«عمارت آقازاده» اردبیل؛ بنایی اعیانی با معماری روسی و ایرانی
«عمارت آقازاده» یکی از خانه‌های تاریخی در «اردبیل» است که قدمت آن به دوره حکومت «قاجار» می‌رسد. «حاج اسماعیل آقایف»؛ تاجر معروف اردبیلی در دوره پادشاهی «ناصرالدین‌شاه»، مالک این بنا بود که درواقع، یکی از هفت عمارت اعیانیِ این تاجر به‌شمار می‌رفت. «خانه آقازاده» تنها عمارت پابرجا از میان خانه‌های این تاجر بزرگ است. «حاج اسماعیل آقایف» برای ساخت این عمارت، در یکی از سفرهای تجاری خود به روسیه، نقشه ساخت این بنا را تهیه کرد؛ به‌همین‌دلیل، این ساختمان در زمان خود یکی از مدرن‌ترین بناهای «اردبیل» بود. زمین این عمارت درحدود 1400مترمربع مساحت داشت و ساختمان آن، در دو طبقه ساخته شد؛ البته بخشی از بام طبقه دوم نیز سقف داشت و این عمارت به‌شکل «دو بام» بود. نزدیکیِ این خانه به مرکز شهر «اردبیل» و «میدان عالی‌قاپو»، سبب شهرت بیشتر این بنا شد و معماری مدرن آن، این عمارت را به نمادی از ساختمان‌سازی دراین‌شهر تبدیل کرد. گرچه طی سال‌های اخیر، بخش‌هایی از «عمارت آقازاده» را مرمت و بازسازی کرده‌اند؛ اما متأسفانه قسمت‌هایی از آن در گذشته به‌دلیل حفاری‌های غیرمجاز سودجویان آسیب‌های جدی دیده است. درحال‌حاضر بخش‌هایی از ساختمان «خانه آقازاده» مفقود شده‌اند و بسیاری از اشیای تاریخی داخل عمارت، درهای ورودی، ارسی‌ها و سنگ‌های بنا به‌سرقت رفته‌اند. در ۱۳۴۲ نیز براثر بی‌توجهی به این بنای تاریخی، بخش‌هایی از خانه برای تعریض خیابان‌های اطراف نابود شدند؛ اما قسمت غربی ساختمان که بنای اصلی در آن قرار دارد، همچنان سالم و پابرجاست. «خانه آقازاده» معماری زیبایی از تلفیق هنر معماری ایرانی و غربی دارد. این‌مجموعه، از بخش‌های مختلفی مانند عمارت اصلی، زیرزمین، بادگیرها، حیاط و باغچه‌ها تشکیل می‌شود. عمارت اصلی نیز شکلی متقارن دارد و شامل دهلیز ورودی، تالار اصلی، صندوق‌خانه، مطبخ، حمام و نشیمن است. بخش اعیانی این خانه، به اندرونی و بیرونی تقسیم می‌شود. در حالت کلی، ساختمان «عمارت آقازاده» شامل دو طبقه است؛ اما بخش کوچکی از بام طبقه دوم را نیز ساخته‌اند. معماری زیبا و برجسته این بنا توجه گردشگران را به‌خود جلب و این ساختمان را به یکی از زیباترین مکان‌های دیدنی «اردبیل» تبدیل کرده. در بازسازی «عمارت آقازاده» نشانه‌های سنتی معماری بنا را احیا و نام آن‌را در «فهرست میراث ملی ایران» ثبت کردند. ایرنا