معجزه ورزش هوازی برای رفع کبد چرب
فرید اردیخانی: فعالیت‌های ورزشی «هوازی» می‌تواند سبب کاهش میزان چربی بافت کبدی شود. از مهم‌ترین مسائل درخصوص میزان چربی بافت کبدی می‌توان به شیوع بالا و فزاینده بیماری، افزایش شیوع در سنین پایین و کودکان (کاهش سن ابتلا)، مشکل تغذیه‌ای و نقش الگوی تغذیه صحیح در پیشگیری از ابتلا، نقش ورزش در پیشگیری، بهبود و کنترل بیماری، اشاره کرد. یکی از مشکلات تندرستی امروز مردم در جهان و ایران، فراوانی فزاینده شیوع بیماری کبد چرب (از نوع غیرالکلی آن) و جنبه مهم‌تر و نگرانی در‌زمینه لزوم توجه به این بیماری، کاهش سن ابتلا به آن است که در سالیان اخیر فراوان دیده می‌شود. کبد چرب که به دو شکل الکلی (AFLD) و بیشتر غیرالکلی (NAFLD) دیده می‌شود، ناشی از سبک زندگی (Style Life) اشتباهی‌ست که با تغییر در ذائقه ناشی از گذر تغذیه جوامع، همراه بوده است؛ هرچند این بیماری بیشتر در افراد چاق و دارای اضافه‌وزن (به‌ویژه چاقی شکمی) دیده می‌شود؛ با‌این‌حال، افراد کم‌وزن نیز به آن مبتلا شده‌اند و تداوم این بیماری، منجر به سیروز کبدی و تخریب کامل بافت کبد می‌شود که نیاز به پیوند کبد یا مرگ را به‌دنبال دارد. متخصصان چرایی چرب‌شدن کبد و شروع این‌پروسه را در برخی از عوامل؛ از‌جمله ژنتیک، اضافه‌وزن و چاقی، مقاومت به انسولین (تجویز داروهای کاهنده قند در‌این‌بیماران)، دیابت نوع ۲، میزان بالای چربی خون و ... می‌دانند و بیان می‌شود که همراهی این‌مجموعه مشکلات سلامتی، می‌تواند مرتبط با بروز کبد چرب باشد. راهکارهای ساده قابل‌اجرا و سالم چیست؟ در کنار برنامه غذایی پیشنهادی متخصص تغذیه، پیروی از برنامه ورزشی منظم و متناسب، نقش حیاتی داشته و ضرورتی برای بهبود وضعیت این بیماری بوده و باید به‌شکل روزانه انجام شود. تنها، فعالیت‌های ورزشی هوازی می‌تواند سبب کاهش چربی بافت کبدی شود و این ورزش‌ها، شامل انواع ورزش‌های هوازی قابل‌اجرا به‌تناسب فرد همراه با افزایش ضربان قلب با کمینه زمانی ۳۰دقیقه‌ای‌ست. در‌عین‌حال افزایش دفعات، زمان و شدت ورزش‌های هوازی در بهبود سریع‌تر این بیماری اثرگذاری بهتری دارد و هرچند، تبعیت از برنامه غذایی مناسب، اصل اول است. همچنین باید یادآور شد: تأکید به انجام ورزش از سنین پایین (در خانواده و مدارس)، در پیشگیری از بروز بیماری‌های متابولیک و البته کبد چرب، سیاستی پسندیده است که همراهی نهادهای سیاست‌گذار را نیز می‌طلبد. هر فردی در هفته باید حداقل ۱۵۰دقیقه ورزش کند. بهتر است که ورزش‌کردن به‌صورت متوالی باشد. در کنار ورزش‌های هوازی مثل شنا، دوچرخه‌سواری، پیاده‌روی سریع و دویدن، فرد باید هفته‌ای دو جلسه ورزش مقاومتی هم داشته باشد. ورزش‌های هوازی عمدتاً ورزش‌هایی هستند که به سلامت قلب و عروق کمک می‌کنند؛ اما ورزش‌های مقاومتی ورزش‌هایی هستند که باعث می‌شوند عضلات ما قوی‌تر شوند؛ چراکه در درمان کبد چرب به بیماران توصیه می‌کنیم حتماً کاهش وزن داشته باشند. کاهش وزن باعث می‌شود که این‌افراد عضله از دست دهند. استفاده از ورزش‌های مقاومتی باعث می‌شود که تا‌حد‌ممکن فرد عضله کمتری از دست بدهد؛ پس حتماً ورزش مقاومتی را باید در کنار ورزش‌های هوازی داشته باشیم. یک زندگی سالم از‌لحاظ تغذیه کمک‌کننده است زیرا اضافه‌وزن، چربی خون، قند‌خون و فشار‌خون از علل اصلی این بیماری هستند؛ بنابراین اگر شخصی اضافه‌وزن دارد بهتر است با روندی متعادل و همراه با ورزش وزن خود را کم کند، اگر مبتلابه‌دیابت است باید مرض قند خود را کنترل کند، اگر کسی چربی خون داشته باشد، رژیم و دارو بسیار‌مؤثر است؛ لذا تغذیه سالم، اجتناب از مواد قندی و چربی اضافه است که می‌تواند کمک‌کننده باشد. بیماران جای‌اینکه به‌دنبال مصرف دارو برای کبد چرب باشند، باید سبک زندگی خود را تغییر دهند و حتماً روزی نیم‌ساعت ورزش داشته باشند. بیماری کبد چرب متأسفانه ابتدا هیچ علامت بالینی خاصی ندارد و به‌مرور‌زمان منجر به آسیب می‌شود. در‌ابتدا بهترین‌راه تشخیص بیماری، سونوگرافی کبد است و همچنین آزمایش خون که آنزیم‌های کبدی چک شود. فدراسیون پزشکی