دوربرگردانی برای یک اشتباه قدیمی!

آنهایی که مسابقات اتومبیلرانی جهان را دنبال می‌کنند، حتما با نام جیوانا آماتی آشنا هستند؛ بانوی 57ساله‌ی ایتالیایی که در لیست افتخاراتش، ورود به مسابقات قهرمانی اتومبیلرانی فرمول یک هم وجود دارد. اگرچه او به هیچ مقام قهرمانی در این‌سری مسابقات نرسید؛ اما ثابت کرد برعکس تصور عموم، الزاما این حیطه مختص مردان نیست و شاید اگر فرصت‌های برابری هم ایجاد می‌شد، زنان هم در این زمینه پیشرفت‌هایی در سطوح بین‌المللی داشتند. البته وقتی از فرصت‌های برابر در این زمینه حرف می‌زنیم، سطح آگاهی عمومی و نگاه جامعه را هم باید دخیل کنیم. چندبار با این صحنه روبه‌رو شده‌اید که تصادفی شده و تنها به این دلیل که یکی از رانندگان دخیل در این اتفاق، زن بوده، عامل اصلی تصادف را او دانسته‌اند؟ نگاه جنسیتی در فعالیت‌هایی اجتماعی همچون رانندگی هنوز هم در جوامع مختلف، حتی در کشورهای توسعه‌یافته وجود دارد و هنوز هم مطالعاتی در سطح جهان انجام می‌شود که ثابت کند زنان یا مردان؛ کدام‌یک رانندگان بهتری هستند! امری که به‌واقع نه ضرورتی دارد و نه به نتیجه‌ای قطعی خواهد رسید؛ زیرا رانندگی، مهارتی آموختنی‌ست که این مسئله هم ربطی به جنسیت ندارد؛ مگر آنکه قوانینی دست‌وپاگیر در جامعه‌ای مانع حضور زنان به‌عنوان راننده شود. بر اساس آنچه در آخرین گزارش منتشره از سوی سایت آماری Statista آمده تنها در سال 2014 تعداد راننده‌های ایالات متحده آمریکا از 167میلیون نفر به 214میلیون نفر رسیده که رقم قابل توجهی محسوب می‌شود. این اتفاق در وسعت جهانی هم روندی روبه‌افزایش داشته و البته که تعداد قابل توجهی از این رشد در میان رانندگان زن بوده‌است. ایران هم در این زمینه شاهد حضور گسترده‌ای از رانندگان زن چه آنها که حرفه‌شان رانندگی‌ست و چه سایر موارد، بوده‌است. بااین‌حال، هنوز نگاه عمومی جامعه نسبت به رانندگی زنان مساعد نیست. این مسئله گاه با نگاهی حاکی از بدبینی، توهین و تحقیر همراه می‌شود که نتایج بسیار بدی را به‌دنبال دارد؛ ضمن آنکه باید دانست تمام حرف‌های شوخی و جدی در این زمینه بی‌پایه و اساس هستند. در سایت Transportation از "آن رینسفورد" به عنوان اولین زنی که گواهینامه‌ی رانندگی گرفت، یاد شده‌است؛ اتفاقی که در سال 1900 میلادی روی داد. بنابراین، رانندگی زنان، ریشه‌ای بسیار قدیمی دارد و چیزی‌ نیست که بگوییم در چند دهه‌ی اخیر رخ داده‌است. بااین‌حال، باید پذیرفت که نگاه‌های بازدارنده‌ی سنتی و البته تلاش‌های تاریخی برای عقب‌نگه‌داشتن زنان در فعالیت‌های اجتماعی باعث شده تا تعداد زنان راننده در کشورهای جهان کمتر از مردان باشد. شاید به‌همین‌علت است که هر مشکلی در امر رانندگی، تصادفات و سایر اتفاقات مربوط به این حیطه در خانم‌ها نمود بیشتری دارد و به‌نظر می‌آید آنها نسبت به مردان، از توانایی کمتری در راندن وسایل نقلیه برخوردارند. دکتر یوآن دمولی؛ جامعه‌شناس با تخصص بررسی‌ مسائل خودرو، در مطلبی منتشره در جولای 2013 در سایت Womenology نوشته‌است: «وقتی درباره‌ی مسئله‌ای چون لذت وافر رانندگی سوال می‌شود، زنانی که رانندگی نکرده‌اند، دوبرابر مردانی که رانندگی نکرده‌اند، به این کار تمایل نشان می‌دهند که این مسئله به بسترهای مختلف و زمینه‌های اجتماعی در شکل‌گیری شخصیت‌شان ربط دارد؛ یعنی چون مردان راحت‌تر می‌توانند در این زمینه قعالیت کنند، به‌عنوان مهارتی سهل‌الوصول اشتیاق آنچنانی نشان نمی‌دهند. اما در کل، 75درصد مجموع مردان و زنان رانندگی را دوست دارند». پس چرا این باور عامه وجود دارد که مردان رانندگان بهتری از زنان هستند؟ کارشناسان می‌گویند که این باور عامه امری‌ست که می‌تواند ناشی از کم‌تعدادبودن زنان راننده در مقابل مردان باشد که اشتباهات آنها را بیشتر به رخ می‌کشد. در غیر این‌صورت، اتفاقا زنان، راننده‌های مطمئن‌تری هستند. در مطلبی که از قول کتاب Traffic: Why We Drive the Way We Do نوشته‌ی تام واندربیت در نشریه‌یReader's Digest منتشر شده‌است، می‌خوانیم: «مردان به نسبت زنان، در امر رانندگی قانون‌گریزتر هستند و ریسک بیشتری انجام می‌دهند. تحقیقات نشان داده که مردان کمتر به قوانین پایه حتی در حد بستن کمربند ایمنی توجه نشان می‌دهند یا بیشتر در فاصله‌ی نامطئن از خودروهای جلویی یا کناری رانندگی می‌کنند؛ بنابراین خطرآفرین‌تر هستند». البته در مقاله‌ای در نشریه‌ی گاردین به این نکته اشاره شده‌است که نتایج تحقیقات موسسه‌ی حمل‌و‌نقل بریتانیا بین سال 2014 تا 2105 نشان می‌دهد: «بانوان 18 تا 30ساله‌ای که برای اولین‌بار امتحان گواهینامه می‌هند، بین هفت تا 25درصد، بیشتر از همتایان آقای خود، در امتحانات رد می‌شوند». با این‌حال در ادامه‌ی این گزارش آمده‌است که در نهایت خانم‌ها رانندگی مطمئن‌تر و سلامت‌تر در جاده‌ها هستند. مسئله‌ای که به‌نوعی در یکی از آخرین یافته‌ها در این زمینه هم تائید شده‌است؛ در گزارش منتشره‌ در 19 جولای 2016 در سایت Bubblear آمده: «آمارها و تحقیقات مرکز  Experimentation and Road Safetyدر آرژانتین مشخص کرده که در تصادفات جاده‌ای، 75.7درصد موارد بر اثر اشتباه رانندگان مرد و تنها 24.3درصد از سوی رانندگان زن صورت گرفته‌است».