امتداد تپش...

چندی پیش، اولین نشست خبری شورای پیام‌رسان سلامت با موضوعات اهدای عضو، فشارخون و دخانیات با‌حضور دکتر نوذر درستان؛ معاون اجتماعی دانشگاه، دکتر ورناصری؛ معاون درمان، دکتر بحرینی؛ مدیر مرکز پیوند و فراهم‌آوری اعضای دانشگاه، دکتر  فرهاد حمزه‌لویی؛ مدیر روابط‌عمومی ‌دانشگاه، دکتر مهدی اقتصاد؛ مدیر گروه آموزش سلامت مرکز بهداشت استان، دکتر کوروش نعمانی؛ مدیر گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های مرکز بهداشت استان، مهندس فرخنده شفیعی؛ کارشناس بهداشت محیط و جمعی‌از کارشناسان در سالن جلسات حوزه ریاست دانشگاه برگزار شد. دراین جلسه دکتر نوذر درستان؛ معاون اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی اهواز گفت: «با‌توجه‌به ارتباط این معاونت با اقشار مختلف، یکی‌از وظایف مهم این مجموعه فرهنگ‌سازی در‌خصوص مسئله اهداء عضو است. شما اصحاب رسانه به‌عنوان بازوان ما در‌حوزه پیام‌رسان سلامت در این کار ارزشمند خیلی می‌توانید به ما و مردم کمک کنید و در حقیقت همه ما در زمینه‌های محیط زیست، نظارت بر سموم محصولات کشاورزی از‌طریق جهاد کشاورزی، غذا و دارو، بهداشت، درمان و مسائل اجتماعی مطالبه‌گر هستیم». دکتر نوذر درستان در‌خصوص موضوعات اهداء عضو، فشار خون و دخانیات گفت: «اولین پیوند در دنیا پیوند خون بود با شرایطی سخت؛ چرا‌که این موضوع برای مردم یک امر جدید و غیر‌قابلِ‌قبول بود به‌صورتی‌که کسی حاضر به گرفتن و دادن خون به دیگری نمی‌شد. البته این موضوع به‌مرور زمان حل شد و امروز هیچ‌کس مقاومتی در برابر اهداء یا گرفتن خون نمی‌کند». درستان در‌ارتباط‌با مسئله مرگ گفت: «اگر ما بخواهیم به مرگ حتمی ‌اشاره کنیم باید مرگ حتمی ‌را مرگ مغزی بنامیم نه مرگ قلبی؛ یعنی اگر کسی ایست قلبی کرد اما مغزش هنوز در‌حالِ کار‌کردن باشد، آن شخص هنوز از نظر ما زنده است. پزشکان زمانی جواز دفن کسی را صادر می‌کنند که مغزش از کار افتاده باشد؛ به‌این‌دلیل که قلب را می‌توان احیاء کرد اما مغز را خیر». وی بیان نکات مهم در‌این‌خصوص در شورای سلامت استان، توزیع پمفلت‌های آموزشی طرح اهدای عضو، توصیف کامل مرگ مغزی برای تمامی ‌بیماران، نصب بنر‌های آموزشی در‌این‌خصوص در بیلبوردهای سطح شهر؛ از‌جمله اقدامات مؤثر در‌این‌راستا دانست و تصریح کرد:«گروه پیام‌رسان، اندیشگاه، خانه مشارکت، پیام‌گزار سلامت؛ از‌جمله زیر‌مجموعه‌های شورای پیام‌رسان هستند». وی ادامه داد: «لازم است به‌همت مسئولین استان و با همکاری روز‌افزون بین معاونت اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی اهواز، مطبوعات رسانه‌ها و جراید پل ارتباطی مناسبی ایجاد شود». وی در ادامه گفت: «تعداد آمار پیوند کلیه در استان خوزستان طبق گزارشات موجود، بالاست. امروز بحث بنده و همکارانم این‌است‌که اگر کسی بتواند از‌نظر قلبی زنده باشد اما از نظر مغزی نه، می‌شود اعضای زنده و سالم وی مانند کلیه و کبد خود را به اشخاص دیگری که نیازمند این اعضاء هستند جهت ادامه زندگی اهداء کرد تا به‌راستی بتوان معنای جمله "اهدای عضو، اهدای زندگی‌ست" را دید و لمس کرد. به‌راستی که فرهنگ‌سازی این موضوع زندگی‌بخش وظیفه بزرگانی چون شماست». درستان با‌اشاره‌به این‌موضوع که اصحاب رسانه و اعضای پیام‌رسان سلامت می‌توانند کمک‌های بسیار زیادی در تمامی‌ زمینه‌ها به دانشگاه کنند، گفت: «امیدوارم روزی ما بتوانیم به کمک همدیگر مسائلی از‌قبیل کاهش تصادفات جاده‌ای که خوزستان در ایران بالاترین آمار را دارد، کاهش بیماری فشار خون از‌طریق رونق فرهنگ درست‌مصرف‌کردن املاح و غذاهای مؤثر بر این بیماری، راه‌های پیشگیری و مقابله با قندخون، شناسایی عوامل موثر بر سرطان و دیگر بیماری‌ها را انجام دهیم».
دکتر کوروش نعمانی؛ مدیر گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های مرکز بهداشت استان طی سخنانی در این نشست گفت: «با تغییر سبک زندگی مردم، بار بیماری‌ها در جامعه تغییر کرده است و از بیماری‌های واگیر به‌سمت بیماری‌های غیرواگیر سوق پیدا کرده؛ به‌طوری‌که در‌حالِ‌حاضر علت بیش‌از 90‌درصد مرگ‌و‌میرها مربوط به بیماری‌های غیرواگیر است». نعمانی افزود: «مهم‌ترین بیماری غیرواگیر شامل: قلبی عروقی، دیابت، انواع سرطان و بیماری‌های مزمن تنفسی مانند آسم هستند که به‌راحتی قابل پیشگیری هستند و بیماری خود‌به‌خود اتفاق نمی‌افتد؛ بلکه ابتلا به این بیماری‌های در نتیجه تغییر سبکی زندگی‌ست». مدیر گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های غیرواگیر مرکز بهداشت استان در ادامه به مهم‌ترین عوامل اصلی ابتلا به  بیماری‌های غیر‌واگیر اشاره کرد و گفت: «رژیم غذایی نامناسب، فشار خون،  چاقی و اضافه وزن، کم‌تحرکی و مصرف دخانیات، دیابت، آلودگی هوا و خطرات شغلی از مهم‌ترین عوامل اصلی ابتلا به بیماری‌های غیرواگیر هستند». وی ادامه داد: «طبق مطالعات صورت‌گرفته، 27درصد افراد بالای 18سال مبتلا به فشار خون و 13درصد افراد گروه سنی بالای 25سال مبتلا به دیابت هستند که برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری‌ها باید مراقبت‌های لازم در‌این‌زمینه انجام شود». نعمانی گفت: «اگر می‌خواهیم در کنترل این بیماری‌ها موفق باشیم باید همه مردم به پایگاه‌های سلامت شهر و روستا مراجعه کنند و خطرسنجی سکته‌های قلبی و مغزی، فشارخون و دیابت را که به‌طور رایگان در این مراکز صورت می‌گیرد را انجام دهند. درادامه این نشست، دکتر امین بحرینی؛ مدیر مرکز پیوند و فراهم‌آوری اعضای دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز در‌خصوص موضوع اهداء عضو، گفت: «اهدای عضو نیاز به فرهنگ‌سازی دارد و دراین‌میان خوزستان به‌عنوان قطب جنوب غرب کشور دارای آمار مرگ مغزی بالاست؛ ولی متأسفانه رضایت‌گیری از بازماندگان مرحوم بسیار مشکل است. به‌عنوان نمونه در کهگیلویه و بویراحمد حتی یک مورد عدم رضایت برای اهدای عضو از طریق مرگ مغزی نداریم. بنابراین، این مسئله با فرهنگ‌سازی ارتباط مستقیمی‌ دارد». امین بحرینی با نوید انجام عمل پیوند قلب به‌همت اعضای هیئتِ‌علمی‌ دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز تا پایان سال جاری بیان داشت: «با‌‌وجودِ‌اینکه در خوزستان امکان و شرایط انجام عمل پیوند کلیه و کبد فراهم است؛ ولی متاسفانه موضوع اصلی که اهداء عضو است به‌گونه‌ای فراموش شده و گرفتن رضایت از خانواده‌ها بسیار سخت شده است». مدیر مرکز پیوند و فراهم‌آوری اعضای دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز یاد‌آور شد: «مرگ مغزی یک مرگ قطعی‌ست و مدتی که زمان باقی‌ست تا باتری خودکار قلب از کار بیافتد، زمان طلایی و یک موهبت الهی‌ست. در این زمان طلایی باید برای جلب رضایت خانواده فرد مرگ مغزی شده تلاش کرد و پس‌از انجام آزمایشات، معاینات تخصصی ویژه‌ای صورت می‌گیرد که در‌صورت اعلام رضایت از جانب خانواده، تیم پیوند فعالیت خود را جهت انجام این عمل حساس انجام می‌دهند».
مدیر مرکز پیوند اعضای دانشگاه علوم پزشکی اهواز عدم آگاهی را مهم‌ترین دلیل عدم رضایت به اهدای عضو در خوزستان برشمرد و ضمن توصیه به اینکه اهدای عضو را باید در زمان طلایی انجام داد، تصریح کرد: «در استان خوزستان مسئله اهدای عضو درست تشریح نشده و این ضعف همکاران در جامعه است. نیاز است در‌خصوص لزوم فرهنگ‌سازی در جامعه تلاش‌های بیشتری به‌صورت یکپارچه به‌همت دانشگاه علوم پزشکی اهواز، اصحاب رسانه، صدا و سیمای استان، دیگر رسانه‌های جمعی، بیان شود، کار شود؛ چرا‌که اهدای عضو یک کار فرهنگی‌ست». بحرینی در پایان با‌اشاره‌به کارت‌های اهدای عضو، ابراز داشت: «علاوه‌بر داشتن کارت اهدای عضو، رضایت خانواده جهت انجام عمل پیوند لازم و ضروری‌ست و واقعیت این‌است‌که وقتی بیمار و مصدومی ‌که دچار مرگ مغزی می‌شود، امکان بازگشت به زندگی برای او حتی با دستگاه‌های حیاتی وجود ندارد. مرگ؛ واقعیتی‌ست که ممکن است برای همه رخ دهد، چه خوب است که مرگ مغزی با اهدای زندگی به چند نفر دیگر همراه باشد». فشارخون و دیابت دو عامل اصلی مشکلات کلیوی غیر‌قابلِ‌درمان هستند که باعث می‌شوند ماهانه بین 60 تا 70نفر به آمار دیالیزی‌های استان خوزستان اضافه شود. دکتر ورناصری؛ معاون درمان دانشگاه در‌خصوص موضوع اهدای عضو گفت: «بیشترین پیوند کلیه در ایران در استان خوزستان اتفاق می‌افتد که اولین پیوند کلیه نیز در سال 1347 توسط یکی‌از پزشکان خوزستانی اهل دزفول به‌نام دکتر سنادی‌زاده در شیراز انجام شد که یکی‌از افتخارات استان خوزستان است». وی با‌اشاره‌به‌اینکه چرا اساسا پیوند اتفاق می‌افتد خاطرنشان کرد: «در سال 2008-2005 یک تحقیق کوهورت در آمریکا انجام شد که 65‌میلیون‌نفر؛ یعنی حدود 30درصد مردم آمریکا فشار خون داشتند و از این تعداد فقط نیمی‌از آنها در یک کشور پیشرفته مثل آمریکا دارو مصرف می‌کردند». معاون درمان دانشگاه با‌اشاره‌به‌اینکه طبق تحقیقات در کل دنیا بین پنج تا 10درصد جمعیت دیابت دارند، افزود: «بر‌این‌اساس در استان خوزستان با جمعیت چهار‌میلیون و 600‌هزار‌نفر حدود 460‌هزار‌نفر بیماری دیابت دارند که اگر پول کل کشور را صرف درمان این بیماری فشار خون و دیابت در استان خوزستان کنیم، باز‌هم جوابگو نخواهد بود». ورناصری تصریح کرد: «فشارخون و دیابت؛ دو عامل اصلی مشکلات کلیوی غیر‌قابلِ‌درمان هستند که باعث می‌شوند ماهانه بین 60 تا 70‌نفر به آمار دیالیزی‌های استان خوزستان اضافه شود». وی یادآور شد: «سالانه حدود پنج‌هزار تا هشت‌هزار مورد مرگ مغزی در کشور اتفاق می‌افتد که از‌این‌تعداد حدود 1000‌مورد به پیوند می‌رسند و این رقم در استان خوزستان رقم ناچیزی را شامل می‌شود». معاون درمان دانشگاه بیان داشت: «آمار پیوند از‌طریق موارد مرگ مغزی در دنیا 32‌نفر در یک‌میلیون‌نفر است که این رقم در ایران حدود 10‌نفر در یک‌میلیون‌نفر است و در استان خوزستان حدود 2.8 در یک‌میلیون‌نفر است». ورناصری اظهار داشت: «هر‌روز بین هفت تا 10‌نفر به‌علت نیاز به عضو پیوندی در کشور جان خود را از دست می‌دهند که اگر آمار پیوند سه‌برابر افزایش یابد کل مشکلات پیوند در کشور و استان حل خواهد شد». وی در‌ادامه در‌خصوص بیماری خاموش فشار خون خاطر‌نشان کرد: «باید به این باور برسیم که بیشترین آمار مراجعه به مراکز درمانی و مطب‌ها به‌دلیل فشار خون است که بهترین راه مبارزه با این چالش اصلاح ساختار زندگی‌ست». معاون درمان دانشگاه به بحث تعداد کم عمل‌های پیوند در خوزستان اشاره کرد و گفت: «علی‌رغم اینکه کل سیستم آمادگی لازم برای پیوند را دارد و شبانه‌روزی در بیمارستان‌ها مرگ‌های مغزی رصد می‌شوند و تیم مربوطه جهت دریافت رضایت از خانواده متوفی اقدامات کافی و لازم را دنبال می‌کنند اما متأسفانه آمار پیوند در استان کافی نیست که بخش مهمی‌از آن به‌خاطر عدم فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی کافی در‌این‌زمینه است و باید از سنین کودکی تا بزرگسالی از‌طرق مختلف مثل کتاب‌های درسی و صدا و سیما، فرهنگ با ارزش اهدای عضو را آموزش داد و نهادینه کرد تا خانواده‌ها در شرایط حساس و بحرانی راحت با این موضوع کنار بیایند و به‌عبارتی فرهنگ این حرکت حیاتی ساخته و پرداخته شده باشد. وی خاطرنشان کرد: «بیش‌از 50‌درصد بیماران دیابتی می‌دانند که 150‌دقیقه ورزش در طول هفته، یکی‌از راه‌های مهم و حیاتی برای درمان بیماری آنهاست؛ اما به آن عمل نمی‌کنند که این موضوع به‌خاطر عدم توجه و باور آنها و به‌عبارتی عدم فرهنگ‌سازی صحیح است». ورناصری افزود: «یکی‌از افتخارات دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز مرکز پیوند مغز استخوان آن است که 68 پیوند مغز استخوان در دو سال گذشته دلیل بر‌این‌ادعاست». وی تصریح کرد: «پیوند؛ یک موضوع فانتزی نیست و ضمن اینکه خیلی از بارها را بر می‌دارد در زمینه آموزشی که به تمام رده‌های علم پزشکی می‌دهد و به‌عبارتی از‌آنجایی‌که لبه تکنولوژی پزشکی‌ست و یک فرآیند تکنولوژیک، پیچیده و بزرگ محسوب می‌شود و باعث شده است که ایران جزو کشورهایی باشد که در‌این‌زمینه حرف برای گفتن دارد». دکتر حمزه‌لویی؛ رئیس روابط‌عمومی ‌دانشگاه علوم پزشکی اهواز در ادامه جلسه با‌اشاره‌به این مطلب که آمار بیماران ترمایی بسیار بالاست؛ ولی گیرندگان ناتوان هستند، افزود: «در استان خوزستان به‌عنوان قطب جنوب غرب کشور آمار مرگ مغزی بالاست؛ ولی متاسفانه رضایت‌گیری بسیار مشکل است». وی با‌اشاره‌به فرهنگ‌سازی صورت‌گرفته در جامعه افزود: «فرهنگ‌سازی‌های بسیاری در استان صورت گرفته است ولی بسیار نا‌چیز است و نیاز به همت و تلاش همگانی دارد». وی در‌ادامه ضمن بیان علل شایع مرگ مغزی به آمار بسیار کم کارت اهدای عضو در استان اشاره کرد و اذعان داشت: «با‌توجه‌به این موضوع که مرگ مغزی و کما دو پروسه جدا از هم هستند، نیاز است برخی دانسته‌های پزشکی در‌خصوص این دو مورد در جامعه نشر داده شود تا مردم آگاه باشند که امکان بهبودی و بازگشت بیمار مرگ مغزی به‌هیچ‌عنوان وجود ندارد».

درستان؛ معاون اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی اهواز:
فرهنگ‌سازی در مورد موضوع زندگی‌بخش اهداء عضو، وظیفه اصحاب رسانه است و آنها به‌عنوان بازوان ما در‌حوزه پیام‌رسان سلامت هستند. لازم است با همکاری موثر، بین معاونت اجتماعی دانشگاه، رسانه‌ها و جراید، پل ارتباطی مناسبی ایجاد شود

دکتر حمزه‌لویی؛ رئیس روابط‌عمومی ‌دانشگاه علوم پزشکی اهواز:
اهدای عضو نیاز به فرهنگ‌سازی دارد و دراین‌میان استان خوزستان به‌عنوان قطب جنوب غرب کشور دارای آمار مرگ مغزی بالایی‌ست؛ ولی متأسفانه رضایت‌گیری از بازماندگان مرحوم بسیار مشکل است و در این زمینه با مشکل مواجهیم.

دکتر امین بحرینی؛ مدیر مرکز پیوند و فراهم‌آوری اعضای دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور:
در استان خوزستان مسئله اهدای عضو درست تشریح نشده است. باید در‌خصوص لزوم فرهنگ‌سازی در جامعه تلاش‌های بیشتری به‌صورت یکپارچه به‌همت دانشگاه علوم پزشکی اهواز، اصحاب رسانه، صدا و سیمای استان و دیگر رسانه‌های جمعی، صورت گیرد.

دکتر ورناصری؛ معاون درمان دانشگاه جندی‌شاپور اهواز:
بیشترین پیوند کلیه در ایران در استان خوزستان اتفاق می‌افتد که اولین پیوند کلیه نیز در سال 1347 توسط یکی‌از پزشکان خوزستانی اهل دزفول به‌نام دکتر سنادی‌زاده در شیراز انجام شد که یکی‌از افتخارات استان خوزستان است.