کریستوفر نولان؛ دروگر جوایز اسکار 2024

مراسم معرفی برندگان نودوششمین دوره جوایز اسکار با میزبانی «جیمی کیمل» در «دالبی‌تئاتر» لس‌آنجلس برگزار شد. برندگان اسکار ۲۰۲۴ در ۲۳ رشته معرفی شدند و «اوپنهایمر» که در ۱۳ رشته نامزد شده بود، هفت جایزه بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین بازیگر مرد نقش اصلی، بهترین بازیگر مرد نقش مکمل، فیلم‌برداری، تدوین و موسیقی را ازآن‌خود کرد. «کریستوفر نولان» البته یک جایزه اسکار هم همراه همسرش برای تهیه‌کنندگی «اوپنهایمر» به خانه برد؛ اما دستاورد نهایی‌اش برای ساخت این درام، بسیاربزرگ‌تر از این‌ها بود و گفته می‌شود او ازنظر مالی نیز این‌بار، بُرد بزرگی کرد! به‌گفته منابع آگاه؛ دستمزد «نولان» برای ساخت اثری که درباره زندگی دانشمند برجسته فیزیک «رابرت اوپنهایمر» و نقش او در شکل‌گرفتن بمب اتمی بود، نزدیک به ۱۰۰‌میلیون‌دلار است. این‌رقم، شامل دستمزد به‌عنوان کارگردان، پاداش، سهم از موفقیت در گیشه سینماها و دریافت جایزه برای جوایز دوقلوی اسکار است. «یونیورسال» این فیلم را که درمجموع هفت جایزه اسکار؛ ازجمله جوایز «کیلین مورفی» و «رابرت داونی جونیور» در دو بخش «بهترین بازیگر مرد» و «بهترین بازیگر مرد نقش مکمل» را هم برده، با بودجه ۱۰۰‌میلیون‌دلاری ساخته است. این فیلم، پس از اکران در ۱۹ جولای و رقابت تنگاتنگ با «باربی» و خلق پدیده «باربنهایمر»، ۹۵۸‌میلیون‌دلار در جهان فروخت که بادرنظرگرفتن رتبه R و سه‌ساعته‌بودنش، فوق‌العاده است. هریک‌از این ویژگی‌ها معمولاً مانعی برای جذب مخاطب محسوب می‌شوند. همچنین این فیلم، پرفروش‌ترین برنده بهترین فیلم اسکار پس از «ارباب حلقه‌ها: بازگشت پادشاه» در سال ۲۰۰۴ است. اکنون همه نگاه‌ها به‌این‌است‌که «نولان» برای فیلم بعدی‌اش چه در سر دارد. برخی می‌گویند او سراغ بازسازی فیلم معمایی مهیج «زندانی» می‌رود که با اقتباس از سریال دهه ۱۹۶۰ «پاتریک مک گوهان» ساخته خواهد شد. برخی‌دیگر هم می‌گویند که او نوشتن فیلم‌نامه جدیدی را آغاز خواهد کرد.

«کریستوفر ادوارد نولان» در 30 ژوئیه 1970 در منطقه «وست‌مینستر» (لندن) به‌دنیا آمد و در شمال آن‌شهر در منطقه‌ای به‌نام «هایگیت» بزرگ شد. پدرش (برندن جیمز نولان) اهل انگلستان و مجری تبلیغاتی بود. مادرش (کریستینا) آمریکایی بود و به‌عنوان مهماندار هواپیما و معلم زبان انگلیسی کار می‌کرد. کودکی او بین شهرهای لندن در انگلستان و اوانستون در آمریکا گذشت. او شهروند هردوی این‌کشورهاست. «کریستوفر نولان» یک برادر بزرگ‌تر به‌نام «متیو فرانسیس» و برادری کوچک‌تر به‌نام «جاناتان» دارد که او نیز نویسنده، کارگردان و تهیه‌کننده است. «نولان» فیلم‌سازی را از هفت‌سالگی با دوربین پدرش و ساخت فیلم‌های کوتاه شروع کرد. درحالی‌که بزرگ می‌شد، تحت‌تأثیر «رایدلی اسکات» و آثار علمی-تخیلی «2001: یک ادیسه فضایی» محصول سال 1968 و «جنگ ستارگان» محصول سال 1977 قرار گرفت. در هشت‌سالگی، او یک پویانمایی خانگی با تکنیک استاپ‌موشن از روی فیلم «جنگ ستارگان» ساخت. از سن 11‌‌سالگی آرزو داشت فیلم‌سازی حرفه‌ای شود. خانواده «کریستوفر نولان» به شیکاگو نقل‌مکان کردند و دراین‌زمان با برادران «بلیک» (آدرین و روکو) شروع به ساخت فیلم کرد. او در سال 1999 در ساخت مستندی از این دو برادر به‌نام Genghis Blues به‌عنوان دستیار تدوینگر حضور داشت. این فیلم، نامزد اسکار شد و همین‌موضوع به اعتبار «کریستوفر نولان» هم افزود. «کریستوفر نولان» در مدرسه مستقل Haileybury and Imperial Service College تحصیل کرد. بعدازآن نیز در «کالج دانشگاهی لندن»، ادبیات انگلیسی خواند. او این کالج را به‌خاطر امکانات فیلم‌سازی‌اش انتخاب کرده بود. «کریستوفر نولان» به‌همراه «اما توماس» (همسر آینده‌اش) در دوران تحصیل، فیلم‌های 35‌میلی‌متری می‌ساخت و با پولی که به‌دست می‌آورد، درطول تابستان، فیلم‌های 16‌میلی‌متری تولید می‌کرد. «کریستوفر نولان» زمانی‌که به کالج می‌رفت، دو فیلم کوتاه ساخت: فیلم اولش Tarantella که یک اثر سورئال بود را در سال 1989 ساخت. سال 1996 و در یک آخر هفته فیلم دوم که Larceny نام داشت، با امکانات و عوامل محدود ساخت. این فیلم در «جشنواره فیلم کمبریج» به‌نمایش درآمد و یکی از بهترین آثار کوتاه کالجش شناخته شد. در سال 1993 و بعدازاینکه مدرک کارشناسی‌اش را در رشته ادبیات انگلیسی گرفت، به‌عنوان منتقد فیلم‌نامه، فیلم‌بردار و کارگردان ویدئوها و فیلم‌های تبلیغاتی شروع‌به‌کار کرد. «نولان» در سال 1997 سومین فیلم کوتاهش را به‌نام Doodlebug ساخت. این فیلم، درباره مردی‌ست که در خانه با کفشش ‌دنبال یک حشره افتاده تا آن‌را بکشد؛ اما این حشره درواقع نسخه کوچک خود اوست! «نولان» درباره این‌دوره می‌گوید: «کمک مالی خیلی محدودی در انگلستان وجود دارد. اگر بخواهم صادق باشم باید بگویم در آنجا فقط در باغ سبز نشان می‌دهند. من هیچ‌گاه ازطرف مؤسسه فیلم بریتانیا حمایت نشدم!» در سال 1998 «کریستوفر نولان» اولین فیلم بلندش با نام Following یا «تعقیب» را ساخت. او بودجه این فیلم را خودش تأمین کرد و با دوستانش فیلم‌برداری آن‌را انجام داد. این فیلم، زندگی نویسنده بیکاری را به‌تصویر می‌کشد که در خیابان به‌دنبال غریبه‌ها راه می‌افتد تا بلکه ایده‌ای برای اولین رمانش بیابد. «کریستوفر نولان» فیلم «تعقیب» را با بودجه کم 3000‌یورویی ساخت. این فیلم، جوایز متعددی دریافت کرد و موردتوجه منتقدان قرار گرفت. به‌خاطر موفقیت فیلم Following، «کریستوفر نولان» فرصت این‌را پیدا کرد که فیلم دیگری را در سال 2000 با نام Memento یا «یادگاری» بسازد. ایده داستان این فیلم برای برادر او «جاناتان» بود. این فیلم که با بودجه 4.5‌میلیون‌دلاری ساخته شد، اولین‌بار در «جشنواره فیلم ونیز» به‌نمایش درآمد و موردتوجه بسیاری قرار گرفت. این فیلم در گیشه هم موفق بود و برای جوایز مهمی نامزد دریافت جایزه شده است. «استیون سودربرگ» که تحت‌تأثیر Memento قرار گرفته بود، «نولان» را استخدام کرد تا فیلم Insomnia یا «بی‌خوابی» را کارگردانی کند. «کریستوفر نولان» هم این فیلم را سال 2002 با بازی «آل پاچینو»، «رابین ویلیامز» و «هیلاری سوانک» ساخت. فیلم درباره دو کارآگاه است که درباره قتل یک نوجوان تحقیق می‌کنند. «بی‌خوابی»؛ هم در گیشه و هم ازنظر منتقدان فیلم موفقی بوده است. بعد از «بی‌خوابی»، او برنامه داشت فیلمی براساس زندگی «هوارد هیوز» با بازی «جیم کری» بسازد. حتی فیلم‌نامه آن‌را هم نوشته بود؛ اما وقتی فهمید «مارتین اسکورسیزی» دارد فیلم The Aviator را براساس زندگی این هوانورد می‌سازد، از ساخت این فیلم پشیمان شد. «کریستوفر نولان» بزرگ‌ترین پروژه‌اش تاآن‌زمان را آغاز کرد و فیلم Batman Begins محصول سال 2005 را ساخت. دراین‌فیلم موفق بازیگرانی نظیرِ «کریستین بیل»، «مایکل کین»، «گری اولدمن»، «مورگان فریمن» و «لیام نسون» به ایفای نقش پرداخته‌اند. این فیلم به‌خاطر عمق روانشناسی و ارتباطش به دنیای معاصر موردتحسین قرار گرفت. «بتمن آغاز می‌کند» نهمین فیلم پرفروش جهان در سال 2005 شد. قبل‌ازاینکه «کریستوفر نولان» به ساخت سری آثار «بتمن» برگردد، در 2006 فیلم The Prestige (پرستیژ) را ساخت که درباره دو رقیب شعبده‌باز در قرن نوزدهم است. «هیو جکمن» و «کریستین بیل» نقش‌های اصلی دراین‌فیلم را بازی کرده‌اند. در سال 2008 «کریستوفر نولان» ادامه «بتمن» را ساخت. این فیلم که The Dark Knight (شوالیه تاریکی) نام داشت، از بهترین فیلم‌های ابرقهرمانی نام گرفته است. این فیلم در هشتادویکمین مراسم اسکار نامزد دریافت هشت جایزه شده بود و یکی از شاهکارهای «کریستوفر نولان» است. «هیث لجر» برای بازی دراین‌فیلم در نقش «جوکر» اسکار بهترین نقش مکمل مرد را دریافت کرد. بعدازآن «نولان» مشغول ساخت فیلم Inception یا «تلقین» شد. این فیلم در سال 2010 با بازی «لئوناردو دی‌کاپریو» اکران شد. «مارک کرمود» (منتقد انگلیسی) این فیلم را بهترین فیلم سال 2010 نامید و گفت: «Inception گواه این‌است‌که مردم نادان نیستند و سینما مهمل و چرند نیست». در سال 2012 «نولان» آخرین قسمت از سری فیلم‌های «بتمن» را با نام The Dark Knight Rises کارگردانی کرد. «شوالیه تاریکی برمی‌خیزد» با نقدهای مثبتی روبه‌رو شد و در گیشه هم موفق بود. سال 2014 «نولان» علمی-تخیلی Interstellar یا «میان‌ستاره‌ای» را ساخت. فیلم‌نامه اولیه توسط برادر «نولان» (جاناتان) نوشته شده و قرار بود «استیون اسپیلبرگ» آن‌را کارگردانی کند. داستان فیلم درباره چند فضانورد است که به یک کرم‌چاله سفر می‌کنند تا خانه جدیدی برای بشریت بیابند. در فیلم «میان‌ستاره‌ای» بازیگرانی نظیرِ «متیو مک‌کانهی» و «ان هتوی» به ایفای نقش پرداخته‌اند. فیلم با فروشی بیشتر از 677‌میلیون‌دلار، تبدیل به پرفروش‌ترین فیلم سال 2014 شد. این فیلم در لیست بهترین فیلم‌های فلسفی قرار گرفته است. در سال 2017 «کریستوفر نولان» براساس فیلم‌نامه‌ای از خودش فیلم جنگی Dunkirk را ساخت. او برای ساخت این فیلم، از «اسپیلبرگ» راهنمایی گرفت. «اسپیلبرگ» بعدها در مصاحبه‌ای با مجله Variety گفت: «ازآنجایی‌که می‌دانستم کریس یکی از بزرگ‌ترین فیلم‌سازهایی‌ست که قدرت خلاقه زیادی دارد، نصیحت من به او این‌بودکه برای ساخت این فیلم تصوراتش را رها کند». فیلم Dunkirk نیز موفقیت بزرگی؛ هم در بین منتقدان و هم در گیشه به‌دست آورد. فیلم بعدی «کریستوفر نولان» به‌نام Tenet در تاریخ 17 ژوئیه 2020 اکران شد. در آن، «جان د. واشینگتن»، «رابرت پتینسون»، «الیزابت دبیکی»، «دیمپل کاپادیا»، «کلیمانس پوزی» و «مایکل کین» به ایفای نقش پرداخته‌اند. سپتامبر 2021 اعلام شد فیلم دوازدهم «کریستوفر نولان» یک اثر بیوگرافی درباره «جی. رابرت اوپنهایمر» و نقش او در ساخت «بمب اتم» خواهد بود. فیلم توسط کمپانی Universal Pictures تولید و عرضه شد و بعد از «ممنتو»، اولین فیلم «نولان» است که توسط Warner Bros تولید نمی‌شود. آخرین فیلم «نولان» Oppenheimer نام دارد و بازیگرانی همچون «کیلین مورفی»، «هویته ون هویتما» و «جنیفر لیم» در آن ایفای نقش کرده‌اند. از او مطالب خاص و عجیبی در رسانه‌ها ذکر می‌شود؛ مثلاً اینکه «نولان» ترجیح می‌دهد که از گوشی همراه یا ایمیل استفاده نکند. او می‌گوید: «به‌آن‌معنا‌نیست‌که من ضد‌تکنولوژی هستم یا آن‌را دوست ندارم. فقط هیچ‌وقت به آن علاقه‌ای نداشتم. وقتی در سال 1997 به لس‌آنجلس نقل‌مکان کردم، هیچ‌کس گوشی همراه نداشت. من هم هیچ‌وقت به‌سمت تکنولوژی جذب نشدم!» او البته استفاده از گوشی همراه را در زمان فیلم‌برداری و ضبط ممنوع می‌کند! در مطلبی دیگر عنوان شده: علاقه «کریستوفر نولان» به مباحث علمی‌-تخیلی و فضایی سبب شد عمویش که یکی از کارمندان سازمان «ناسا» به‌شمار می‌رفت، فیلم‌هایی از پرتاب موشک‌های فضایی را برای برادرزاده‌اش تدارک دیده و او را غرق در شادی کُنَد و رؤیای کارگردانی اثری علمی-تخیلی را در وی بپروراند؛ مسئله‌ای که بعدها رنگ‌‌و‌بوی واقعیت به‌خود گرفت. «نولان» که با تحمل سختی‌ و زحمات فراوان، امروزه بدون هیچ‌شکی به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین فیلم‌سازان مدیوم سینما به‌شمار می‌رود، خود به‌تنهایی از چنان نام بزرگی بهره می‌برد که حتی آثار Dunkirk و Tenet که از شرایطی مانند استفاده از هیچ ستاره مشهوری یا هم‌زمانی با ویروس کرونا بهره می‌بردند نیز فروشی بیش از ۳۰۰‌میلیون‌دلار را به‌ارمغان آورده‌اند.
پلازا