همسترکامبت؟ رؤیای پول‌دارشدن فققط با چند کلیک!
معاون اجتماعی پلیس فتا از تشکیل ۱۸ پرونده شکایت کلاه‌برداری بابت تبلیغات در اینستاگرام و تلگرام درباره بازی «همسترکامبت» خبر داد و به هم‌وطنان توصیه کرد وارد این چالش نشوند. سرهنگ رامین پاشایی در یک گفت‌وگوی تلویزیونی درباره بازی «همسترکامبت» گفت: «تاکنون هیچ کارشناس داخلی و خارجی خوش‌بینی صد‌درصد نسبت به این بازی ندارد؛ البته آن‌ها اعلام کرده‌اند که در بستر بلاک‌چین و رمزارز آن‌را بالا می‌آوریم و در صرافی‌ها لیست می‌کنیم ولی هنوز این اتفاق نیفتاده است. تفاوت این بازی با نات‌کوین این‌است‌که در نات‌کوین فقط ۲۵میلیون‌نفر در‌این‌بازی شرکت کردند؛ اما اکنون تقریبا ۱۱۶ تا ۱۲۰میلیون‌نفر در‌این‌بازی هستند که چالش محسوب می‌شود؛ زیرا تعداد زیادی رمزارز وجود دارد و تعداد فروشنده‌ها زیاد است و هر‌قدر فروشنده زیاد باشد قطعاً قیمت آن کاهش می‌یابد که هنوز‌هم در صرافی‌ها فهرست نشده است. همچنین مشخص نیست این رمزارز متعلق به کدام کشور و کجاست و چگونه توسعه می‌یابد». سرهنگ پاشایی درباره‌اینکه بازی «همستر» چه مخاطراتی برای هم‌وطنان دارد؟ گفت: «مطابق تجزیه‌و‌تحلیل‌های پرونده‌های قضائی، در‌این‌زمینه ۱۸ پرونده شکایت از کلاه‌برداری تبلیغاتی در اینستاگرام و تلگرام داشتیم براین‌اساس‌که افرادی تبلیغات کردند و مدعی شدند می‌توانند کارت بازی یا کدهای مخفی را بفروشند تا روزانه افراد بتوانند به روزانه شش‌میلیون سکه اضافه دست پیدا کنند». معاون پلیس فتا ضمن توصیه به مردم برای وارد‌نشدن به این چالش، افزود: «پیشنهادم این‌است‌که مردم وارد این چالش نشوند. اگر به‌عنوان تفریح و سرگرمی به آن نگاه می‌کنند باید این‌را نیز در‌نظر داشته باشند که این بازی موجب می‌شود وقت زیادی از دست بدهند و البته باید به آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی آن نیز توجه شود. شماره تماس ۰۹۶۳۸۰ نیز پل ارتباطی مردم با پلیس فتا است». سرهنگ پاشایی تصریح کرد: «بازار رمزارز بازاری بسیار‌خاص است و هنوز در کشور ما قوانین آن اجرا نشده و مشخص نیست قرار است در‌این‌حوزه چه اتفاقی رخ دهد». معاون پلیس فتا با‌بیان‌اینکه اکنون رمزارزها طبقه جدیدی از دارایی‌ها محسوب می‌شود و در مسیر قانونی‌شدن قرار دارد اما هنوز وضعیت مشخص ندارد، گفت: «در‌این‌حوزه پرونده‌های بسیاری وجود دارد و افراد زیادی مال‌باخته هستند و این‌حوزه بسیار پیچیده است. مجرمان سایبری در‌حال‌رصد فضای مجازی‌اند و طبق این بازی ممکن است پلتفرم‌های مجرمانه طراحی کنند؛ مثلاً ممکن است حساب کاربری درست و خود را به‌عنوان حساب پشتیبانی این بازی معرفی می‌کنند و بعد در ارتباط با مردم برای افزایش تعداد سکه‌ها، پول تقاضا می‌کنند یا نوع دوم کلاه‌برداری در‌این‌حوزه ممکن است مربوط به دولت‌ها باشد زیرا هنوز میزان امنیت آن‌ها را نمی‌شناسیم. احتمال سرقت اطلاعات گوشی‌ها نیز تهدید محسوب می‌شود. هنوز مشخص نیست که کدام صرافی می‌خواهد این پول را برای ما نقد کند. اگر صرفاً به‌عنوان شوخی یا سرگرمی (نه به‌عنوان منبع درآمد) باشد که مشکلی نیست؛ اما صرفاً به‌دلیل‌اینکه نات‌کوین به تعهدات خودش عمل کرد، نمی‌توان در‌این‌زمینه هم اعتماد کرد». معاون پلیس فتا گفت: «همسترکامبت یک مینی‌اپلیکیشن است که روی گوشی افراد نصب می‌شود. پس احتمال سرقت اطلاعات هست. اطلاعات تعداد زیادی از هم‌وطنان در یک سرور ذخیره می‌شود که خود تهدید است. علاوه‌بر‌این؛ پیامدهای روانی ناشی از عدم‌تحقق رؤیاها را نیز نباید نادیده گرفت». این‌روزها بازی Hamster Kombat نگاه بسیاری را در دنیای بازی‌های کریپتویی (رمز‌ارزی) به‌خود دوخته است؛ بسیاری‌از‌افراد مشتاقانه انگشتان خود را روی صفحه گوشی تلفن همراه می‌زنند تا از‌طریق استخراج ارز دیجیتال درآمد کسب کنند. این بازی از عضوگیری (رفرال) به‌عنوان گزینه‌ای برای کسب‌درآمد کاربران استفاده کرده و درواقع افراد تلاش می‌کنند تا از این ارز جدید و مبهم جا نمانند و شانس خود را برای کسب‌درآمدِ کلیکی امتحان کنند اما هنوز مشخص نیست سرنوشت بازی و دسترسی به درآمدهای آن چگونه خواهد بود.
اگر بین محتوای رسانه یا پدیده سایبری و نیاز فرد همخوانی وجود داشته باشد، محتوای موجود در آن‌ها نیاز فرد را رفع کرده و در وی، احساس خشنودی و رضایت به وجود می‌آید. طبق پژوهش‌ها؛ اعتماد به رسانه و پدیده‌های مجازی و افزایش آگاهی دانش‌آموزان، از نیازهای اصلی آن‌ها در‌رابطه‌با تمایلشان به استفاده از فضای مجازی نیست. درواقع، انگیزه اصلی آن‌ها در استفاده از فضای مجازی، امکانات تفریحی و سرگرمی در مقابل جنبه علمی و آموزشی آن است. آیا «همسترکامبت» که موج آن این‌روزها به‌راه افتاده، از این الگو پیروی می‌کند و می‌تواند با وسوسه «درآمد+سرگرمی» باعث تخریب فراغت بچه‌ها (و بزرگ‌سالان) شود؟ استفاده از برنامه «همسترکامبت» در کنار درآمد مبهم و نامعلوم؛ هزینه‌هایی هم به کاربران تحمیل می‌کند و نباید از اتلاف وقتی که این بازی‌های کریپتویی به کاربران برای بازدهی که آینده آن مشخص نیست تحمیل می‌کند، غافل شد. تلگرام اولین پیام‌رسانی بود که با هدف ایجاد یک زیرساخت برای انجام پرداخت‌های درون‌برنامه‌ای پلتفرم تلگرام، ارز «دیجیتال تون» را راه‌اندازی کرد. شاید ابتدا کسی فکر نمی‌کرد که «تون کوین» بعد از گذشت حدود دوسال، رشد ۱۵برابری را تجربه کند. تلگرام بااستفاده‌از این ارز، شرایط را برای خریدهای درون‌برنامه‌ای نظیرِ خریدِ «تلگرام پریمیوم» و «یوزرنیم تلگرام» فراهم کرد؛ اما باید گفت که «تون کوین»، فراتر از یک ارز دیجیتال برای تسهیل فرایند پرداخت درون‌برنامه‌ای بود. در‌چنین‌شرایطی، زمانی‌که حدود دوسال از عرضه «تون کوین» و موفقیتش می‌گذشت، تلگرام «نات کوین» را معرفی کرد که شباهت بسیاری به «تون کوین» نداشت. درواقع، «نات کوین» نوعی بازی کریپتویی برای کسب درآمد Play-To-Earn یا به‌اختصار E2P محسوب می‌شود که کاربران آن می‌توانند از‌طریق بازی‌کردن، درآمد کسب کنند (در نات کوین بازی‌کردن همان کلیک‌کردن محسوب می‌شود). «نات کوین» از همان روزهای اول معرفی، توجه تعداد زیادی از کاربران را به‌خود جلب کرد. در روزهای ابتدایی خیلی از فعالان حوزه تکنولوژی درباره «نات کوین» صحبت کردند و نظر اکثریت بر‌این‌بود‌که «نات کوین» عاقبت نداشته و هیچ‌وقت امکان تبدیل آن به وجه نقد وجود ندارد؛ اما بعد از گذشت مدتی در ۱۳ فروردین عرضه «نات کوین» به‌پایان رسید درواقع، امکان استخراج (ادامه بازی و کلیک‌کردن) تمام شد. بعد‌از‌آن نوبت به لیست‌شدن «نات کوین» در صرافی‌های معتبر رسید و برخلاف باور فعالان حوزه تکنولوژی؛ «نات کوین» در اکثر صرافی‌های معتبر لیست و امکان تبدیل آن به «تون کوین» و خیلی از رمزارزهای دیگر فراهم شد. در روزهای اول لیست‌شدن «نات کوین» قیمت آن نزولی بود؛ اما با‌توجه‌به تأکید «پاول دورف» (مدیرعامل تلگرام)؛ در کانال شخص خودش مبنی‌بر‌اینکه: «نات کوین‌هایم را تا‌زمانی‌که ارزشش ۱۰۰برابر شود نگه می‌دارم» قیمت این پدیده رشدی قابل‌توجه را تجربه کرده است. «همسترکامبت» یکی دیگر از این پروژه‌ها در قالب یک ربات تلگرامی بود (مالک رسمی پروژه تلگرام نیست) که ظرف کمتر از ۱۰روز با یک فضا‌سازی غیرمنتظره، طیف گسترده‌ای از دنبال‌کنندگان را به‌سمت خود کشاند. این تبلیغات غیرمتمرکز در فضای مجازی و واقعی تا جایی پیش رفت که در روزهای گذشته پیام‌های متعدد JOINED TO TELEGRAM برای کاربران سنتی‌تر تلگرام تعجب‌برانگیز شد و به‌این‌نکته هم باید توجه کرد که مشارکت در «همسترکامبت» چندبرابر بیشتر از «نات کوین» بوده؛ چراکه «همسترکامبت» از رفرال (عضوگیری) به‌عنوان گزینه‌ای برای کسب درآمد کاربران استفاده کرده؛ نکته‌ای که در «نات کوین» به آن توجه زیادی نشده بود و درواقع، افرادی‌که از «نات کوین» جامانده بودند تلاش کردند تا از این ارز «جدید و مبهم» جا نمانند و شانس خود را برای کسب «درآمد کلیکی» امتحان کنند. همان‌طور‌که مشخص است: این موضوع در کنار درآمد مبهم و نامعلوم؛ هزینه‌هایی هم به کاربران تحمیل می‌کند. نیز نباید از اتلاف وقتی که این بازی‌های کریپتویی به کاربران برای بازدهی که آینده آن «مشخص» نیست تحمیل می‌کند، غافل شد. از‌سویی، به‌نظر می‌رسد جدا از استهلاک گوشی‌های تلفن همراهی که سالیانه تا سه‌میلیارد‌دلار صرف واردات آن‌ها می‌شود، از هزینه‌های سرسام‌آور «اشغال پهنای باند اینترنت کشور» نیز غافل شد. به‌نظر می‌رسد با‌توجه‌به اهمیت ابعاد اجتماعی و اقتصادی موضوع، دستگاه‌های مرتبط در دولت هم باید در‌این‌خصوص شفاف‌سازی کنند. هم‌زمانِ شروع تعطیلات تابستان، با افزایش نگرانی خانواده‌ها درباره میزان و نحوه وقت‌گذرانی فرزندانشان در فضای مجازی همراه است. به‌ظاهر ساده‌ترین و بی‌دردسرترین راه برای زندگی مسالمت‌آمیز در آپارتمان‌های کم‌متراژ با پدر‌و‌مادرهای خسته از فشار کار و معیشت، همین است: یک گوشی یا تبلت در دست فرزندِ سر‌به‌لاک‌فروبرده و خانه‌ای پر از آرامش! غافل‌از‌اینکه در بطن آرامش، طوفانی ویرانگر در‌جریان است. زمان زیادی نمی‌برد که آسیب‌های گسترده و عمیق جسمی و روانی وقت‌گذرانی بی‌رویه در فضای مجازی، خود را بروز دهند. محققان بسیاری کوشیده‌اند تا عوامل گرایش و الگوهای استفاده از این فناوری و پیامدهای احتمالی آن‌را دریابند تا بتوانند خانواده‌ها و مسئولان را در برخورد درست و منطقی برای استفاده از آن یاری کنند. «سعید سیف درخشنده»، «اکبر عطادخت» و همکارانشان در پژوهشی، گرایش دانش‌آموزان به فضای مجازی را بر‌مبنای عوامل فردی، زمینه‌ای و محیطی مدل‌یابی و پیامدهای روان‌شناختی آن‌را ارزیابی کرده‌اند. یافته‌های پژوهش آن‌ها در بهار ۱۴۰۰ در مجله «مطالعات روان‌شناسی تربیتی» منتشر شده که مختصری از آن در ایرنا آمده است که با این پرسش آغاز می‌شود: چرا جذب فضای مجازی می‌شویم؟ فضای مجازی با رشد چشمگیر خود به‌عنوان پدیده‌ای جهان‌شمول، امکان و فرصتی را به‌وجود آورده تا کاربران بتوانند اطلاعات و خدمات مورد‌نیاز خود را در هر زمان، هر‌جا و به‌هرمیزان که بخواهند دریافت کنند. چنین ویژگی‌های جذابی باعث علاقه و رغبت بیش‌از‌پیش افراد به استفاده از این فناوری شده. از‌آنجا‌که ورود فناوری‌ها همیشه با محاسن و معایبی همراه بوده است، استفاده از فضای مجازی و وجود رفتارهای افراطی و عوارض زیان‌آور ناشی‌از‌آن، میان بعضی از کاربران کودک‌و‌نوجوان به یکی از دغدغه‌های خانواده‌ها تبدیل شده است؛ حتی بزرگ‌سالان هم از این دام در امان نیستند. استرس، اضطراب و افسردگی و اعتیاد به استفاده از اینترنت از جمله مهم‌ترین آسیب‌های فضای مجازی است. به‌باور برخی روان‌شناسان؛ کاربران شبکه‌های اجتماعی نسبت به دیگرانی که در آن حضور ندارند یا بهره کمتری از آن می‌برند، «خودشیفتگی، تنهایی، گرایش به خشونت و انزوای اجتماعی بیشتری» را تجربه می‌کنند. در مدل ارائه‌شده در‌این‌پژوهش برای فهم اقبال بیش‌از‌اندازه به فضای مجازی، ۱۰ متغیر دخالت داده شده که برخی مربوط به عوامل گرایش به فضای مجازی و برخی مربوط به پیامدهای روان‌شناختی این گرایش است. در مدل ارائه‌شده متغیر عوامل زمینه‌ای که از چند متغیر (گسترش اینترنت، دسترسی آسان، کم‌هزینه‌بودن و محتوای وبگاه‌ها) تشکیل می‌شود، اثر مستقیم معناداری بر متغیرهای عوامل فردی (سرگرمی، تنهایی و افزایش آگاهی) و عوامل محیطی (اعتماد به رسانه و تعامل) و روی متغیر رضایت کاربر دارد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد: الگوی گرایش به استفاده از فضای مجازی و پیامدهای روان‌شناختی آن در بین دانش‌آموزان یک شهر متوسط تا حد قابل‌قبولی از متغیرهایی تشکیل می‌شود که در مدل گنجانده شده است. بررسی‌های پژوهش بیانگر این واقعیت است که گستردگی و شیوع اینترنت با محتواهای جذاب و اغواکننده آن و همچنین دسترسی آسان با هزینه کمتر باعث شده است که در جامعه آگاهی مردم افزایش یابد، تعامل با افراد بیشتری در زمان اندکی صورت پذیرد و اعتماد به اخبار و اطلاعات حاصله از فضای مجازی افزایش یابد یا اینکه پدیده‌های مجازی افراد زیادی را کنار هم قرار دهد. ازطرفی چون همه موارد در فضای مجازی اتفاق می‌افتد و افراد کمتر به‌صورت چهره‌به‌چهره یکدیگر را ملاقات می‌کنند. ایرنا