیوالاد پودوفکین بود) ساخته؛ و «آیزنشتاین» درپیِ موفقیت جهانیِ فیلم قبلیاش (رزمناو پوتمکین) بهعنوان سرپرست اینپروژه انتخاب شد و نهایتاً نامش بهعنوان کارگردان (اصلی) در کنار «گریگوری واسیلوویچ الکساندرف» در تیتراژ فیلم آمد. علیرغم عدماستقبال عمومی از اثر؛ مورخان سینمایی، آنرا تجربهای غنی میدانند: یک حماسه تاریخی گسترده در مقیاسی وسیع؛ و گواهی قدرتمند بر خلاقیت و هنر «آیزنشتاین»! او خود دراینباره تأکید کرده بود: «چقدر خوشم آمد چنین شکست قدرتمندی خوردم!» دراینفیلمِ 115دقیقهای که با تدوین مجدد، 100دقیقه شد؛ «نیکلای پوپوف»، «واسیلی میکاندروف» و «لایاسچنکو» بازی داشتند.