دانستنی‌های سفر به فیروزآباد
«فیروزآباد» با نام‌های «شهر گور» یا «اردشیرخوره» به‌معنای «فر اردشیر» یکی از شهرهای معروف ایران در دوره ساسانی‌ست. سازنده آن «اردشیر»؛ مؤسس سلسله ساسانی بوده است و در زمان وی به‌عنوان پایتخت حکومت وقت و از مراکز شهری معروف عصر ساسانی بود. این‌شهر در سراسر دوره ساسانی اهمیت خود را حفظ کرد و همواره به‌عنوان یکی از کرسی‌نشین‌های ایالت فارس مطرح بود. شهر «فیروزآباد» به‌دلیل داشتن سابقه باستانی دارای جاذبه‌های بسیار تاریخی‌ست. «فیروزآباد» با داشتن مساحتی درحدود ۱۴۶۹هکتار، در ۹۶کیلومتری جنوب «شیراز» قرار دارد و در سه‌کیلومتری «محوطه باستانی گور» قرار گرفته است. سابقه آن به دوره هخامنشیان می‌رسد اما اوج شهرت و آثار بازمانده آن مربوط به زمان ساسانیان بوده است. مردم «فیروزآباد» از‌نظر نژاد و زبان؛ یکسان نیستند. بیشتر مردم این‌شهر فیروزآبادی اصیل هستند که فارسی‌زبان بوده و گویش آن‌ها به‌گویش تاجیکی شبیه است. چندین طایفه در شهر «فیروزآباد» هستند که دارای گویش لری هستند و در عصر معاصر در‌این‌منطقه ساکن شده‌اند. گروه دیگر ساکنان «فیروزآباد» ترک قشقایی هستند و به‌زبان ترکی تکلم می‌کنند. شغل اکثر مردم این‌شهر کشاورزی‌ست. «فیروزآباد» به‌دلیل داشتن سابقه کهن تاریخی دارای آثار باستانی زیادی‌ست و یکی از مکان‌های پرجاذبه شناخته می‌شود. «کاخ اردشیر بابکان» یا «آتشکده فیروزآباد» یکی از جاهای دیدنی «فیروزآباد» است. دارای تالارهای تودرتوست و گچ‌بری‌های آن بعد از حدود دو‌قرن هنوزهم پابرجاست. «منارمیلو» یکی از سازه‌های مرتفع دوره ساسانی‌ست. این منار چهارگوش بوده و از جنس سنگ خارا و ملاط گچ ساخته شده است. بلندی این منار ۳۳متر و ضلع هر قاعده آن ۱۱متر است. در کتاب «اصطخری» آمده است که بر سر آن آتشکده‌ای بوده و از کوه مجاور آبراهی به شهر کشیده بودند که آب را مانند فواره تا بالای منار می‌رساند. «پروفسور هوف» آن‌را یک برج پله‌دار دانسته که دارای ۷۸متر ارتفاع بوده. «نقش‌برجسته پیروزی اردشیر» یکی‌دیگر از جاذبه‌های شهر است که در فاصله دو‌کیلومتری «نقش‌برجسته تنگاب» قرار دارد. در‌این‌نقش‌برجسته که بر کوه حکاکی شده، جنگ تن‌به‌تن یا دف و چنگ مشهور است و از سده سوم میلادی به‌یادگار مانده. «چهارطاقی کنار‌سیاه ساسانی» از دیگر آثار به‌جا‌‌مانده دوره ساسانی در «فیروزآباد» است که در تاریخ ۱۱ دی ۱۳۸۰ با شماره ۴۵۳۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شد. «قلعه دختر فیروزآباد» در شش‌کیلومتری جاده «فیروزآباد» قرار دارد که به‌گفته «هرمان»؛ اردشیر ساسانی آن‌را اواخر دوره اشکانیان و قبل از شورش علیه اردوان ساخته است. از جاذبه‌های طبیعی «فیروزآباد» می‌توان به «دریاچه و سد تنگاب» در فاصله ۱۲کیلومتری «فیروزآباد» اشاره کرد که روی «رودخانه فیروزآباد» قرار گرفته است. روستای گردشگری «رودبال» نیز در ۲۰کیلومتری «فیروزآباد» قرار دارد که به‌دلیل داشتن رودخانه و تنگ، از زیباترین روستاهای گردشگری محسوب می‌شود. «تنگ هایقر» در ۳۵کیلومتری جنوب‌غرب «فیروزآباد»، مهم‌ترین و زیباترین جاذبه طبیعی شهر است که به «گرند کنیون ایران» معروف شده است. در «فیروزآباد» عشایر ترک قشقایی هم حضور دارند که با بازدید از «تنگ هایقر» می‌توان جاذبه‌های زیبای مربوط به عشایر را هم دید. «آش الوک» (بادام کوهی)، «آش بنه» (پسته کوهی)، «دمپخت»، «بابونه‌پلو»، «سوزه‌پلو» و «حلیم‌بادمجان» از غذاهای محلی این‌شهر به‌حساب می‌آیند. قالی، گلیم، گبه، چنته‌بافی، خورجین‌بافی، شیشه‌درمه، وارونه‌چینی و جاجیم؛ از صنایع‌دستی آن؛ و حلوا‌ارده، روغن حیوانی و ارده نیز از سوغات خوراکی شهر به‌حساب می‌آیند. بعد از ورود اسلام به ایران، شاید اولین‌دوره اوج‌گیری «فیروزآباد» را بتوان در دوره حاکمیت «آل‌بویه» دانست؛ زیرا آن‌ها مرکز حاکمیت خود را در «شیراز» بنا گذاشتند. در‌همان‌دوره «فیروزآباد» دارای مسجد جامع، بیمارستان، کتابخانه و ... شد. در قرن هفتم هجری، «فیروزآباد کهن» متروک شد. در دوره‌های بعد، روستایی در بیرون شهر شکل گرفت که نام «کوشک» داشت و شهر امروزی «فیروزآباد» را تشکیل و گسترش داد. در‌این‌مکان «عمارت حاج عمادالملک»، قلعه کوچک و بازارش، مهم‌ترین بخش‌های روستا تا دوره قاجار بود. «فیروزآباد» به‌دلیل قرار‌گرفتن در مسیر خلیج‌فارس و بندرهای جنوب ایران، دارای رونق اقتصادی و پروژه‌های تفریحی و تجاری بسیار در‌حال‌ساخت است. «فیروزآباد» جاده مستقیم به «بندر سیراف» و «بندر عسلویه» و «بندر بوشهر» دارد.