مضرات بیش‌تمرینی!
شبنم احدی: چه قصد خرید لباس‌های جدید را داشته باشید یا‌اینکه بخواهید به غذای خود سس تُند اضافه کنید، اگر حواس خود را جمع نکنید ممکن است کنترل اوضاع از دستان شما خارج شده و افراط کنید. در‌ارتباط‌با ورزش هم موضوع از‌همین‌قرار است. همگی می‌دانیم ورزش باعث آزاد‌شدن هورمون اندورفین شده، استرس را از بین می‌برد، سطح انرژی را افزایش می‌دهد و کلاً باعث ایجاد احساسی خوب در بدن می‌شود؛ اما نقطه‌ای وجود دارد که در آن، ورزش باعث ایجاد «آسیب» به بدن و کاهش بازدهی آن شود و آن‌نقطه، «بیش‌تمرینی« یا «تمرین‌زدگی» نام دارد. بیش‌تمرینی شرایطی‌ست که شما به‌میزانی زیاد ورزش می‌کنید یا‌اینکه ورزش شما از شدت و تداوم بسیار‌بالایی برخوردار است؛ و در‌نتیجه بدنتان قادر به ریکاورشدن از فشار ناشی از تمرینات سخت و زیاد نخواهد بود. مراحل متفاوتی برای بیشازحد تمرین‌کردن تعریف می‌شوند که طبق استناد بر پژوهش‌های بیمارستان جراحی‌های خاص در نیویورک آمریکا؛ عبارت‌اند از «سندرم بیش‌رسی» و بیش‌تمرینی. سندرم بیش‌رسی، مراحل اولیه دچار‌شدن به سندرم بیش‌تمرینی‌ست و معمولاً در‌اثر مرتب‌ورزش‌کردن بدون اختصاص‌دادن زمانی به ریکاوری به‌وجود می‌آید و باعث ایجاد سوزش در عضلات می‌شود. اگر ورزشکاری علائم سندرم بیش‌رسی را نادیده بگیرد به «سندرم بیش‌تمرینی» دچار خواهد شد که عوارض جدی‌تری را سبب می‌شود. اغلب اوقات ورزشکاران علائم بیش‌تمرینی را به‌سادگی با عدم‌تناسب بدن اشتباه گرفته و در‌نتیجه شدیدتر و طولانی‌تر تمرین می‌کنند. بیش‌رسی و بیش‌تمرینی علائمی مشابه نظیر خستگی، کاهش بازدهی بدن، اختلالات خلق‌و‌خو و خواب بی‌کیفیت دارند؛ هرچند بیش‌تمرینی گامی فراتر رفته و بر سیستم‌های متفاوت بدن آثار منفی می‌گذارد. بر‌خلاف سرماخوردگی یا ویروس معده؛ تشخیص بیش‌تمرینی بسیار‌دشوار است چراکه طبق گفته «جرمی شوماخر» (فیزیوتراپیست مجموعه درمانی «بسپوک» در سن‌دیگو)؛ هیچ‌گونه معیار مشخصی برای تشخیص سندروم بیش‌تمرینی وجود ندارد اما علائمی مشابه هستند که می‌توان بر آن‌ها استناد کرد. بیش‌از‌اندازه تمرین‌کردن باعث ایجاد خستگی مزمن عضلانی می‌شود. ممکن است در عضلات و اندام‌های بدن احساس خستگی کنید، ضربان قلبتان طی تمرین دیرتر به حالت عادی خود برگردد و سرعت و چابکی خود را از دست دهید. زمانی‌که ورزشکاری مرتب تمرین می‌کند و سوخت مورد‌نیاز جهت تأمین انرژی بدن خویش را دریافت نمی‌کند، به‌گفته شورای ورزش آمریکا؛ در شرایطی قرار می‌گیرد که منابع انرژی اندکی را در‌دسترس دارد و در‌نتیجه بدن برای تأمین انرژی از ذخایر اصلی انرژی (کربوهیدرات، پروتئین و چربی) موجود در خود کمک می‌گیرد تا شما قادر به حرکت‌کردن باشید. به‌موازاتی‌که بدن برای تأمین انرژی مورد‌نیاز از ذخایر انرژی موجود در خود استفاده می‌کند، شما قادر به داشتن واکنشی مثبت نسبت به فشار ناشی از ورزش نخواهید بود. در‌اثر ورزش، شکست عضلانی اتفاق می‌افتد و عضلات پس از ریکاوری قوی‌تر و مقاوم‌تر از قبل می‌شوند اما اگر سوخت لازم جهت تأمین انرژی در‌اختیار عضلات قرار نگیرد و مدت‌زمان کافی به ریکاوری اختصاص داده نشود، هیچ راهی برای تقویت عضلات وجود نخواهد داشت. شوماخر می‌گوید: «اگر بیشازحد ورزش کنید یا‌اینکه برنامه تمرینی ضعیف و نامناسبی داشته باشید، بدنتان قادر به ریکاوری و تطبیق‌پذیری با فشار ناشی از ورزش نخواهد بود». هرچند نادر؛ اما فشار بیشازحد باعث «رابدومیولیز» می‌شود. براساس تعریف آکادمی خانواده فیزیوتراپیست‌های آمریکا؛ این درواقع، شرایطی‌ست که در‌اثر تجزیه بافت‌های عضلانی اتفاق می‌افتد و باعث می‌شود سلول‌های عضلانی اسکلتی تخریب و محتویات آن‌ها به خون وارد شود. در‌صورت عدم‌تشخیص، رابدومیولیز می‌تواند باعث بروز مشکلات قلبی و حتی نارسایی کلیوی نیز شود. ورزش مرتب طی هفته مشکلی ایجاد نمی‌کند اما اطمینان حاصل کنید که حتماً زمانی کافی را به ریکاوری اختصاص خواهید داد. طبق پژوهش‌های شورای ورزش ایالات‌متحده؛ تمرین‌دادن گروه‌های متفاوتی از عضلات در روزهای مختلف، می‌تواند از واردشدن فشار بیشازحد به آن‌ها جلوگیری کند. شدت، مدت‌زمان و تعداد دفعات تمرین خود را مدام تغییر دهید. بادی‌من