«گور دختر» بوشهر؛ آرامگاهی مرموز از دوره هخامنشی
«گور دختر» از جاهای دیدنی «بوشهر» به‌شمار می‌رود و در «جلگه برپز» قرار دارد. این بنای تاریخی (هرچند با معماری ابتدایی‌تر) شباهت بسیار به آرامگاه «کوروش کبیر» دارد؛ ازاین‌رو باستان‌شناسان آن‌را بازمانده دوره «هخامنشی» می‌دانند. در سال‌های ۱۳۸۰ و ۱۳۸۲، «علی‌اکبر سرفراز» بنای «گور دختر» و «جلگه برپز» را موردبررسی و شناسایی قرار داد و بنای «گور دختر» را متعلق به شاهان اولیه «هخامنشی» و «کوروش اول»؛ (پسر چیش‌پش) و مقبره بالای آن‌را مربوط به همسر ایلامی‌اش (مادر کوروش کبیر؛ شاه ایران) می‌داند. البته این تنها یکی از چندین نظر متفاوت درباره فرد مدفون دراین‌آرامگاه است. باتوجه‌به ارزش تاریخی، «گور دختر» به‌شماره ۱۸۹۷ در «فهرست آثار ملی کشور» به‌ثبت رسیده است. «گور دختر» بنایی‌ست مستطیلی به‌ارتفاع کلی ۴٫۴۵متر که بامی به‌شکل شیروانی روی آن قرار دارد و در ساخت آن، از تخته‌سنگ‌های کرم‌رنگ بزرگ استفاده کرده‌اند. این بنا، روی مصطبه‌ای سنگی مستقر شده که زیرسازی اولیه و سکوسازی برای این بنا بوده است. شالوده اصلی آن شامل شفته‌ریزی و شن‌های رودخانه‌ای می‌شود که مصطبه و پایه اصلی و اولیه بنا روی آن ساخته‌وپرداخته شده است. روی مصطبه، سه ردیف سنگ به‌صورت پلکانی ایجاد شده‌اند که به اتاقک اصلی منتهی می‌شود. پایین‌ترین رج که روی زمین است، ۵٫۱۰متر طول و ۴٫۴۰متر عرض دارد. ارتفاع سنگ‌ها که پلکانی روی‌هم قرار گرفته‌اند، ۳۴سانتی‌متر است. اتاقک بالایی بر روی پلکان ۳٫۴۰متر ارتفاع، ۲٫۹۵متر طول و ۲٫۳۰متر عرض دارد. ضخامت دیوارهای سنگی بنا درحدود ۷۵سانتی‌متر است. اتاق آرامگاه از درون ۲٫۲۰متر طول و ۱٫۵۵متر عرض دارد و ارتفاع آن از کف تا سقف مسطح ۲٫۵۰متر است. «گور دختر» را ابتدا باستان‌شناس بلژیکی؛ «لویی واندنبرگ» در سال ۱۳۳۹ هجری شمسی کشف کرد. او معتقد بود که «گور دختر»، قبر «چیش‌پیش» یا «کوروش یکم» (جد کوروش کبیر) است؛ اما سپس «علیرضا شاپور شهبازی»، آن‌را آرامگاه کوروش کوچک خواند. گمانه‌ها درباره این بنا فراوان است و مدفن آدم‌های متعددی نامیده شده است؛ ازجمله «ماندانا» (مادر کوروش) یا «آتوسا» (دختر کوروش) و شهبانوی هخامنشی یا حتی خواهر کوروش. ایرنا