5 اسفند؛ روز مهندس
«روز مهندس» در گاهشمار رسمی ایران روز پنجم اسفندماه است. اینروز بهیاد دانشمند بزرگ ایرانی «خواجهنصیرالدین طوسی» بهثبت رسید؛ و هرسال همزمان با اینروز همایشها و مراسم مختلفی برگزار میشود. این، یک یادبود ملیست و در دیگر کشورها ممکن است روز دیگری را بهعنوان «روز مهندس» جشن بگیرند؛ مثلاً در «ایالاتمتحده» هفته ملی مهندسان همیشه هفتهای در فوریه است که تولد «جورج واشینگتن» (۲۲ فوریه) را دربرمیگیرد. «ابوجعفر محمد بن محمد بن حسن طوسی» شاعر، همهچیزدان، فیلسوف، متکلم، فقیه، ستارهشناس، اندیشمند، ریاضیدان، منجم، پزشک؛ و نیز عارف و معمار ایرانی بود. کنیهاش «ابوجعفر» و به القابی همچون «نصیرالدین»، «محقق طوسی»، «استاد البشر» و «خواجه» شهرت دارد. «ابن خلدون»، او و «فخرالدین رازی» را بزرگترین دانشمندان ایران دانسته است. درابتدا، مهندس به کسی گفته میشد که ماشینهای نظامی را میراند. مفهوم مهندس غیرنظامی در قرن 16 در هلند پدید آمد و به سازندگان پلها و جادهها نسبت داده میشد. بعد، مفهوم مهندس در انگلیس و سایر کشورها نیز ظاهر شد. مهندس، کسیستکه تلاش میکند یک ساختار عملیاتی و عملی از مفهومی را ایجاد کند و در یکی از رشتههای مهندسی آموزش دیده باشد یا بهطور حرفهای درآنرشته مشغولبهکار باشد. مهندسان از فناوری، ریاضیات و دانش برای حل مسائل کاربردی استفاده میکنند. وظایف مهندسی بدینگونهاند که یک مهندس میبایست ضمن شناخت مسئله یا موضوع کاری؛ علوم و فنون لازم، محدودیتهای مربوطه را تشخیص دهد تا بتواند به دستاوردهای لازم برسد. محدودیتها شامل منابع دردسترس، محدودیتهای جسمانی یا فنی، آمادگی برای پیرایشها یا افزایشهای آینده و دیگر عاملها مانند نیازهای هزینهای، ساختپذیربودن، اقتصادی و کاربردیبودن است. با درک این محدودیتها، مهندس، شناسهها و مشخصات حدودی که یک شیء یا سامانه میتواند در چارچوب آن ساخته یا بهبود داده شود را مشخص کرده و ارائه دهد. ازاینرو، ملاحظات بسیاری بر روی کار مهندسی تأثیر دارند؛ که دقت بالا و توانایی تحلیل کنشها و واکنشها ازآنجملهاند. یک مهندسی موفق در بالارفتن سطح زندگی بشر تأثیری بسزا دارد؛ بنابراین، یک مهندس علاوهبر دانستن قوانین فیزیکی و شیمیایی جهان هستی؛ باید از قوه تخیل بالا برخوردار باشد که موجب گسترش دانش بشر میشود.