مه لقا ملاح

مه لقا ملاح که «بانوی محیط زیست ایران» نام گرفته در سال ۱۲۹۶ خورشیدی در مسیر کاروان زیارتی مشهد در کاروانسرایی در میان راه متولد شد. مادرش خدیجه افضل وزیری و مادربزرگش بی بی خانم استرآبادی است. خواهرش مهرانگیز ملاح، نویسنده و نقاش شهیر ایرانی و دایی اش، کلنل علی نقی خان وزیری، موسیقی دان پرآوازه موسیقی سنتی ایران است. پدرش، آقابزرگ ملاح، شغل دولتی داشت و برای خدمات دولتی در شهرهای دامغان و سمنان و گرگان و کرمانشاه و تهران و مشهد مامور بود. مه لقا ملاح، تحصیلات خود را در دانشگاه تهران تا مقطع فوق لیسانس فلسفه و جامعه شناسی ادامه داد و سپس برای تحصیل در همین رشته به فرانسه رفت و دکترای جامعه شناسی گرفت. وی همزمان با تحصیل در فرانسه، دوره کتابداری کتابخانه ملی فرانسه را گذراند و پس از بازگشت به ایران، در کتابخانه دانشگاه تهران و کتابخانه موسسه تحقیقات روانشناسی مشغول کار شد. کار در کتابخانه، زمینه آشنایی بیشتر او را با مباحث محیط زیست و آلودگی های آن جلب کرد و این آغازگر راهی پرفراز و نشیب شد تا از این جامعه شناس، چهره ای نامدار و حافظ محیط زیست بسازد. او در سال ۱۳۵۶ به گروه مطالعاتی پیوست که وظیفه بررسی اثر آلودگی هوای تهران را بر کیفیت زندگی شهروندان بر عهده داشتند. پژوهش های او آغازگر راهی شد که به همراهی همسرش و جمعی از استادان دانشگاه، سازمان غیردولتی «جمعیت زنان مبارزه با آلودگی محیط زیست» را بنیان نهاد و اعتقاد دارد که زنان به دلیل مادر بودن، مربیان فطری جوامع بشری هستند. مه لقا ملاح، رفتار انسان امروزی با طبیعت را رفتاری حریصانه و خصمانه می داند و آموزش را راهی برای آنکه به داد زمین برسیم. او زندگی خود را الگویی برای حفاظت از محیط زیست قرار داده است. بیش از ۶۰ سال است که زباله‌ی «تر» از خانه او خارج نشده است. او زباله هایش را در حیاط خانه کمپوست می کند و از آنها کود درختی تهیه می کند. از پلاستیک استفاده نمی کند. آب معدنی نمی خرد و به جای دستمال کاغذی هم از دستمال پارچه ای استفاده می کند. بانو مه لقا ملاح، چهره پرفروغ محیط زیست ایران است. خورشیدی درخشان که وجودش گرمابخش این سرزمین است. باشد که سالیان سال بدرخشد و بماند.